Fórxaa que se converteu en centro rural de arte

Rocío García Martínez
rocío garcía LALÍN / LA VOZ

DEZA

miguel souto

A Fundación Paco Lareo A Solaina combina etnografía con obras de recoñecidos artistas do século XX

10 abr 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Unha casa rural de aldea e unha forxa de ferro pola vella son o xerme da Fundación Paco Lareo A Solaina de Piloño (Vila de Cruces). Unha obra de arte total onde os muros zumegan creatividade e onde se respira o xenio de Paco Lareo, o polifacético artista cruceño falecido no ano 2012.

Na Solaina uns atópase de todo: desde antigos apeiros de labranza rescatados de hórreos e palleiras ata obras dos grandes artistas galegos das últimas décadas. Como Laxeiro, Sucasas, José Antonio Fondevila ou Marisa Miguélez. Moitos deles foron íntimos amigos de Paco Lareo e compartiron con el interminables charlas á calor da Solaina.

De todo o legado coida hoxe con mimo Carmen Lareo, irmá de Paco e guía excepcional do conxunto. Segundo explica, a principios dos anos oitenta, cando Paco Lareo regresou da emigración en Venezuela, converteu a palleira da casa familiar en museo. Era case unha excentricidade, pero o artista loitou ata ver cumprido o seu soño. «A Solaina Labrega», «A Solaina Bohemias» ou «A Solainiña» son os tres nomees cos que cariñosamente aludiu a aquela construción dual primigenia na que a planta baixa se destinaba a mostra etnográfica de apeiros de labranza e a superior a pinacoteca. Abaixo poden verse hoxe antigos ferrados para medir o millo, teléfonos antigos ou básculas de cobre con pesas. Máis de medio centenar de pezas compoñen unha colección curiosa que dá paso á pinacoteca da primeira planta. Obras de Paco Lareo -como o Prato de polbo ou o Retrato de Rofer- conviven con pinturas de Laxeiro e de Sucasas.

A mostra continúa pola «Solaina filla». Cando a Lareo a Solaina primitiva quedóuselle pequena, levantou un segundo edificio. Hoxe o baixo atesoura os fondos sen musealizar, o ático garda os arquivos da Fundación e a primeira planta acolle unha exposición permanente de pintura e escultura salpicada de novo de obras de Lareo, de Laxeiro de Fondevila, de Manuel Moldes ou de Lucía Dubra. Doce caballitos de madeira enfrontados tentan aos visitantes máis novos a converterse en xinetes. Non hai problema. Están alí para iso.

Outro dos recunchos que non hai que perderse é fórxaa. O avó de Paco e de Carmen, Andrés Lareo Vaamonde, e o seu pai, Manuel Lareo Vázquez, foron ferreiros. O propio Paco exerceu o oficio temporalmente. «De feito, moita xente, chamáballe ‘O Ferreiriño’», conta Carmen. O seu era máis a arte que a herrería, pero a súa experiencia co yunque foi determinante na súa escultura, que a miúdo combina diferentes materiais e incorpora o ferro maxistralmente. Fórxaa -que Paco acabou convertendo no seu estudo de pintura- consérvase case coma se non pasase o tempo. Aínda no inverno se acende ás veces. Exhibe un fol con máis dun século de vida e a moa, o trade e o yunque orixinais. «Ata o corgo de pedra que estaba sempre cheo de auga para enfriar os ferros despois de darlle forma», mostra a guía.

Tamén ten o seu aquel a «Casa do Ferreiro». Conserva a antiga cociña de ferro e unha máquina de coser Singer de pedal e atesoura decenas de obras pictóricas e escultóricas de Paco Lareo.

O que é imprescindible é o xardín, salpicado de esculturas que reclaman a atención a dereita e esquerda. O corazón homenaxea aos doantes mentres Ou libro dá sabedoría invita a descubrir os seus misterios. En metade da horta, un taburete. É o «talo» ao que os Lareo se subían para axudar en fórxaa tirando do barquín do fol. Ese taburete erixido en escultura foi ata altar. Non é de estrañar. A máxica combinación de arte, tradición e natureza da Solaina namora a calquera.

Paxariñas, 27, Cerdeiriñas, Piloño (Cruces)

Visita previa cita chamando ao número de teléfono 619 891 743 para concertar

Entrada 1,10 euros

Todas as visitas son guiadas.