Asegura que os independentistas farán o que sexa máis subversivo para o Estado antes de formar goberno
23 abr 2018 . Actualizado ás 07:19 h.Vive entre París, onde é profesor da École deas Hautes Études en Sciences Sociais, e Xirona e é autor do carlismo. Dous séculos de contrarrevolución en España (2000) ou Historia mínima de Cataluña (2015) e dirixiu Historia contemporánea de España (2017), en dous volumes. Jordi Canle (Olot, 1964) publica Con permiso de Kafka (Península), un libro no que analiza as orixes do nacionalismo catalán, os seus mitos, símbolos e desafíos. «Hai que entender que estamos nun momento en que o racional perdeu definitivamente a batalla fronte ás emocións e que o independentismo é un movemento que esixe fe, unha especie de relixión», asegura.
-O «procés» é kafkiano»
-Si, no sentido de asombroso, caótico, inesperado, absurdo, angustioso. E, ao mesmo tempo, Kafka ten un libro que se titula O proceso, no que Joseph K. enfróntase a un proceso aparentemente incomprensible e unha inesgotable fonte de sorpresas e incredulidade. Por iso titulo así o libro.
-Isto ten arranxo a curto prazo?
-Non. Haberá que ver ata onde chega a acción xudicial, que ocorre en Europa, pero non lle vexo solución a curto prazo. Cataluña é nestes momentos unha sociedade fracturada pola metade, e é unha fractura á que algúns dedicaron moito tempo, non é casual, senón que traballaron para que non haxa volta atrás. A Cataluña que se cargaron xa non se pode reconstruír na España das autonomías, que en parte tamén se cargaron. Hai que repensar o que fixemos mal, os erros cometidos, entre eles ter cedido excesivamente con algunhas autonomías. O silencio e os pactos pola necesidade dos votos nacionalistas fixeron, por exemplo, que o departamento de Educación da Generalitat non recoñeza determinadas leis ou que TV3 converteuse nun inmenso monstro que non hai xeito de controlar.
-Apélase moito ao diálogo como solución. Como o ve vostede?
-O problema é con quen e como se dialoga. Un dos éxitos do nacionalismo é haber pervertido a linguaxe, usar termos como diálogo, democracia ou liberdade á súa conveniencia. Polo tanto, como imos dialogar se non falamos o mesmo linguaxe. O único diálogo posible é en base á lei e a Constitución. Outra cousa é con quen falamos. Hai unha parte dos líderes independentistas que se han autodescartado de calquera diálogo. Non hai ningunha posibilidade con alguén como Puigdemont, vive noutro mundo xa. Con outros que parece que aprenderon a lección e son máis sensatos, tipo Junqueras, podería haber algunha posibilidade.
-A estratexia da fuxida esá dando resultado a Puigdemont?
-É un tipo do que ninguén agardaba nada, por iso elixírono presidente, e ten unha gran vantaxe, que é independentista de toda a vida, non ten que disimular como Artur Mas. Apostou polo todo ou nada nun momento de radicalización do proceso que lle resultou máis útil que a Junqueras. Formou un equipo de persoas que lle ten lealdade absoluta, dispostas a ir ata o final e que están polo canto peor mellor, se hai que cargarllo todo llo cargarán.
-Houbo violencia no «procés»?
-Depende do que entendamos por violencia. Violencia física houbo relativamente pouca. Pero acoso e violencia moral e psicolóxica, moita, e séguea habendo. Intentouse limitar a violencia tanto como se puido, aínda que ultimamente se lles está escapando das mans. A CUP organizouse e ten a mesma forma de actuar que Herri Batasuna, sinala os obxectivos, xa non para matalos como facía ETA pero si para marcalos dicindo, por exemplo, onde viven o xuíz Llarena ou alguén o PSC ou de Cidadáns. Son pesimista, creo que a violencia en Cataluña só empezou. Os CDR son perigosos. Cada vez hai máis enfrontamentos na rúa e creo que só é un inicio do que vén. Non descarto que a violencia vaia a máis.
-Cre que haberá goberno en Cataluña ou novas eleccións?
