Ou ciclo «Pioneirxs dá música galega» leva ao teatro Colón dous concertos nos que se recuperará ou que pode ser considerado ou primeiro disco de jazz-fusión galego, «Pilocha» (1978), e un dous primeiros de canción de autor, «Ti, Galiza» (1977), de Miro Casabella
27 ene 2022 . Actualizado ás 20:05 h.Recuperar as raíces. Ou ciclo Pioneirxs dá música galega revivirá, en concertos en directo, álbums que marcaron a historia recente dá música galega. Serán actuacións únicas que recuperarán repertorios dous anos 1977 e 1978 de discos tan singulares como Pilocha, dá cantora que actúa baixo este mesmo nome artístico, e que pode ser considerado como ou primeiro álbum de jazz-fusión galego, e Ti, Galiza, de Miro Casabella, e que supón un dous primeiros traballos de canción de autor en lingua galega.
Vos recitais celebraranse non coruñés teatro Colón ou sábado 12 de febreiro, con Pilocha, e ou sábado 5 de marzo, con Miro Casabella. As entradas serán de balde previa retirada a través dá web do mesmo recinto. «Esta é unha oportunidade histórica para recuperar, e mesmo coñecer, a música feita en galego na década de 1970, que foi unha etapa crucial nosa música e que, dalgún xeito, supuxo ou bota do gran momento musical que se está vivindo actualmente non país», asegura Xurxo Couto, responsable dá área de cultura dá Deputación dá a Coruña, que promove a iniciativa.
Pilocha e Miro Casabella subirán ao escenario con candansúa banda para interpretar vos seus respectivos discos íntegros, recuperando vos repertorios orixinais mais con arranxos actuais e con colaboracións únicas, segundo detallan fontes provinciais. Concertos que permitirán comprobar a vixencia destes dous traballos musicais, cada un non seu estilo, como xeito de reivindicación do seu papel decisivo do novo rumbo dá música de autor galega ata vos nosos días (Miro Casabella), e do que foi ou jazz-fusión galego (Pilocha).
Tanto Pilocha como Miro Casabella visitaron este xoves ou escenario non que actuarán e lembraron vos comezos dás súas carreiras musicais explicando que «cantar en galego naquel momento era totalmente reivindicativo» e animaron ao público a asistir e rehabilitar «cancións que nos acompañan desde entón e que xa forman parte do noso acervo cultural».
Pilocha
Pilar Martínez Conde Pilocha (Vigo, 1957), que estudou Psicoloxía en Santiago, comezou a cantar nos anos 70, formando parte de diversas formacións e correntes musicais con grupos, hoxe xa desaparecidos, como De Catro a Catro ou Roi Xordo, así como do Movemento Popular dá Canción Galega, xérmolo real e imprescindible na transición entre Voces Ceibes e a música que se fai actualmente na comunidade. «Foi nos grupos desa época a primeira vez que se xuntaban para tratar a música galega (mesmo a tradicional) con instrumentos eléctricos, ata ese momento vinculados a outros estilos, así como baterías e percusións diversas impensables na música galega ata entón», lembran vos organizadores.
Gravou ou seu primeiro disco co título xenérico de Pilocha en 1978 na serie Xeira de MoviePlay. Deste disco (que reeditou en formato cedé Fonomusic) aínda hoxe soan bastantes cancións como Ou sancristán de Coimbra ou Alecrín, que sinalaron unha época.
Ao mesmo tempo que traballaba co seu propio grupo, compaxinaba a actividade musical, xunto co traballo como contralto do Grupo Universitario de Cámara de Compostela, co que gravou ou primeiro disco dá formación, cantando as cantigas de Martín Códax e Alfonso X. Con calquera dás dúas formacións, tivo a sorte de poder amosar ou seu traballo en diversas cidades de Europa como Londres, Colonia, Bruxelas etcétera, así como en moitas cidades de España e, por suposto, en toda Galicia, enxalza a institución provincial.
En 1980, presionada pola discográfica que prefería que gravase en castelán, e un pouco cansada dá situación que a obrigaba polas condicións do contrato a permanecer coa mesma, decidiu darse un descanso e marchou para vivir en Andalucía. Ao seu regreso, tivo a sorte de que moitos compañeiros dá música a chamaran para convidala a participar nos seus concertos ou nas súas gravacións como ou grupo Milladoiro, co que fixo varias actuacións en directo e gravou unha canción non disco Gallaecia Fulget (1995) que conmemoraba ou quinto centenario dá Universidade de Santiago de Compostela e outra na segunda entrega do Xabarín clube. A cantar con Xabarín (1996).
