O artista Carlos Garaicoa reflexiona sobre a natureza dentro da cidade

Montse García Iglesias
Montse garcía SANTIAGO / LA VOZ

CULTURA

Carlos Garaicoa (La Habana, 1967)
Carlos Garaicoa (A Habana, 1967) XOÁN A. SOLER

O creador cubano exhibe parte da súa obra máis recente en Santiago

08 may 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

Doce troncos de árbores mutiladas, rodeados por uns bordos e unhas reixas que os aprisionan, así como terra chea de cabichas. Esta imaxe frecuente en moitas cidades cando se dá un paseo polas súas rúas ou parques convértea o artista cubano Carlos Garaicoa (A Habana, 1967) no eixo central da exposición Liña rota de horizonte, que desde este venres ata o 9 de xuño pode verse na Fundación Didac en Santiago, coa pretensión de ofrecer unha reflexión sobre a relación da natureza co espazo urbano. «Esta exposición é un cuestionamiento ao noso xeito de mirar, de relacionarnos e de pensar a natureza que temos ante nós. No caso da cidade, son eses parques, esas árbores carcomidos, mutilados...», asegura o artista, que protagoniza tres anos despois unha nova mostra individual en Compostela tras pasar polo CGAC no 2018, tamén coa cidade como eixo condutor. «Antes o meu pensamento estaba máis centrado na cidade, pero agora está máis centrado na natureza na cidade», destaca.

A exposición de Didac ten como peza central a instalación formada por doce árbores mutiladas e no centro deles emerxe unha única árbore de bronce, que neste caso está rodeado dun mineral similar ao po de meteorito, e que constitúe un monumento desa paisaxe comprimida. «Hai unha trasposición, de tal xeito que a natureza está convertida en escultura e a escultura convertida en natureza», asegura o artista sobre este proxecto comisariado por David Varro e González & González e coproducido por MadBlue, Didac e a galería Goodman. Garaicoa explica que «mestura a bondade da natureza, como a miramos, coa tensión e a violencia, ese xeito na que a mal coidamos». En todo caso, afirma que non lle interesa facer unha ecoloxía simplista, senón trazar «unha mirada crítica».

A gran instalación que vertebra a exposición está acompañada por tres fotografas -dous delas conforman un díptico- nas que utiliza alfinetes e fíos para continuar profundando nesa relación entre a cidade e a natureza desde distintas visións, incluíndo tamén cuestións ideolóxicas, como queda patente coa guillotina que coroa un xardín vertical, mostrando «como a natureza se resiste ás imposicións que facemos nas cidades». Estas obras, xunto a outras máis recentes, serán exhibidas proximamente en Londres.

Precisamente, a idea de xardín e a utilización da árbore como eixo central do traballo está presente ao longo da traxectoria deste artista cubano que participou en eventos como a Bienal de Venecia e cuxas creacións forman parte de coleccións como o Guggenheim Museum de Nova York e o Reina Sofía de Madrid. «Ao final, a idea de xardín é unha idea artificiosa. Interésame como esa artificiosidad, ese paraíso creado por nós, tamén moitas veces vai á deriva», argüe Carlos Garaicoa. Pero, sen dúbida, se hai algo que sempre tivo no foco é a cidade. «Hai tantos materiais dispoñibles, todo un repertorio e un alfabeto, que me serviron para salientar moitas cuestións que me interesan. A cidade é o meu océano, a auga onde me podo bañar e saír sempre con ideas frescas», di.

O proxecto expositivo tamén inclúe unha publicación por parte da Fundación Didac que recollerá estas obras e outras recentes de Garaicoa, ademais dunha reflexión sobre a súa idea de xardín urbano. O artista destaca que no último ano o home «aprendeu a apreciar a necesidade de dar espazo á natureza».