A unión de personaxes animados e actores deu grandes títulos na historia do cine de entretemento
03 ago 2021 . Actualizado ás 05:00 h.O habitual é mencionar Quen enganou a Roger Rabbit?, ou a propia Space Jam, ademais de varios clásicos de Disney , coa bruxa novata e Mary Poppins á cabeza, á hora de citar películas coñecidas que integran animación e imaxe real. Con todo, as referencias son moitas desde que o gran historietista Winsor McCay, autor de Little Nemo inSlumberland , unha das grandes obras da historia da novena arte, realizase a rechamante curtametraxe Gertie the Dinosaur, onde o debuxo animado dun animal prehistórico compartía o relato con actores de carne e óso, sen interactuar entre si. A peza, que data de 1914, non é realmente a primeira mostra que emprega con acerto a técnica de animar fotograma a fotograma sobre papel, pero si é unha proposta pioneira nalgúns aspectos, anticipándose ás fantasías animadas do perspicaz Walt Disney. O lanzamento de Space Jam: Novas lendas, vinte e cinco anos despois da estrea da súa predecesora, invita a dar un repaso a algúns exemplos cinematográficos básicos, e outros menos populares pero sumamente suxestivos, que despuntan neste rico ámbito audiovisual onde a creatividade voa.
No terreo do stop motion, unha laboriosa variante da animación que consiste en dar vida a un boneco fronte á cámara, xeralmente de plastilina, movéndoo fisicamente o mínimo para fotografar o cambio milimétrico ata conseguir 24 frames por segundo, dando así a sensación de dinamismo, conta co cineasta Ray Harryhausen como mestre indiscutible. Xa nos anos 50 mesturaba esta técnica con imaxe real colaborando en títulos como O monstro dos tempos remotos (1953) ou O monstro doutro planeta (1957), antes de deixar o seu sinal en Jason e os Argonautas (1963) ou Furia de titáns (1981).
Disney estreou a exitosa Mary Poppins en 1964, pero anos antes a todopoderosa compaña xa experimentara con curtametraxes e outras producións, entre elas Canción do sur (1946), cuxa historia resulta tan controvertida hoxe en día que non está dispoñible na plataforma de pagamento Disney+, decisión que sementou a polémica. Os tres cabaleiros (1946) é outro cantar, unha xoia como Pedro e o Dragón Elliot (1977), pero xa nos anos 20 xuntaron a unha actriz real e debuxos animados en varias pezas curtas que partían de Alicia no País das Marabillas. Foi antes do nacemento de Mickey Mouse, a primeira opción para bailar con Gene Kelly en Levando áncoras (1945), cuxas coreografías de baile permanecen na memoria colectiva. Os estudos do famoso rato non cederon os dereitos da súa criatura e finalmente quen compartiu encadre e piruetas co rostro de Cantando baixo a choiva foi outro roedor, o mítico Jerry, sen Tom.
Precisamente ambos os animalitos, rivais sempiternos, estrearon a principios da presente tempada unha adaptación do clásico propiedade de Hanna-Barbeira que mestura animación e live action, como se denomina agora.
O musical Levando áncoras está recoñecido como un dos títulos crave na inserción de debuxos animados en películas de acción real, aínda que existan mostras anteriores na historia do cine. A día de hoxe é difícil acoutar as producións que empregan esta técnica. A propia Disney está refacendo os seus clásicos da animación con actores reais e infografía. Remakes como O libro da selva (2016) ou Aladdin (2019) así o confirman, con boas recadacións no circuíto de exhibición tradicional.
Avatar (2009), o pepinazo de James Cameron, tamén mesturaba CGI e unha repartición en carne e óso. Antes xa o espremeron iniciativas como Noite no museo (2006), aventura e efectos especiais para toda a familia. As criaturas expostas no museo cobran vida e léana parda ante os ollos dun vixiante de seguridade atolondrado, léase Ben Stiller, que llas ve e deséxallas para arranxar o desaguisado. Apartando ao carón as novas tecnoloxías, tendo citado algúns exemplos incontestables -aos que podemos engadir Arthur e os Minimoys, Casper, Alvin e as ardillas, a recente Sonic, a película, incluso a terrible Cats-, toca centrarse na animación tradicional para atopar películas por descubrir, como O incrible Sr. Limpet (Un peixe con lentes) (1964), onde un home obsesionado con alistarse como mariñeiro se converte nun peixe ao lanzarse ao mar desde un peirao. Baixo a auga os desexos pódense cumprir.
