O CO2 estrangula á industria galega

f. fernández REDACCIÓN / LA VOZ

ECONOMÍA

JOSE PARDO

O incremento en 100 millóns da factura polos dereitos de emisión pon en apertos a medio centenar de plantas e está detrás do parón das centrais das Pontes e Meirama

17 ago 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Medio centenar de instalacións industriais galegas (47, en concreto) están sometidas ao réxime europeo de comercio de dereitos de emisión de dióxido de carbono, un dos principais gases causantes do efecto invernadoiro e do cambio climático. Como elas, hai algo máis dun milleiro de fábricas en toda España que se queren contaminar teñen que pagar e comprar dereitos de emisión. O mercado funciona desde o 2005 por obra e graza da Comisión Europea, que ideou ese instrumento precisamente para penalizar as verteduras industriais de CO2 á atmosfera. E estao conseguindo agora, 14 anos despois. Porque a tonelada de dióxido de carbono encareceuse de golpe nos últimos meses e cotiza a un prezo medio de 25 euros neste 2019, o que supón un 60 % por amais do seu importe no 2018, cando andaba a 16, tal e como se pode comprobar na páxina web da empresa española Sendeco, que se dedica a comerciar co CO2.

Esta escalada pillou por sorpresa á industria, que non contaba con ese sobrecusto adicional que grava os seus custos de produción. Os primeiros síntomas de afogo están a pólos de manifesto as centrais eléctricas que funcionan con carbón, que directamente deixaron de producir enerxía, polo menos de forma temporal, porque resulta máis gravoso funcionar que estar paradas. En Galicia, as dúas que están operativas, a de Endesa nas Pontes e a de Naturgy en Meirama (Cerceda), apenas xeran electricidade por falta de rendibilidade.

Segundo datos proporcionados pola Conselleríade Medio Ambiente , as 47 instalacións industriais galegas sometidas ao réxime de comercio de emisións soltaron á atmosfera o ano pasado 15,5 millóns de toneladas de dióxido de carbono. Case o 70 % delas (10,5 millóns) procedían de catro plantas: das térmicas de Endesa e Naturgy, sobre todo das de carbón, pero tamén dos ciclos combinados de gas natural, que están a substituír ás anteriores na produción eléctrica, aínda que emiten pouco CO2 en comparación coas outras.

A diferenza da maior parte do resto de sectores sometidos a este réxime europeo, as centrais de produción de enerxía non dispoñen de dereitos de emisión gratuítos, é dicir, as compañas teñen que adquirir no mercado todo o dióxido de carbono. Tendo en conta que a tonelada se cotiza este ano a unha media de 25 euros, as catro térmicas galegas dedicaron case 263 millóns a ese concepto. A prezos do 2018, a factura ascendese a 168 millóns, ou sexa, 95 menos.

O conxunto do sector industrial galego afectado pola directiva de emisións declarou 15,5 millóns de toneladas, aínda que 3,5 millóns asignáronse de forma gratuíta, segundo datos da Consellería de Medio Ambiente. Así que as toneladas que tiveron que adquirir no mercado sumaron 12 millóns. Traducidas en gasto económico, resulta que a factura total pola compra de dereitos de emisión acada este ano os 300 millóns, cando a prezos do 2018 sería de 192. É dicir, que o sobrecusto provocado pola revalorización do dióxido de carbono para o conxunto do sector en Galicia ascende a algo máis de 100 millóns de euros.

A Xunta culpa a Madrid

O parón de produción na central térmica das Pontes é especialmente preocupante, porque Endesa planificou un investimento de 217 millóns de euros, que está a executar, para modernizar a instalación e reducir emisións para axustarse a unha nova directiva. O obxectivo da compaña era prolongar a vida útil da planta de carbón ata o 2045, pero ese horizonte cambaléase á luz dos prezos do CO2.

Desde a Consellería de Industria culpan ao Goberno central de todos os males da industria galega. Tamén da situación das térmicas. «A política enerxética do Goberno está destruíndo postos de traballo en Galicia», afirmou fai uns días o conselleiro Francisco Conde.

Fontes de Industria indicaron que «o Goberno está actuando de xeito irresponsable e improvisado en materia enerxética. En vez de abordar unha transición enerxética ordenada, consensuada e planificada, poñendo sobre a mesa obxectivos a cumprir e orzamento e solucións para chegar a eles como están a facer outros países europeos, os seus anuncios só provocan incerteza e inseguridade».

Un réxime ao que están sometidos Ence, Fillos de Rivera, PSA ou Alcoa

Todos os sectores industriais, salvo o de xeración eléctrica, teñen asignados dereitos de emisión gratuítos. Son insuficientes en case todas as instalacións galegas, que teñen que recorrer ao mercado para conseguir as toneladas que precisan. Pero nalgunhas non é así, é dicir, a cantidade asignada supera á declarada. O que lles sobra poden vendelo ou poden gardarllo para anos de vacas fracas.

Entre as industrias que se atopan nese último caso está Coren, que o ano pasado tivo asignadas 8.000 toneladas para a súa planta de cogeneración e emitiu 2.700. Tamén Finsa, que figura na listaxe facilitada pola Consellería de Medio Ambiente con catro instalacións de cogeneración diferentes. En tres delas, as de Santiago, Lugo e Ourense, o saldo é a favor da compaña. A de Padrón é deficitaria en dereitos gratuítos.

Outras empresas con máis toneladas asignadas que declaradas son Megasa, Celsa Atlantic, a fábrica de Ferroatlántica en Dumbría e Cementos Cosmos.

Outras compañas con instalacións en Galicia sometidas ao réxime de comercio de emisión son Fillos de Rivera, pola súa planta de cogeneración, cuxa asignación gratuíta de dereitos non acadou ás declaradas; PSA, Ence e Alcoa.

Cara á cuarta fase

As industrias europeas prepáranse para penetrarse na cuarta fase do réxime de comercio de dereitos de emisión, que se desenvolverá durante o período 2021-2025. De momento seguirán asignándose dereitos de forma gratuíta, pero estes teñen os anos contados (a partir do 2027). Na seguinte fase do plan non poderán acceder a eles os xeradores de electricidade nin as instalacións de captura ou almacenamento de CO2.

Ademais, poderán solicitar a súa exclusión do réxime as instalacións que teñan emitido menos de 25.000 toneladas de dióxido de carbono para cada un dos tres anos do período 2016-2018. Os hospitais tamén poderán tramitar a súa exclusión do mercado. Sen necesidade de que o pidan, quedan fóra deste mecanismo as plantas que declaren verteduras inferiores ás 2.500 toneladas, sen contabilizar as emisións da biomasa.

Os plans que manexa a Comisión Europa son ir retirando progresivamente dereitos de emisión do mercado para que estes se encarezan progresivamente, E non de golpe como está a ocorrer. O encarecemento repentino do CO2 atribúese á acción dos especuladores.