Das terras de Breogán saen cada ano 2,9 millóns de toneladas de leite, 400 millóns de quilos de carne e 45 millóns de ducias de ovos. O reto do sector, pór en valor o seu produto
06 may 2019 . Actualizado ás 13:14 h.Galicia é unha enorme despensa alimentaria. Das súas terras saen cada ano máis de 2.900.000 toneladas de leite, 400 millóns de quilos de carne e máis de 45 millóns de ducias de ovos, o que a sitúa entre as primeiras comunidades agrogandeiras do país. A día de hoxe repártense por practicamente toda a comunidade -só oito concellos non teñen censada ningunha vaca, porco, ovella ou galiña- máis de 2,7 millóns de cabezas de gando.
A pesar disto, percíbense diferenzas notables entre unhas zonas e outras en canto ao número de animais, volume de produción ou dimensionamiento das granxas. De feito, resulta relativamente sinxelo situar xeograficamente a principal orientación produtiva de cada unha das comarcas galegas. Así, por exemplo, mentres en pártea norte da comunidade abundan as vacas, tanto de leite como de carne, no sur resulta moito máis habitual atoparse con explotacións ovinas, porcinas ou avícolas.
Vacún de leite
Seis comarcas aglutinan o 60 % da produción. A produción láctea é a actividade agrogandeira máis estendida por todo o territorio, ata o punto de que en dous de cada tres municipios existen explotacións leiteiras. Aínda así, a maior parte do leite galego sae de media ducia de comarcas que, no seu conxunto, producen ao redor de 1,9 millóns de toneladas anuais, o 65 % do total.
Á cabeza atópase A Terra Chá, en Lugo, con algo máis dun milleiro de granxas e unha produción anual superior aos 400 millóns de quilos. De feito, tres dos municipios que a integran, A Pastoriza, Castro de Rei e Vilalba, figuran tamén entre a decena que rexistra un maior censo vacún, relación que encabeza Lalín, con algo máis de 15.000 cabezas. Tamén no norte de Galicia sitúanse as comarcas de Ordes , Xallas (aglutina a Mazaricos e Santa Comba, dous municipios cunha alta densidade vacúa), Lugo e Chantada. Completa a relación o Deza, situada no interior da comunidade.
A pesar da crise de rendibilidade na que se atopa inmersa o sector desde a desaparición das cotas en marzo do 2015 e a consecuente caída das cotizacións en orixe, a venda de leite xera na comunidade un volume de negocio superior aos 900 millóns de euros.
Vacún de carne
As louras prefiren o norte. Lugo é a capital cárnica de Galicia sen ningún xénero de dúbidas. Dos 25 municipios galegos que contan cun maior número de cabezas con esta aptitude produtiva, 20 son lucenses. Encabezan esta relación os concellos de Vilalba con 6.389 reses, Friol, con 5.992, e A Fonsagrada, cuxo censo se sitúa en algo máis de 5.700 animais, a maioría de razas autóctonas como a loura galega ou a morena do noroeste.
Cada ano sacrifícanse en Galicia ao redor de 400.000 cabezas de gando bovino destinadas ao mercado cárnico que se traducen na comercialización de 95 millóns de quilos de produto. Só o superan no conxunto do Estado Cataluña e Castela e León, cuxas producións anuais roldan os 130 e 110 millóns de quilos, respectivamente.
Aínda que a maioría da materia prima galega resulta moi apreciada nos mercados, merece unha atención especial a carne amparada baixo o sinal de calidade Tenreira Galega. A Indicación Xeográfica Protexida non deixou de crecer desde a súa creación fai tres décadas e, actualmente, xa identifica máis de 125.000 tenreiros cada ano e certifica máis de 20 millóns de quilos de carne. Das dez indicacións xeográficas protexidas cárnicas existentes en España, Tenreira Galega é a de maior produción, con case o 55 % do total, seguida de lonxe por Tenreira Asturiana, que representa o 16,6 % do conxunto nacional.
Porcino
Deza, capital do sector. A comarca pontevedresa do Deza é, sen dúbida, a capital galega do porcino. Catro dos municipios que a compoñen -Rodeiro, Silleda, Lalín e Dozón- son tamén os que encabezan o ránking galego de municipios cun maior número de prazas de cebo.
Actualmente hai censadas na comunidade algo máis de 20.000 explotacións, un terzo das que se rexistran no conxunto do Estado, a pesar do cal apenas conseguen pór no mercado un 2 % da produción nacional ou, o que é o mesmo, sobre 90.000 toneladas no 2017, lonxe dos 1,7 millóns de toneladas que saen de Cataluña, líder absoluto a nivel nacional.
O escaso desenvolvemento deste sector en Galicia xustifícase, segundo os propios gandeiros, na ausencia dunha industria autóctona de transformación capaz de absorber a totalidade ou, polo menos, unha parte importante da produción. Isto propiciou a desaparición de moitas granxas e obrigado ás que permanecen en activo a buscar, a través de intermediarios, mercados como Burgos, Madrid ou Toledo.
Avícola
Ourense, o gran galiñeiro. No ámbito cárnico, o avícola é o sector maioritario na comunidade tanto por número de sacrificios en matadoiro -máis de 92 millóns de cabezas o ano pasado-, como polo volume de carne comercializada: preto de 200.000 toneladas. Trátase de preto de medio milleiro de explotacións intensivas encabezadas pola cooperativa ourensá Coren, que aglutina, ben a través de produción propia ou de granxas asociadas, o 70 % do total. Precisamente, nesta provincia sitúanse a maioría de explotacións de engorde de pitos e moitas orientadas á venda de ovos. Destas últimas hai case 70 cunha capacidade produtiva que rolda o millón de ovos diarios. Entre as principais preocupacións do avícola cárnico atópanse os baixos prezos que impón de forma sistemática a distribución, que derruba as cotizacións en orixe por baixo dos custos.
Ovino
Pastores ao sur de Galicia. En Galicia hai censadas algo máis de 200.000 ovellas e 56.200 cabras que se sitúan, de forma maioritaria, na provincia de Ourense, onde destacan municipios como Xinzo de Limia, Viana do Bolo ou Maceda. A produción de carne ovina (o seu volume de sacrificio en matadoiros apenas rolda as 350 toneladas anuais) vén marcada por unha gran estacionalidade no consumo. Tanto é así que durante o mes de decembro consómese o 70 % da carne producida polas 20.000 explotacións censadas, aínda que oito de cada dez destas granxas non acadan as dez reses. A pesar de estar considerada unha actividade minoritaria, en moitos casos complementaria doutras, durante os últimos anos han xurdido iniciativas interesantes neste ámbito como a marca Pastores de Galicia, un selo de calidade promovido por Ovica , a asociación que agrupa ao sector, que busca a profesionalización a través dun produto diferenciado e de gran calidade e que está a ter unha gran acollida no mercado.