O primeiro título que vén á mente ao falar do tema obxecto destas liñas, é Quen enganou a Roger Rabbit? (1988), con Bob Hoskins liderando a repartición. O malogrado artista interpreta a un detective de pouca sonada que se cruza coas curvas de Jessica Rabbit, cuxo diálogo -«Eu non son mala, é que me debuxaron así»- figura no top de frases da historia da sétima arte.
O gran Robert Zemeckis asinou unha imaxinativa proposta que daba a volta a algunhas iconas do cine de animación. Baby Herman, o bebé gruñón fumando un puro, adiantouse ao bebé jefazo. Unha rareza a destacar, Evil Toons (Debuxos maléficos, 1992), bosquexada polo viscoso Fred Olen Ray, estajanovista cineasta de serie B e Z que conta na súa filmografía con entrañables despropósitos como Alienator ou Hollywood Chainsaw Hookers. Aquí enganou a David Carradine e enfrontoulle, por obra e graza da postproduccion, é un dicir, cuns cartoons infames.
Por enumerar unha cult-movie de calidade, A perigosa vida dos Altar Boys (2002) non se reivindica o suficiente. Un filme orixinal, que mestura imaxe real e animación -con deseños de Todd McFarlane, o creador de Spawn - para contar a historia duns estudantes inconformistas que utilizan a imaxinación para evadirse da molesta realidade que lles rodea. Deciden plasmar as súas propias vidas nun cómic de superheroes do que son protagonistas. A acción transcorre nos anos 70. Unha boa mostra de cine independente con ideas.
Picou no seu día, pero non deixa de chamar a atención, As Aventuras de Rocky e Bullwinkle (2000), un dos grandes fracasos de Robert de Niro, aquí exercendo de carismático vilán. Probablemente as tropelías da ardilla Rocky e o alce Bullwinkle, famosas en EE.UU. nos anos 60, non tiveron o mesmo tirón no resto do mundo. Tamén se estrelou Monkeybone (2001), a pesar de contar na dirección con Henry Selick, responsable real -Tim Burton estaba na produción- do marabilloso Pesadelo antes de nadal. Brendan Fraser interactuaba cun mono animado que non convenceu o respectable. O delirio non sempre satisfai a unha audiencia non exenta de prexuízos.
Reivindicable antóllase para o público familiar Encantada: a historia de Giselle (2007), cunha espléndida Amy Adams antes de vivir por completo, merecidamente, os meles da fama. Unha divertida comedia, orixinal aínda que algo mal rematada, que expuña a posibilidade de que unha princesa Disney acabase no Nova York real de entón. Superou os 340 millóns de dólares de recadación en despacho de billetes. Anunciouse unha secuela para o ano que vén, Desencantada.
Os irmáns Farrelly, máximos artífices de éxitos comerciais abonados á escatología como Dous bobos moi bobos e Algo pasa con Mary, mesturaron animación tradicional e imaxe real na cinta de culto Osmosis Jones (2001), con Bill Murray na pel dun home de maltreita saúde en cuxo interior habitan todo tipo de seres. Como a mítica serie televisiva Érase unha vez.. o corpo humano, en plan hardcore. Son moitas as variantes que explotan un recurso audiovisual que permite experimentar co medio e ofrecer ao público obras diferentes, enxeñosas e transcendentes.
