Os requisitos para os futuros profesores: proba antes de facer Maxisterio e prácticas máis intensas
EDUCACIÓN
O Ministerio de Educación e FP presenta o documento marco para a reforma da profesión docente, descartando a opción dunha fórmula similar ao mir
27 ene 2022 . Actualizado ás 19:22 h.Co título 24 propostas de reforma para a mellora da profesión docente, o Ministerio de Educación e FP sentou as bases do que será a carreira docente futura. Inclúe unha proba complementaria para o acceso ao grao, ademais da selectividade, e non descarta outra para o máster. Tamén aposta por un modelo dual de prácticas fronte á opción do mir, e propón que nas carreiras máis próximas á docencia haxa materias de didáctica precisamente para quen queiran ser profesores no futuro.
Estas son as liñas xerais da fase inicial dos profesores:
Proba de acceso á carreira
Esta proba «debe avaliar a competencia comunicativa e razoamento crítico e a competencia lógicomatemática e incluír aspectos referidos a actitudes e competencias da profesión docente recollidas no marco de competencias profesionais docentes»
Proba de acceso ao máster
O Ministerio propón que o máster de cada especialidade esixa uns requisitos básicos relacionados coa área de coñecemento da devandita especialidade. E poderíase valorar «a posibilidade de establecer unha proba de acceso ao máster de formación do profesorado de xeito similar á do grao».
Materias docentes nos graos previos ao máster
Hai graos moi relacionados co máster de profesorado (de Historia a Lingua, por exemplo) e neses casos, di o ministerio, «pódese fomentar a xeneralización de materias ligadas á docencia, particularmente, de didácticas das áreas e materias en titulacións que habitualmente escollen os estudantes que deciden seguir a carreira docente». Dá a entender que serían materias optativas que cursa o alumno que despois prevé facer o máster, un pouco ao estilo de Alemaña.
E é que unha vez nos estudos de posgrao, «o importante é que os futuros docentes adquiran as competencias necesarias para impartir docencia, traballar interdisciplinarmente, introducir innovación, utilizar metodoloxías diversas e motivadoras, e xestionar todas as funcións e competencias que os docentes deben cumprir diariamente nun centro» máis aló da didáctica da súa materia específica.
Revisar a oferta do máster
Hai que pensar, di o ministerio, en prazas suficientes para todos os corpos e especialidades, «ben baixo a figura de máster interuniversitarios e doutras formas de colaboración», como ampliacións dos créditos do máster para, por exemplo, ensinos de FP.
Non ao mir educativo e si a máis prácticas no grao e posibilidade da opción dual
O ministerio rexeita o modelo do mir educativo e opta polas prácticas na carreira para garantir a calidade do docente. «Se se busca que a reforma da profesión docente chegue a todo o profesorado, sen importar a titularidade do seu centro educativo [quen exerza na privada non tería que facer o mir], o lugar común é a formación inicial e é aquí onde se pode incidir para universalizar esta reforma».
Un paso máis sería a opción dual do Practicum (as prácticas obrigatorias de final de carreira ou máster) «para que estes ensinos se desenvolvan complementariamente no centro universitario e nun centro educativo (...) de forma dual na universidade e a entidade colaboradora poida alternarse cunha actividade laboral retribuída».
A mellora das prácticas, sinala o documento, ten que ir acompañada dunha aposta polos titores, que necesitarán máis tempo, prestixio e contraprestación económica.
Fronte ao modelo mir, deixa ás comunidades autónomas que deseñen a opción que máis lles interese.
Máis créditos das prácticas do máster
A mellora do Practicum na carreira tamén ten o seu reflexo no máster. Deberá ampliarse o seu peso, con máis horas dedicadas ao traballo en clase.
Nova estrutura das oposicións
Hai que modificar a estrutura da oposición, «de modo que puidesen incorporarse a valoración de aspectos que agora non se contemplan». Os temarios dos exames deben ser pois actualizados e «ademais, desde un punto de vista científico».
Ingreso á docencia pública: prácticas tras a oposición
Unha vez aprobado o concurso-oposición, o Ministerio avoga por unhas verdadeiras prácticas e non polo traballo como profesores independentes. Este proceso «deberá desenvolverse nos centros educativos, seguindo un plan formativo ben definido (do mesmo xeito que se fai noutros ámbitos da función pública), tutorizado por docentes experimentados e avaliado de forma coidadosa á súa finalización». Mesmo se introduce a idea de implicar a un maior número de axentes na avaliación das prácticas (equipo directivo, inspectores, docentes de recoñecido prestixio...). O obxectivo non é suspender ao que non cumpra as expectativas, senón axudarlles: «[Esta fase debe servir para] identificar a aqueles docentes con niveis inferiores de competencias e facilitar a mellora da competencia requirida».
Carreira docente
O desenvolvemento profesional docente debe contar con instrumentos que permitan unha avaliación da función docente, que debe ir vinculada co marco de competencias profesionais. Esta avaliación debe partir dun informe de autoevaluación, e contar coa valoración do equipo directivo do centro e o servizo de inspección.
Para optar a certos postos hai que recibir formación adecuada, o que a longo prazo permitirá «o recoñecemento da complexidade das tarefas desempeñadas, máis aló da valoración da formación permanente superada». Todo iso pode configurar «un sistema que contemple as diversas posibilidades da carreira docente ligado ás retribucións complementarias».
REACCIÓNS
A conferencia de decanos: «Un bo documento para unha reforma ambiciosa»
A presidenta da Conferencia de Decanos de Educación, a decana da USC, Carmen Fernández Morante, está satisfeita coa primeira ollada ao documento presentado onte. Algo molesta porque o seu colectivo o recibiu á vez que o público en xeral, ao mediodía, recoñece que é «un bo punto de partida porque expón medidas coherentes para unha reforma ambiciosa», a máis importante en 40 anos.
Os decanos están moi satisfeitos cunha dobre proba (selectividade e exame específico) porque «hai que incorporar outros elementos ademais do rendemento académico» para atopar «aos candidatos máis idóneos», para o que hai que saber «razóns que lle levan á elección da carreira, habilidades transversais que nos van dar contexto» e que van permitir aos profesores de universidade «traballar do mellor xeito cos mellores». Cre Morante que hai case unanimidade na comunidade educativa coas medidas propostas e que este é un momento idóneo, coa inxección de diñeiro de Europa.
Iso si, non se esquece que agora chega o momento de negociar os detalles, que adoitan ser o máis importante.
Matices entre os sindicatos, que consideran o texto insuficiente
Non hai unanimidade dos sindicatos sobre o documento máis aló de que o consideran insuficiente. CIG-Ensino, con presenza na mesa estatal, xa falou na reunión co ministerio da «necesidade de pactar un calendario e unha metodoloxía que impliquen unha negociación real», porque a proposta é moi difusa. CC.?OO. cre que «non contén os elementos precisos para mellorar a profesión docente e as condicións do profesorado e, polo tanto, non pode ser considerado como un punto de partida para unha negociación». UGT vai na mesma liña pero é menos combativo.
ANPE, pola súa banda, é máis positivo: «Agardamos un debate serio para avanzar nunhas mellores condicións de traballo que prestigien a nosa profesión e que faga unha aposta importante por avanzar en medidas que melloren o ensino público».