Xudías pintas, peixe e iogur, o primeiro menú de Urdangarin

Melchor saiz-Pardo MADRID / COLPISA

ESPAÑA

RAÚL SANCHIDRIÁN / EFE

Ás 8.13 horas, ingresou no cárcere para mulleres de Brieva (Ávila), a pouco máis dunha hora de Madrid e onde será o único ocupante do pavillón para homes, como ocorreu con Roldán

19 jun 2018 . Actualizado ás 05:00 h.

Finalmente foi Brieva, a sete quilómetros de Ávila. Sete anos, dez meses e 24 días despois de que a Audiencia Provincial de Palma abrise unha investigación sobre os seus negocios, Iñaki Urdangarin traspasou as portas do centro penal abulense para cumprir a condena de cinco anos e dez meses de prisión imposta polo Tribunal Supremo por malversación, prevaricación, fraude á Administración, dous delitos fiscais e tráfico de influencias. Ás 8.13 horas da mañá, sen que ninguén puidese gravar a súa imaxe, o cuñado de Felipe VI presentouse a bordo dun furgón escuro ante os enreixados correderas do módulo de ingresos deste centro para mulleres. Só hai un destartalado pavillón en desuso para homes que deberá ser arrombado para albergar ao preso máis ilustre do sistema penal español.

O marido da infanta Cristina de Borbón, que chegou coa única compaña dun condutor que facía as veces de escolta, atendeu as recomendacións do Ministerio do Interior e escolleu unha das cinco cárceres que Institucións Penal lle suxeriu pola súa seguridade e para evitar grandes trastornos noutros centros. Será case imposible que Urdangarin sexa gravado en Brieva e, moito menos, agredido. A súa intimidade e a da súa familia estarán máis que garantidas neste cárcere que compartirá, aínda que xamais as verá, con outras 95 presas. Outra vantaxe é que nin a súa esposa nin os seus fillos terán que agardar as longas colas para as visitas semanais ou os cara a cara íntimos mensuais. 

En soidade

A prisión abulense atópase a só 115 quilómetros do aeroporto de Barajas , con case unha decena de voos directos a Xenebra, onde reside a infanta. Desde o aeródromo tárdase, sen tráfico, unha hora a Brieva porque o centro penal se atopa a pouco máis dun quilómetro da autoestrada que une Madrid con Ávila. Ata aí as vantaxes, porque a privacidade que desexa Urdangarin e a seguridade que busca o Ministerio do Interior terá un prezo elevado, o máis absoluto illamento. Neste cárcere de mulleres só hai un pavillón de cinco celas para homes, coñecido como o módulo de homes, e non albergou un só recluso nos últimos catro anos. É máis, Interior traslada en menos de 72 horas a todos os presos que ingresan voluntariamente nese centro aos cárceres de Segovia ou Valladolid porque ese pavillón só se usa como escala nos traslados ou para acoller a presos de alta seguridade, como o foi o ex director xeral da Garda Civil Luis Roldán (que estivo unha década, entre 1995 e 2005) ou narcotraficantes arrepentidos da operación Nécora ou de terroristas tamén arrepentidos.

Se Institucións Penais dá por boa a elección de Brieva -ten dous meses para cambiarlle de destino antes da súa clasificación, aínda que parece pouco probable porque Interior suxeriu este centro-, Urdangarin só terá relación diaria cos funcionarios (non máis de cinco) que se turnarán no módulo. Durmirá só, comerá sen compaña e non poderá charlar con ninguén nas súas horas de patio. Toda a súa vida discorrerá en absoluta soidade na súa cela de doce metros cadrados, unha galería, un pequeno salón cuxo mobiliario consiste nunhas cadeiras e mesas metálicas e unha televisión, e un patio de 25 metros de longo por sete de ancho no que o único deporte posible é o frontón. En principio, como lle comunicaron onte os funcionarios ao preso, non poderá asistir a ningunha actividade recreativa (como ximnasio, cursos ou talleres). Non porque o teña prohibido, simplemente porque non existen ao tratarse dun módulo deseñado para estancias de días. 

