Especialista en plástica na Unidade de Queimados de Baracaldo, Patricia Martín atopou no levantamento de pedras a súa outra auténtica paixón
01 dic 2025 . Actualizado á 12:48 h.Os herri kirolak son os deportes tradicionais no País Vasco, que teñen a súa orixe nos caseríos, onde cada un preparaba aos seus propios competidores. A variedade é grande, aínda que sobresaen o corte de troncos, o arrastre de pesos e o levantamento de pedras. Aos poucos, a muller foise introducindo nestas prácticas ancestrais e entre as harrijasotzailes (as mulleres que levantan pedras) sobresae unha ferrolá, Patricia Martín, que desde o 19 de outubro é campioa do País Vasco. «No deporte tradicional ser campioa de levantamento de pedras é unha enorme honra —asegura—, e eu así o sento. Son a primeira muller non orixinaria do País Vasco que logra este título».
Patricia Martín Playá é cirurxiá, xefa de servizo da Unidade de Queimados, no Hospital de Cruzamentos, en Baracaldo, onde traballa desde hai vinte anos. Sempre lle gustaron os deportes de forza (mide 1,82 e pesa 86 quilos); de feito, foi campioa do mundo de remoergómetro. Esta afección por un deporte esixente foi a que lle levou a este deporte tradicional vasco. «Eu cheguei a ser unha harrijasotzaile polo meu marido —relata Patricia Martín—; foi el quen quen me convenceu para que o fixese. Ven aquí, que isto che vai a gustar, díxome, e así empecei. Foi en agosto do 2021 e en novembro xa competía».
Asegura que o levantamento de pedras é un deporte de forza e por iso gústalle, aínda que resalta o que máis valora: «É a xente coa que adestro ou o ir ás competicións. O ambiente é incrible. En orixe era un deporte moi masculinizado, aínda que cada vez somos máis mulleres. Este ano fomos oito mulleres no campionato feminino e seis no de mozos», subliña.
Martín explica que as competicións son duras: «En tres minutos tes que levantar o maior número de veces varias pedras, un cilindro de 75 quilos, un cubo de 62,5 e unha bóla de 62,5. En total, en tres minutos acabas levantando máis de cinco mil quilos. Para facer este deporte hai que ter forza e, a partir de aí, coñecer a técnica e resistencia. Se non tes caixa, non aguantas», di.
Céntrase en levantar pedras, sen pensar no corte de troncos ou outra cousa. «De momento non me enganaron para facer nada máis» di entre risos. «Hai anos, este tipo de deportes adestrábanse nos caseríos —explica Patricia—, os coñecementos pasaban de pais a fillos. Hoxe xa hai escolas; á que vou eu é dun levantador que agora nos ensina aos demais. Os adestramentos son específicos, pero normais. Dá igual que sexas un home ou unha muller. Hai que facelo con sentido, aos poucos, coidándote, nunca ir a máximos de súpeto. Planificar ben os adestramentos e facer exercicios complementarios».
«Ás veces teño competición e estou saínte de garda»
Ir a competicións de levantamento de pedras deu a Patricia Martín outra perspectiva do País Vasco: «Estiven en pobos que non sabía nin que existían. As competicións ou exhibicións adoitan coincidir con festas locais e a xente anímate moito. Está chulo», explica. Asegura que nunca tivo un problema co idioma: «Xa levo moitos anos no País Vasco e máis ou menos entendes. Estudei o vasco, xa que traballo para a sanidade pública de Euskadi, como estudaría o catalán se estivese en Cataluña. Con todo, nestas aldeíñas o vasco que falan é moito máis complicado. Se ven que poño cara de póker, cambian ao castelán sen problema. Tampouco ninguén me mirou mal, nin polo feito de ser muller, nin por non ser vasca ou por ser médica. Se cadra, terán curiosidade e alguén preguntarase que fago eu nese mundo».
É médica, cirurxiá plástica, aínda que a súa afección polo levantamento de pedras non lle impide desenvolver a súa profesión con total normalidade. «Amólame máis o estrés e a preparación para entrar no quirófano, que me abre feridas, que o traballo coa pedra, aínda que me enche de negróns. Teño as mans cheas de callos, aínda que xa me vén do crosfit. O que si me prexudica é que veces teño unha competición e estou saínte de garda», di. «A xente no hospital tomoullo un pouco de broma, había vaciles. Agora, tras ser campioa de Euskadi, pregúntanme cando compito para ir verme», conclúe.