O buraco negro do 5 %

Manuel Varela Fariña
Manuel Varela REDACCIÓN

ELECCIÓNS 2020

ANGEL MANSO

A elevada marxe legal para entrar nos plenos fixo que miles de votos quedasen sen representación

23 may 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Nas sete grandes cidades galegas perdéronse polo desaugadoiro miles de papeletas que non puideron traducirse en concelleiras. A lei establece un limiar de votos no 5 % para entrar nas corporacións. Por baixo de aí, unha condena de catro anos ao ostracismo. Nas últimas municipais, Cidadáns e BNG foron quen máis veces quedaron ás portas de acceder ao consistorio das principais urbes.

A irrupción das mareas e outras confluencias laminaron a masa electoral dos nacionalistas no 2015, cando quedaron fóra dos concellos de Ourense e Vigo. En ambos os casos, unhas décimas separáronlles de manter a súa representación. Cidadáns viu como na Coruña lle faltaron pouco máis de cen votos para irromper en María Pita por primeira vez. De nada serviron as preto de 6.000 papeletas depositadas nas urnas da cidade co logo de Cs.

A pouco máis dun punto viuse alí Carlos Marcos, que o intentou en tres ocasiones consecutivas -a primeira co Partido Galeguista, as dous seguintes con Unión Coruñesa- e nunca o conseguiu. No 2007 lamentouse de que, de haber ir co exportavoz do PP e entón independente, Rodríguez Corcoba, terían entrado os dous no pleno cun asento para cada un.

De sumas a posteriori tamén se acordou o Partido Popular en Ferrol. Rey Varela perdeu a alcaldía no 2015 mentres Cidadáns lograba o seu primeiro concelleiro, con pouco máis do 5 %, e Vox levaba xa entón uns 300 votos. Incorporando as papeletas recibidas por ambos os partidos, o popular fose o primeiro alcalde ferrolán en manter o bastón de mando por segunda lexislatura consecutiva. Volverá intentalo nesta ocasión e, segundo demostrou o tracking de Sondaxe a semana pasada, a diferenza entre regresar á alcaldía ou liderar a oposición decidirase por un puñado de votos, co expopular e agora candidato laranxa, Alejandro Langtry, aspirando a superar esa barreira legal para continuar como edil. De aí a apelación desde o PP a aglutinar todo o voto útil.

Na cidade naval repetiuse o mesmo queixume de Cs na Coruña sobre o limiar do 5 %. Marea Ártabra obtivo entón o 4,95 % dos votos, uns 220 menos que Cidadáns, o último en pechar a repartición de concelleiras. A cara oposta púxoa ACE-Esquerda Unida en Lugo. Superou a barreira electoral por dúas centésimas e entrou na corporación.

Baixará a participación?

A abstención adoita ser máis alta nas eleccións municipais fronte ás xerais. Así foi durante a última década e, coa escasa marxe de tempo entre a celebración de ambos os comicios, a participación podería ser aínda menor. Así o recolle unha análise da Universitat Oberta de Catalunya, que advirte sobre o risco de que os electores se mobilicen menos este domingo. «Habitualmente, cando se chama a votar en períodos moi seguidos, o elector cánsase, e iso tradúcese en menos participación», sinala Ernesto Pascual, doutor internacional en Políticas.

A participación acadou nas últimas xerais o mellor dato da década, superando o 75 %, case nove puntos máis que na anterior cita, aínda que entón se repetiron as eleccións despois de que o Congreso fracasase en investir a un candidato. As últimas municipais deixaron en Galicia unha abstención do 34 %. A menor mobilización no 2015 deuse en Ferrol, onde catro de cada dez presentas quedaron en casa.