-Van intentar forzar o que sexa máis subversivo para o Estado. Os independentistas xogan a iso e están a avaliar que reacción ten o Estado. O 1 de outubro forzaron unha reacción violenta, agardaban a imaxe dos tanques entrando pola Diagonal. E agora van intentar apurar toda as accións subversivas, pero se no último momento non ven claro ir ás eleccións, investirán a alguén.
«O pujolismo foi un período profundamente exitoso para o nacionalismo»
«Non se pode entender o que está a pasar sen coñecer algúns elementos do pasado», asegura. No libro aborda como se construíu o que denomina un «relato nacional nacionalista que fai que se relea toda a historia de Cataluña con ese fin cara á independencia, baseado en mitos e invencións». Ese relato ten tres alicerces. En primeiro lugar, a existencia dunha nación que se constituíu na época medieval. «Ao afirmar a nación catalá negan automática a existencia da nación española, que sería artificial», asegura. En segundo lugar, a existencia dun Estado catalán que «Castela, á que identifican con España, cargouse en 1714». O terceiro elemento que engaden os nacionalistas é que «Cataluña, a diferenza de Castela-España, sería xa un país democrático ou que evolucionaba cara á democracia, no século XVII». «Todo isto é falso, nada se sostén», conclúe o historiador.
Visión do mundo
Canle destaca que o proceso de nacionalización acelérase «na época da Mancomunidade, na Segunda República e, sobre todo, durante o pujolismo, un período que é profundamente exitoso desde o punto de vista do nacionalismo, é un éxito case total, moito máis do que nunca puido pensar o propio Jordi Pujol». Sinala que «o proceso de nacionalización, sobre todo a través da escola, a televisión e o clientelismo, unido a un discurso atractivo, enraizaron unha visión do mundo que está na base do que está a suceder hoxe». Aínda que se expuña «en termos autonomistas, nunca descartaba o paso seguinte e, sobre todo, preparou que os mozos fosen máis independentistas». Pon como exemplo que «Jordi Pujol era autonomista, pero os seus fillos, Jordi e Oriol sobre todo, os máis metidos en política, eran independentistas».
A transformación de Mas
Considera que o proceso se inicia no 2003, coa chegada do tripartito ao poder e a decisión de tocar o Estatuto, que «abre a caixa de Pandora». Sen eses anos que van do 2003 ao 2012 «non se entende o que ocorreu». Lembra que «Artur Mas nunca fora nin catalanista nin nacionalista, chamábase Arturo e de súpeto aterrou no Concello de Barcelona, fixo unha carreira en empresas próximas ao poder, foi ascendendo e, logo, de golpe no 2012, dun día para outro, fíxose independentista».
«Os nacionalistas crían que estaban ante un Estado débil»
«A escola catalá vehicula nacionalismo por todos lados, na aula, nos xogos, nos textos que se utilizan, nas cancións», sinala Canle. «Créase unha visión do mundo independentista que exclúe totalmente a España e considera o castelán unha lingua estranxeira», engade.
-Como valora a aplicación o artigo 155 da Constitución?
-Era a única solución. Devandito isto e asumido que a maior parte da culpa é dos independentistas, creo que o Goberno español, os intelectuais, as empresas e a UE son en parte responsables de que se chegou ao 155, porque calaron durante moito tempo. Moitos advertimos que iso non se ía a parar e non nos escoitaron. O Goberno non construíu un discurso alternativo, non actuou en Cataluña e tampouco a UE. Houbo moito silencio e ante os nacionalistas non podes calar, porque sempre interpretan os silencios como debilidade. Por iso, aos independentistas halles sorprendido tanto a aplicación do 155 e a firmeza da Xustiza, porque creran que estaban ante un Estado débil. Aos nacionalismos hai que responderlles.
-Cre que se debería ter aplicado á educación e TV3?
-Rajoy fixo unha moi boa xogada, conseguiu un apoio amplo. Pero a aplicación consensuada do artigo 155 non permite atallar algúns dos problemas que están na base. Podes frear o proceso, pero non o que leva máis de 20 anos funcionando. Creo que non hai que pechar TV3 peros si repensala para que se converta nunha televisión autonómica normal e non que estea ao servizo o proceso independentista as 24 horas do día.