O coruñés Xabi Rodríguez publica un manual que combina o regulamento con vídeos de xogadas a través de códigos QR
01 feb 2019 . Actualizado ás 15:42 h.O fútbol nacía en 1863 sen unha figura arbitral. Era un deporte de cabaleiros no que os capitáns chegaban a un acordo sobre as xogadas máis polémicas e trece normas eran máis que suficientes. En cento cincuenta anos, as regras cambiaron, e moito, especialmente no último lustro.
Xabi Rodríguez Campos (A Coruña, 1979), o decano dos árbitros da Terceira galega, leva máis da metade da súa vida dedicado á arbitraxe e ao ensino das regras de xogo do fútbol, vocación que o levou a publicar fai agora un ano Arbi, que pitas?, un libro que os constantes cambios na normativa e a tan comentada chegada do VAR obrigáronlle» a reeditalo e a sacar unha nova edición totalmente actualizada.
Arbi que pitas? As regras de Árbitro10 combina algo tan rigoroso como é un regulamento e a súa historia con anécdotas e exemplos de xogadas comentadas que loitan contra o que máis desespera a un árbitro: «Non é que nos protesten, é que o fagan mesmo sen saber as regras», explica o colexiado.
Un código QR ao final de cada explicación redirixe a vídeos de xogadas que serven de exemplo gráfico para explicar as regras. Unha curiosidade que axuda a desmontar certos mitos, moitas veces estendidos polos propios futbolistas, como que non se pode tocar ao porteiro na área pequena, que non se pode pisar a liña no saque de banda ou que o dous contra un é falta. Todo falso. «Ves a futbolistas profesionais protestando por cousas pequenas ou moi claras e pensas, que non vai protestar o afeccionado do montón?», comenta Xabi Rodríguez.
O manual, un dos poucos que explica as regras de xogo ademais do propio regulamento, está enfocado principalmente a compañeiros árbitros, «para que calquera poida esculcar sobre a orixe das normas, cando se creou o fóra de xogo, como evolucionou a norma do penalti...» pero tamén a futbolistas e adestradores, «cada vez máis interesados polo tema» e por suposto, para os afeccionados, «para que se protestan, fágano con fundamento».
O VAR aterra en España
A chegada do VAR revolucionou ao mundo coa súa estrea oficial no Mundial de Rusia de 2018 e, aínda que Xabi Rodríguez o ve algo moi afastado, para as ligas nas que el acostuma pitar e é mesmo obxecto de chascarrillos entre compañeiros de categoría, teno claro: «O VAR é un salvavidas que xa nos gustaría ter en Terceira División. A todos nos gusta acertar á primeira cando arbitramos, pero postos a non facelo, ter a tranquilidade de que se me equivoco vai haber alguén que mo diga e permítame facer xustiza».
O problema, segundo o coruñés, son as «altas expectativas» que o VAR xerou cando se implantou en Primeira División. «Dicíase que ía ser a perfección, que se ía acabar a polémica, pero no fondo sabiamos que iso ía ser imposible. A polémica sempre vai existir. Onde se acabou o debate é nos goles pantasma e case por completo nas liñas de fóra de xogo, pero o resto de xogadas: voluntariedad das mans, penaltis... hai unha marxe moi grande de interpretación».
Para este árbitro o debate agora é outro. «A polémica xa non é se foi penalti ou non e se o árbitro pitouno ou non, agora desde a perspectiva do VAR é se o árbitro cometeu un erro claro como para que o VAR interveña e revísese a xogada», explica.
E neste sentido, o capítulo dedicado ao videoarbitraje aclara unha das grandes dúbidas e queixas desta tempada: «Dise moito que o árbitro non pediu a revisión, pero el non pide nada, é ao revés. El é o que toma as decisións no campo e esa decisión é a que vale sempre, salvo que o VAR decida intervir», explica.
«O que pasa é que saen esas dúas ou tres xogadas polémicas nas que o videoarbitraje podería ter intervido e non o fai, cando van máis de 60 erros corrixidos en 21 xornadas de Liga , xogadas que realmente determinan un partido, iso é unha marabilla», sentenza Xabi Rodríguez.
«Ata hai pouco, se un adestrador entraba no campo e evitaba un gol coa man non era penalti»
Non só a introdución do VAR na Liga obrigou a Xabi Rodríguez a reeditar Arbi, que pitas?, tamén os constantes cambios e evolución das normas, especialmente nos últimos cinco anos.
«Corrixíronse cousas que ata agora chamaban moito a atención. Ata fai tres anos un adestrador entraba no campo e evitaba un gol coa man e iso era só un bote neutral. Hai vídeos no libro con exemplos. Desde entón xa se considera penalti, é como outro xogador», comenta o árbitro coruñés sobre o regulamento.
Unha normativa estrita, pero sempre suxeita á interpretación do árbitro, xa que para Xabi Rodríguez «é imposible de cumprir estritamente» e engade que unha explicación a tempo é ouro e axuda a levar de forma máis fluída un partido. «O problema das regras de xogo é que son ou tremendamente ríxidas ou tremendamente vagas, é moi difícil escribir con palabras algo que logo vas ter que xulgar visualmente», engade.
«Sempre hai xogadas que quedan para a interpretación», comenta en alusión á expulsión do deportivista Quique González por unha xogada de chilena contra o Málaga. «Aí entran factores que non veñen explicitamente nas regras, como a intencionalidade, se se feriu ou non ao xogador e mesmo a zona de impacto. Se nesa chilena Quique deulle ao xogador na cabeza e houbese sangue todo o mundo dixese vermella de primeiras», explica.
Como árbitro, Xabi Rodríguez é partidario de medidas menos drásticas en situacións concretas, como as perdas de tempo en saques de banda ou de portería, nas que a única forma de amoestar a un xogador é cun cartón amarelo. «A solución, opinión persoal, podería ser o cambio de saque como en fútbol sala», un castigo moito máis leve para este coruñés