Non por previsible o anuncio da retirada de estímulos por parte do BCE resulta menos impactante. É un cambio que terá sin duda importantes efectos... aínda que non sabemos exactamente cales. Lémbrese que, cando a Reserva Federal estadounidense iniciou fai algún tempo un movemento similar, unha certa desorde sobreveu nos mercados, que están aínda acusando trastornos considerables, sobre todo nos países emerxentes. Pero a situación en Europa é máis complexa. Vimos dunha política monetaria non convencional, heterodoxa, que utilizou todas as ferramentas posibles co fin de estabilizar as finanzas do euro, primeiro, e servir de panca para a reactivación, máis tarde.
Esa política foi un gran acerto en liñas xerais; os seus obxectivos foron acadados. Podería verse como un tratamento de choque aplicado con éxito a un enfermo crítico. O problema é que unha terapia así ten data de caducidade: por iso é inevitable un cambio de política. Ademais, como consecuencia dos estímulos masivos, producíronse danos colaterais. O máis importante: unha enorme masa de liquidez saíu aos mercados, producindo novas burbullas e incorporando unha boa carga de incerteza, pois non existen precedentes de absorción dunha bolsa de liquidez a esa escala. Iso xustifica a afirmación dalgúns expertos de que, en certo sentido, imos cara a augas descoñecidas.
Sobrevivirá a liña de reactivación económica da eurozona ao cambio na política do BCE? Podería ser, pero é verdade que coincide co final do sopro doutros ventos de cola que foron moi eficaces nos últimos anos (como o baixo prezo da enerxía) e iso podería actuar como unha significativa rémora para o crecemento. Vén un cambio inevitable, que non parece que vaia a resultar doado de dixerir.