Unha empresa a outra, sobre un gandeiro: «Non conseguimos desprendernos de el»
06 mares 2015 . Actualizado ás 09:22 h.A estratexia do cartel da industria láctea para aprovisionarse de leite cru no campo ao mellor prezo posible pasaba por concibir aos produtores como unha mera mercancía que se intercambiaban entre eles. Lonxe de ser unha relación comercial moderna, entre partes iguais, o produtor convertíase nun peón, manexable en función dos intereses económicos puntuais de cada compaña. Así o detalla o informe de Competencia que deu lugar á cuarta maior multa da súa historia (88,2 millóns de euros).
Competencia acredita no seu informe de máis de cen páxinas como os contactos directos sobre os gandeiros eran unha práctica común. Ata dá conta como no 2006, Puleva chega a ameazar a unha explotación para que acepte un novo comprador da materia prima, empresa que seleccionaran directamente eles. «No caso de que non se acepte a obrigación de entrega á nova sociedade ou o pagamento anticipado da cantidade pendente dos anticipos recibidos, verémonos obrigados a executar os avais», escribe Puleva.
Movéndose ao seu antollo
Os contactos directos sobre os gandeiros que mantiñan as industrias, tal e como demostran as probas que incorpora Competencia no seu expediente, mostran como os produtores durante tempo, estiveron ao albur da decisión unilateral do cartel lácteo. Sen un contrato asinado -aínda que agora é obrigatorio co chamado paquete lácteo - e o que é máis grave, fornecendo a materia prima ás industrias sen saber a que prezo cobraríana. As compañas adoitaban pagar ao mes seguinte, ao criterio que se lles antollaba.
A multa desencadeou un regueiro de reaccións. O sector produtor insiste en que non debe recaer toda a culpa sobre as industrias porque ao longo dos últimos anos han estado colaborando na súa estratexias coa distribución alimentaria. «Igual que se abriu unha investigación sobre as industrias non entendemos que non suceda o mesmo coa gran distribución, que ten unha estratexia conxunta para utilizar no lineais de venta o leite como un dos produtos prioritarios de reclamo, o que afecta gravemente á cotización en orixe», sostén Javier Iglesias , de Unións Agrarias. A Asaja di non pillarlle por sorpresa as sancións: «A ninguén lle pode sorprender estas sancións. O estraño era que non se produciran moito antes».
As organizacións de produtores reclaman que igual que se fixo pública a sanción de Competencia difúndanse tamén os expedientes que ten abertos o Ministerio de Agricultura contra a distribución por utilizar a chamada venda a perdas no leite e o aceite. O Sindicato Labrego Galego denunciou onte que a multa será inútil se non se toman medidas políticas que acaben coa extorsión aos gandeiros: «Os prezos miserentos en orixe fan que o negocio para as empresas siga a ser rendible a pesares das sancións, ao tempo que as granxas galegas deixaron de ingresar 50 millóns no último semestre do 2014 por mor da caída de valor do leite en orixe».
A cuarta parte das granxas galegas seguen sen contrato a un mes do fin das cotas
Queda algo menos dun mes para que finalicen as chamadas cotas lácteas, o sistema de intervención deseñado pola UE para o sector, que regulaba a produción e que estivo vixente case tres décadas. A pesar de que o paquete lácteo -normas sobre o sector- establece a obrigatoriedade de que exista un contrato nas relacións comerciais entre industrias e produtores, unha cuarta parte das granxas galegas, aproximadamente case 2.500, seguen fornecendo leite aos primeiros compradores -intermediarios coas industrias- sen un documento que regule a operación, no que se estableza o prezo, os volumes e as datas de pagamento. Unha realidade que dá conta de que no sector lácteo da comunidade galega as industrias seguen ocupando unha posición de enorme dominio sobre os subministradores de materia prima.
Os riscos
As principais demandas dos gandeiros galegos agora, unha vez reformado o paquete lácteo, é que a industria cumpra a obrigatoriedade de asinar contratos a un ano, tal e como establece o marco regulador; que se referencien os prezos aos criterios reais do mercado e, sobre todo, que se garanta a recollida nas explotacións. Nunha comunidade como Galicia, dispersa, existe o risco de que algunhas granxas, fóra das rutas habituais, atópense con este problema.
Sen o límite á produción que impoñen as cotas, ás explotacións galegas -máis da metade das que existen en España- ábreselles a oportunidade de cubrir parte do déficit do mercado interno español, que produce seis millóns de toneladas pero consome máis de nove.