O día 26 cúmprense seis anos da morte dun dos grandes da pintura galega
17 jun 2018 . Actualizado ás 05:00 h.«Era un individualista que fixo ou seu mundo, vos seus cadros estaban cheos de ritmo». «Foi un home moi prolífero, que se houbera nacido en Cataluña ou en París sería universal». Rescatamos dúas frases de Antón Puído e Luis Nistal, artistas que lembraban así a Alfonso Sucasas (Goiás, Lalín 1940-Vila de Cruces 2012) tras o seu falecemento. O día 26 de xuño fará seis anos da morte deste grande da pintura galega do século XX e principios do XXI. E como dicía a crítica de arte, Mercedes Rozas, «Alfonso non se deixou arrastrar polos vaivéns dá moda, quizais por iso nalgunhas ocasións non foi ben comprendido. Con todo, a súa traxectoria non necesita xustificacións, ou seu legado é a súa mellor alegación». Talvez incomprendido ás veces, pero sobre todo esquecido na súa terra natal, onde a súa figura segue no purgatorio para políticos que mesmo aprobaron acordos plenarios para recoñecer a quen levou o nome de Lalín reflectido nas súas figuras, entre o óleo dos seus lenzos e o grafito dos seus debuxos.
Alfonso Sucasas, a pesar de ser un dos maiores referentes seguindo o ronsel de Laxeiro, Colmeiro ou Maside, permanece case no anonimato na súa terra natal. O seu falecemento removía conciencias apuntándose naquel xa afastado xuño do 2012 a posibilidade de outorgar unha rúa ou praza ao máis militante dos pintores figurativos, sempre á marxe do encasillamiento e das correntes máis preocupadas polo aspecto mercantilista da arte que pola mensaxe. Mesmo se falou dunha fundación onde atesourar a súa obra, estudala e póla en valor, nun remedo da que por exemplo ten Laxeiro en Vigo.
Que queda das boas intencións? Sinxelamente nada. O cambio de goberno ademais tampouco resultou propicio para ese recoñecemento pendente e ineludible para con Alfonso Sucasas. Polo menos no anterior mandato houbo algún paso titubeante nese obxectivo, ao dedicarlle no 2013 a Bienal Pintor Laxeiro e incluír once das súas obras na exposición. O entón alcalde do Partido Popular, José Crespo, afirmaba estar a traballar para articular algunha iniciativa coa que preservar o seu legado, aínda que descartaba constituír unha fundación. Para iso houbo contactos coa súa viúva, María Espinosa .
Esa suposta iniciativa non fraguou como tampouco algún tipo de recoñecemento oficial á súa transcendencia. O cambio de goberno no 2015 tampouco permite alentar moitas esperanzas de que pode chegar a curto prazo. E, como adoita dicirse, só abonda con remitirse aos feitos. En maio do 2017 aprobábase por unanimidade da corporación unha moción para tributar unha homenaxe póstuma a Sucasas con motivo do quinto aniversario, todo iso tras debaterse no pleno unha moción nese sentido presentada polo grupo do PP. Mesmo expuña constituír a comisión municipal de honras e distincións para avaliar que recoñecemento podíase outorgar ao pintor de Goiás. Ese acto non chegou e si as críticas desde as filas populares ao goberno lalinense.
A réplica por parte do rexedor de Compromiso por Lalín, Rafael Cuíña, non tardou nin vinte e catro horas en chegar. Así, o 27 de xuño do 2017 afirmaba -pode consultarse na hemeroteca do día seguinte- que o Concello traballaba na organización dunha exposición antolóxica de Alfonso Sucasas coincidindo co cincuenta aniversario da Feira do Cocido, da que por certo, foi o cartelista en máis dunha edición. Mesmo falou dunha negociación coa familia do pintor para a cesión de obra e que habería outra mostra de similares características doutro pintor dezán por esas datas. Nese caso si se materializou, cunha bela selección de obra do silledense Manuel Colmeiro, nunha retrospectiva aberta o pasado marzo no Museo Municipal de Lalín. A de Sucasas nin chegou nin lla espera.
Sen contactos coa viúva
As conversacións coa viúva tampouco chegaron a producirse. Así o corroboraba María Espinosa a este diario, doída polo que cualifica como menosprezo desde a institución municipal cara a un dos artistas que levou o nome de Lalín polo mundo enteiro. Ademais pregúntase como é posible que aínda non conte cunha rúa cando en cidades como Santiago xa existe a rúa Alfonso Sucasas, nun recoñecemento que mesmo recibiu en vida. E invita a reflexionar se a súa traxectoria ten menos peso que a doutros personaxes, nalgúns casos con lazos moitos máis débiles con Lalín, aos que si se outorgaron denominacións de rúas tras dar luz verde a alcaldía a proposta da comisión do rueiro. Por certo, que este órgano consultivo polo menos que teña tido transcendencia pública entre as súas «ofertas» non incluíu ao pintor.
María Espinosa tamén lamentaba que se sumase o desapego ante as invitacións cursadas para as dúas importantes mostras antolóxicas celebradas nos últimos tempos con obra do seu marido, en especial a que se celebrou no Museo de Belas Artes da Coruña, xunto á de Lugo. Non houbo representación municipal nas dúas inauguracións. Outro gran máis nesa colleita de esquecementos.
Xestións para unha nova antolóxica da súa obra en Ourense
No Museo de Belas Artes da Coruña chegaron a ampliar ata dúas veces a data de peche da exposición denominada Alfonso Sucasas. Unharevisión , comisariada por Miguel Fernández-Cid, onde se repasou toda a iconografía personalísima do artista lalinense preguntándose que había detrás. Un coidado catálogo dá fe da relevancia desa mostra, como tamén unha previa celebrada nas salas da Deputación de Lugo.
A viúva do pintor mantén nestes momentos xestiones coa Deputación de Ourense para que o edificio Simeón albergue tamén a obra de Sucasas. Xa había unha data fixada pero no seu momento aprazouse e agora estase pendente de atopar oco no calendario deste centro expositivo. A súa produción está moi repartida en coleccións particulares, que nutren principalmente estas mostras antolóxicas. María Espinosa agradecía a colaboración sempre mostrada polos donos para a súa cesión, así como o trato de quen foron os seus marchantes.
E mentres segue o esquecemento en Lalín para coa súa obra e a súa figura. Cando unha antoloxía aquí? Fagan as súas apostas e vai para longo.