Bilbao acolle 62 obras do fondo da sede neoiorquina do museo, que ilustran a aposta do pintor polo camiño da abstracción
20 novs 2020 . Actualizado ás 05:00 h.Tamén no histórico estivo Vasily Kandinsky (1866-1944) na primeira liña desa época turbulenta e decisiva. Naceu en Moscova nunha familia con moito diñeiro, viviu en Múnic, pero tivo que marchar polo estalido da Gran Guerra en 1914. Os bolxeviques, tras a Revolución rusa en 1917, confiscaron a riqueza familiar e por primeira vez tivo a necesidade de gañarse a vida. O 1922 volveu a Alemaña para dar clases na Escola da Bauhaus, un período frutífero, pero roto pola chegada de Hitler ao poder. Cunha obra catalogada polos nazis de arte degenerado, foise a París en 1933. Alí tamén tivo a súa boa época, ata o estalido da Segunda Guerra Mundial. Morreu en 1944, cos seus cadros abandonados en sotos polo réxime de Stalin, e pintando ata pouco antes de falecer sobre cartón porque non tiña con que comprar lenzo.
A influencia da súa revolución foi tan grande que fai imposible a súa delimitación. Esta é a historia que conta o Guggenheim na exposición sobre o artista que se abre hoxe ao público -ata maio do 2021-, patrocinada pola Fundación BBVA. É certo que se viron bastantes cadros de Kandinsky no Guggenheim. Non en balde a fundación matriz do museo en Nova York posúe unha das mellores coleccións do autor ruso. Pero o de agora é outra cousa. É un percorrido a través de 62 obras -das aproximadamente 150 que posúe a sede neoiorquina- polas distintas etapas do pintor, entrecruzadas coas cidades en que viviu. Unha traxectoria que evidencia a súa potencia, o seu sentido da cor e da composición -o que denomina «o oculto poder da paleta»-, a súa singularidade, tamén esa forza que supera contextos e confire a unha obra e a un creador a categoría de clásicos.
A curadora Lekha Hileman Waitoller, que substituíu na presentación á comisaria da mostra, Megan Fontanella, iniciou o percorrido polo momento en que Kandinsky, que estudara Dereito e Economía, decidiu dedicarse á arte, despois de ter visto unha mostra de Monet. Chegoulle o xeito en que o francés pintaba o mesmo obxecto segundo cambiaba a luz de día. Interesáronlle as variacións das cores e dos estados emocionais inducidos.
As súas figuras fóronse facendo máis abstractas e configurou unha linguaxe xeométrica no que os triángulos expresaban os sentimentos máis puntiagudos; a simetría dos cadrados, a paz; e a perfección do círculo, o reino espiritual. Na presentación, Waitoller fixo fincapé nos cadros de transición entre as distintas etapas do artista. Por exemplo, o Grupo de miriñaques (1909), aínda ligado á representación dos personaxes pero xa compostos con suxestións formais de tipo xeométrico; ou a Pastoral de 1911, aínda figurativo pero a un par de pasos de deixar de selo. O periplo recolle, por suposto, a época expresionista do Xinete Azul, o grupo que formou con Franz Marc, e as súas derivacións apocalípticas.
En Liñas negras (1913) xa se adiviña a abstracción que veu despois, inspirada no seu reencontro coa arte rusa á súa volta de Múnic. Topouse con Malevich pero rexeitou a súa frialdade esquemática. El pensaba que a transformación á que debía contribuír a arte debía producirse a través das emocións e non da racionalidade constructivista. Na Escola da Bauhaus desenvolveuse a súa fase máis peculiar e sólida, como mostra a Composición 8, seguramente o cadro estrela da mostra bilbaína. O contacto cos surrealistas fíxose patente na súa obra por medio das pegadas formais do seu amigo Joan Miró, aínda que nunca se considerou un deles.