Cool World: unha loura entre dous mundos (1992), a resposta aceda á referencial Quen enganou a Roger Rabbit?, conta a historia dun preso (Brad Pitt) que pode saír do cárcere creando un cómic titulado Cool World, cunha voluptuosa e espectacular protagonista deseñada a imaxe e semellanza de Kim Basinger. Neste mundo de fantasía só hai unha norma: os debuxos non poden ter sexo cos humanos, pero xa sabemos que a carne é débil (e, polo que se ve, a tinta tamén). Dirixida polo lendario Ralph Bakshi, responsable de Tygra, xeo e lume, a versión animada do Fritz the Cat de Robert Crumb e O señor dos aneis anterior a Peter Jackson, foi mal recibida por crítica e público, talvez debido ao seu ton experimental e transgresor.
O congreso (2013) mestura animación e imaxe real ao servizo dun relato imaxinativo que fusiona drama e ciencia-ficción. Detrás desta co-produción europea está Ari Folman, responsable da suxestiva Vals con Bashir, de obrigado visionado, un título igualmente indispensable no presente listado que atende ás mesmas características. Baseada na novela Congreso de futurología, de Stanislaw Lem, a película é unha proposta inusual, que se deixa levar pola fantasía na forma para arroupar un discurso fatalista. A exquisita Robin Wright encarna a unha actriz de éxito, ela mesma, á que propoñen comprar a súa imaxe coma se asinase un pacto co diaño. Ao vender os dereitos, a súa identidade, convenientemente escaneada, pode ser utilizada dixitalmente polo cliente ao seu antollo. A cambio ofrécenlle unha cantidade de diñeiro desorbitada e a posibilidade de manterse sempre nova nas pantallas. Unha atractiva premisa que se perde nos mares de Matrix no seu discurso mentres ofrece un espectáculo vibrante cando entran en escena os cartoons. Un festival de debuxos animados fóra do convencional.
American Splendor (2003) pasou sen pena nin gloria polas nosas salas a pesar da súa loable calidade. A cinta adapta a aceda serie homónima escrita polo casacarrabias Harvey Pekar, un tipo entrañable que se definía a si mesmo como un «esquerdista estridente». Publicada por primeira vez en 1976, as súas páxinas deron orixe ao xénero autobiográfico dentro do cómic. Convertido en cronista da súa propia existencia, Pekar revelouse como un autor de culto durante os anos 80 grazas á súa colaboración con diversos debuxantes, entre eles o indispensable Crumb. Tanto o cómic como a película retratan con ironía o estilo de vida da clase obreira americana. O interesante do filme é o control e a fusión dos recursos que brindan ambos os medios, detalle que brilla pola súa ausencia na maioría das adaptacións que coñecemos. A notable interpretación de Paul Giamatti, entre a realidade e a ficción, as escenas de animación e unha parte documental protagonizada polo verdadeiro Pekar, mergúllannos no particular universo dun guionista crítico que golpea os cimentos do país das barras e estrelas.
Por estes pagamentos Óscar Aibar atreveuse a algo similar, tempo antes, co gran Vázquez (2010), interpretado por Santiago Segura con algunhas ilustracións cobrando vida.
Paddington (2014) destaca como bo exemplo da correcta utilización das novas tecnoloxías para animar un personaxe nunha contorna de imaxe real. O salto á gran pantalla das aventuras do oso Paddington conta con dúas entregas en formato longo que funcionan de marabilla, por amais dos pitufos, Garfield, a película de Bob Esponxa onde comparte imaxes con Antonio Banderas ou Peter Rabbit. Haberá quen se acorde da inquietante serie de televisión de outrora, realizada con marionetas, tamén baseada o aplaudido personaxe creado por Michael Bond, unha icona clásica da literatura británica. Intelixente e divertida adaptación do conto inglés, é unha boa mostra de cine familiar, con ecos da estética de Wes Anderson. A acción céntrase no revoltoso animal, crecido nas profundidades da selva peruana. Á súa chegada a Londres , escondido nun barco despois de que un terremoto esnaquizase o seu fogar, o entrañable oso coñece a amizade e vive divertidas tribulaciones, con algún tropezón. O peludo protagonista métese en varias leas que serven de escusa para ofrecer ao espectador un recomendable espectáculo infestado de bos gags de acción que conta cunha secuela igualmente encomiable.