Silleda acolle unha planta experimental de compostaxe para valorizar os xurros

Javier Benito
javier benito LALÍN / LA VOZ

SILLEDA

miguel souto

Están a tratar cinco toneladas de residuos de granxas avícolas e porcinas, xunto a restos de podas, para elaborar fertilizantes

27 jun 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Atopar unha saída sostible e rendible aos residuos que xeran as explotacións avícolas e porcinas pódese converter nunha realidade a curto prazo. Desta forma acharíase unha solución a un dos principais quebradizos de cabeza dos gandeiros galegos dedicados a estas dúas especies. Ao ser a comarca de Deza unha das que concentra maior número de produtores escolleuse Silleda para lanzar un proxecto de valorización de residuos agrarios. Os resultados definitivos da iniciativa coñeceranse en outubro, pero as previsións dos seus promotores, que daban a coñecer onte un primeiro avance do que están a realizar, resultan xa optimistas.

Este plan experimental foi promovido pola Asociación de Desenvolvemento Odega xunto á Federación Galega de Medio Ambiente (Fegama) e a Universidade de Santiago de Compostela (USC), coa colaboración do Concello de Silleda, que cedeu unha parcela da súa propiedade para instalar a planta de tratamento dos xurros para xerar compost. Contan con financiamento ao 100 % da Unión Europeo a través do programa Feader, acolléndose á liña de axudas aberta pola Xunta no 2017. O desenvolvemento desta iniciativa, a dous anos, dispón dun orzamento que roza os 100.000 euros. Nesa partida inclúense desde as propias instalacións ás analíticas constantes asociadas á produción do compost, traslados ou persoal, entre outros como o volteo periódico do material, os controis de temperatura e PH.

Como explica Carmela Padín, técnico de Odega, os residuos xerados nas explotacións gandeiras convértense para os seus donos nun problema, buscándose con este programa un tratamento alternativo de valorización para converter «nun produto de alta calidade e con beneficio económico» ese material de refugallo. Na planta experimental silledense emprazouse unha pila dunhas cinco toneladas de restos de gallinácea de explotacións intensivas avícolas e tamén de xurros porcinas, xunto con material de podas de parques e xardíns para compostar de forma conxunta. Tras o verán confían en coñecer os resultados, con datos físico-químicos do produto resultante para determinar en que cultivos podería empregarse como fertilizante.

Xestión polos gandeiros

O resultado desta experiencia tamén debe determinar se se pode extrapolar como modelo sostible a nivel económico, posiblemente a través de agrupacións de gandeiros para crear plantas comúns de tratamento. En principio, poderíanse recortar os custos de xestión dos xurros, recortando así os gastos de produción nas explotacións, en especial as de pequenas ou medianas dimensións que agora deben contratar camións para a súa recollida. Outra vertente positiva de prosperar esta fórmula radica na diminución do impacto destes residuos na contaminación de augas e terreos.

Nesta planta experimental están a tratarse cinco toneladas de residuos gandeiros e de poda, pero ten capacidade para procesar doce ao ano. «É pequena porque só pretendemos evaluar a viabilidade do proxecto, pero ampliala non suporía un gran custe», apuntou Carmela Padín. Destacou ademais que ese tratamento alternativo por parte dos gandeiros converténdose en xestores permitiríalles non só desfacerse dese material molesto senón tamén xerar ingresos extra.

Cifrou en torno ao euro o prezo que lles abonarían por cada quilogramo de compost producido. A elección de Deza para este proxecto radica en ser unha das comarcas con maior densidade de explotacións, con 200 avícolas e unha media de 25.000 unidades cada unha, xunto con granxas porcinas que contan cuns 135.000 exemplares para produción cárnica e ao redor de 7.000 porcas reprodutoras.

Iniciativa pioneira en Galicia que tamén inclúe o tratamento da auga para regar cultivos

Este proxecto de valorización pioneiro en Galicia inclúe ademais un sistema de lagunaje híbrido para o tratamento e decantación deses residuos gandeiros. A parte acuosa, mediante plantas depurativas, permite destinar o líquido ao seu reaprovechamiento para a elaboración do compost ou para regar campos de cultivo. O resto, máis sólido, acumúlase para a súa retirada mediante sistema de bombeo. O produto obtido prevese idóneo para a recuperación de chans forestais degradados ou para cultivos forraxeiros.

Outra cuestión relevante desvelada na presentación de onte radica en que non se require unha gran superficie de terreo para a instalación deste tipo de planta de tratamento, o que abarata custos. Ademais, só se empregan materiais biolóxicos para compostar, vexetais e os residuos gandeiros.

O responsable de Fegama, Félix Porto, agradecía a colaboración prestada polo Concello de Silleda para emprazar esta planta experimental nun terreo da súa propiedade, ademais de confiar en que os resultados tras o verán defendan a viabilidade deste tipo de proxecto e estendelo ás principais comarcas gandeiras de Galicia. Ademais, incidiu en que, á marxe de que poida xerar emprego, pode supor que non se perda con gandeiros desalentados cos custos de produción, entre os que figura desprenderse dese tipo de residuos. «Pode axudar a paralizar a desertización do rural», significou Porto.

O alcalde de Silleda, Manuel Cuíña, pola súa banda, congratulouse de que o seu municipio acolla esta iniciativa para buscar solucións a un grave problema para os gandeiros. Tamén agarda que o balance resulte positivo para atopar unha solución definitiva no tratamento deses residuos. E recalcou, tras as consultas veciñais na zona de Ponche onde se sitúa a planta por temor a malos cheiros, que non se recibiu ningunha queixa. «É un proxecto limpo», recalcou.