Pendente de melloras

Fuentes penais informaron de que os funcionarios xa advertiron ao preso de que o módulo se atopa en desuso e, xa que logo, ten bastantes carencias, entre elas problemas co abastecemento de auga, aínda que Institucións Penais investiu hai pouco 1,3 millóns de euros para mellorar a calefacción de todo o centro (non só do módulo), unha das principais queixas de Roldán durante a súa década neste cárcere. Prisións prometeu ao preso que fará unha limpeza de urxencia no seu módulo, introducirá algunhas melloras e estudará a posibilidade de incorporar algunha actividade recreativa extra, como puidese ser a instalación de máquinas no ximnasio. Os funcionarios de Brieva que atenderon a Urdangarin explicaron que se mostrou «moi agradecido» polas explicacións e «extremadamente educado». O cuñado do xefe do Estado presentouse na prisión xusto no cambio de quenda dos traballadores (ás 8 da mañá), polo que puido coñecer a boa parte dos funcionarios cos que terá que tratar.

Diego Torres solicita o indulto

Diego Torres apurou máis o prazo que o seu exsocio e non ingresou ata as 17 horas no cárcere Brians 2, preto de Barcelona. Pero antes de entrar, a defensa de Torres puxo en marcha a última manobra procesual para intentar interromper por un tempo a condena e pediu ao Goberno de Pedro Sánchez o indulto do seu cliente. E ao tribunal sentenciador, que suspendese a execución da condena mentres o Executivo decide. Unha manobra procesual desesperada que dificilmente prosperará.

O seu primeiro menú en prisión

Tras as explicacións sobre a precaria situación do módulo que habitará e recibir o folleto A prisión paso a paso coa normas de Institucións Penais, foi examinado por un médico, unha traballadora social e unha educadora. Para a hora para comer, os trámites de entrada do marido de Cristina de Borbón practicamente acabaran. Entón gozou, por suposto en solitario, da súa primeira comida entre reixas. O menú foi xudías pintas, peixe e iogur. 

Máis aló do illamento forzado, a vida en prisión de Urdangarin estará marcada polo horario que rexe en todos os cárceres. Ás oito da mañá hai que estar en pé para limpar a cela e tomar o almorzo. De nove a unha da tarde só patio, porque non terá actividades. Entre a unha e as dúas, o xantar. O descanso ocupa das dúas ás catro e media. A tarde, de novo, para o patio, a falta de talleres. Cea ás oito. A partir das nove ten que estar na cela á espera de que a medianoite apaguen as luces.

Para combater esa rutina, Urdangarin, sin duda, marcarase como meta a saída á rúa, algo que podería suceder, se todo transcorre como noutros casos similares, no Nadal do 2019 co seu primeiro permiso penal. En dous meses, Institucións Penais clasificará ao preso condenado e, se non hai sorpresas, farao no segundo grao. Así as cousas, nun ano e medio a xunta de tratamento do cárcere, se o comportamento do recluso é bo, podería acceder ao seu primeiro permiso de saída. A finais do 2019, Institucións Penais podería aplicarlle mesmo, se así o considera, un réxime mixto (coñecido como o do artigo 100.2) que lle abriría a porta a só durmir en prisión, manténdoo en segundo grao pero con beneficios do terceiro grao (réxime de semiliberdade).

O cárcere de Brieva foi construída en 1989. Conta con 43.540 metros cadrados e 162 celas, con outras 18 máis complementarias. Na actualidade só hai 99 reclusas, polo que hai moitas celas desocupadas. Cen funcionarios ocúpanse da súa custodia. Polas súas celas pasaron Luis Roldán, o etarra arrepentido Mikel Sueskun ou testemuñas do proceso Nécora, e Neus Soldevillla, a Dulce Neus.