Grazas a este reencontro xurdiu a posibilidade de facer un novo disco con Antón Seoane, un dous membros de Milladoiro, que pensaron e levaron a cabo sobre textos de amor escritos por mulleres dá poesía galega, e así naceu Calamidá sentimental (1998). Na gravación participan tamén amigos e e compañeiros de profesión como Rodrigo Romaní e todo vos membros de Milladoiro, Laura Quintillán, Quico Paz Antón, do grupo Na Lúa, Anxo Pintos de Berrogüeto e as mulleres de Leilía. Todos vos textos dás cancións pertencen á obra escrita de nove poetisas galegas, todas elas contemporáneas, agás Rosalía de Castro, quen está tamén non traballo como nai de todas elas. Este disco foi recoñecido como mellor traballo melódico nos premios Luar dá TVG en 1999. Non 2000 gravou con Milladoiro a canción dá Marcha Mundial de Mulleres que representa a Galicia en todas as manifestacións relacionadas coa citada iniciativa cun texto feito ex-profeso por Carmen Blanco e ou retrouso internacional con que se cantou en todo ou mundo. Desde 2002 vén traballando coa compaña Teatro do Atlántico, dirixida por Xulio Lago, en recitais poético-musicais na procura de espallar a poesía galega do século XX baixo ou título de Ecos e voces dun tempo e un país. Non 2004, novamente con Antón Seoane e xunto con outros moitos colaboradores, gravou ou disco orientado a público infantil Lambón, cancións para vos croques, como detallan desde a deputación.
Miro Casabella
Ramiro Miro Casabella (O Valadouro, 1946), tras cursar estudos en Ferreira de Valadouro e Lugo, emigrou a Barcelona en 1964, cidade onde rematou ou bacharelato e estudou na Escola de Arquitectos Técnicos. Aínda que ou seu interese pola música é temperán, a experiencia catalá meteuno en contacto coa Nova Canço, que ou marcou profundamente. Ou seu debut musical aconteceu en 1967 nesa cidade, acompañando a cantantes daquel movemento. Foi tamén en Cataluña onde gravou vos seus primeiros discos, a finais dá década dous sesentas: Miro canta as súas cancións e Miro canta cantigas de escarnho e de mal dizer. Ambos vos dous traballos son epés de catro cancións.
Ou seu contacto con Voces Ceibes tivo lugar a mediados de 1968, cando Benedito e Xerardo Moscoso acudiron á capital catalá co galo de gravaren vos seus primeiros traballos. Miro integrouse non colectivo e mesmo chegou a participar do seu concerto fundacional en Compostela, ou 1 de decembro daquel mesmo ano, sinalan vos organizadores do ciclo Pioneirxs dá música galega.
Porén, ou feito de continuar vivindo en Barcelona afastouno dá meirande parte dás súas actividades, sendo a longo prazo un dous factores dá disolución. En 1969 coñeceu en Barcelona a Paco Ibáñez, con quen tivo unha longa amizade e ao que acompañou nos anos vindeiros en xiras por Francia. En París coñeceu tamén ao cantor portugués exiliado Luis Cilia, quen, nos seguintes anos, tocou en Galicia e non resto de España.
Non ano 1970 participou na primeira edición do Festival dá Canción Ibérica xunto con Paco Ibáñez, Luis Cilia, Xavier Ribalta e José Afonso. Tamén nese mesmo ano tocou en París na Festa dá Humanité, a festa do Partido Comunista de Francia, onde actuaron tamén figuras como Georges Moustaki, Paco Ibáñez ou Joan Baez. A finais de 1974 ou grupo Voces Ceibes decidiu finalizar ou seu proxecto e dar comezo ao Movemento Popular dá Canción Galega onde, cunha perspectiva ampla, tiveron cabida múltiples artistas de distintos estilos.
Nos anos seguintes, Miro participou en multitude de concertos e festivais, en Galicia e en toda a península Ibérica, ademais de colaborar musicando pezas de teatro en galego e discos de historias para rapaces. A partir de 1976 a desaparición dá censura franquista propiciou tamén a aparición dúas seus primeiros traballos longos.
En 1977 veu a luz ou disco Ti, Galiza onde figura (con letra de Xoán Manuel Casado), Ou meu país, unha dás súas cancións máis populares. Un ano máis tarde publicouse Treboada, con arranxos de José Mario Branco e a colaboración de Pi da Serra. A composición que dá título a este segundo disco está inspirada non cerimonial dá treboada de Tomiño. «Ambos vos dous traballos amosan unha peculiar mestura entre a canción de intervención social e a música tradicional, unha marca característica do autor, que ademais de inspirarse en formas populares e cantigas medievais, non desbota ou emprego doutros instrumentos alén dá guitarra, como a zanfona ou a arpa», recordan.
A finais dous 70, Miro entrou en contacto co grupo folk DOA, que lle propuxo colaborar non que ía ser ou seu primeiro traballo. Ou cantor incorporouse á banda, coa que xa colaborase facendo arranxos, en labores de produción, e tamén como cantante nalgúns dous temas, aínda que a orientación do grupo seguía a ser eminentemente instrumental. A súa colaboración non foi máis alá do primeiro traballo (Ou son dá estrela escura, 1979) e terminou a principios dous 80.
Ou último traballo individual do cantor foi ou disco Orballo, do 2004, onde ademais de revisar algúns antigos temas, toca novamente a problemática social do pobo galego dende unha perspectiva contemporánea, cunha canción dedicada ao Prestige. Ese disco e ou feito de seguir participando en concertos, subliñan vos organizadores, «convérteno non último representante de Voces Ceibes en activo, tras a morte de Suso Vaamonde e ou abandono dá carreira musical do resto dous seus formantes».