A mítica antoloxía preparada por Roger Caillois en 1962, por fin traída ao castelán
30 sep 2020 . Actualizado ás 09:02 h.Cofundador do Collège de Sociologie xunto a Georges Bataille e Michel Leiris, o escritor, tradutor, editor e sociólogo francés Roger Caillois (Reims, 1913-París, 1978) deixou unha abundante produción teórica, aínda que non logrou penetrar en España os niveis de popularidade que acadou no seu país natal e en Arxentina, onde residiu parte da súa vida e relacionouse coa intelectualidade, especialmente coa vinculada á mítica revista Sur, impulsada pola escritora Victoria Ocampo. Ignóraselle a pesar de que esa estancia latinoamericana o converteu en introductor en Francia da literatura de Jorge Luis Borges -exerceu ademais como o seu tradutor- e creou no selo Gallimard a colección A Croix du Sud, que acolleu a moitos dos máis ilustres escritores hispanoamericanos do século XX.
Caillois foi un ensaísta de mirada profunda e longo alento que abordou asuntos como o soño, o xogo, os mitos, a estética, o sacro, as máscaras, o poder, a poesía, a sociedade contemporánea, o demo... Pero tamén deixou dúas obras que cobraron dimensións lendarias e gran eco entre os lectores máis informados: a Antoloxía do conto fantástico (1958-1966) e Poder do soño. Relatos antigos e modernos (1962).
É unha vella empresa longamente acariñada por Jacobo Siruela editar o primeiro dos títulos, aprazada unha e outra vez por problemas de dereitos, tanto que se propuxo preparar a súa propia; e así foi: Antoloxía universal do relato fantástico (Atalanta, 2013), que tiña na Antoloxía da literatura fantástica (1940) de Borges, Adolfo Bioy Casares e Silvina Ocampo outro dos seus espellos. Mentres o conde se fai cos permisos -que os conseguirá, seguro- daquela obra en dous volumes en Gallimard, trouxo por fin a segunda ao castelán.
Poder do soño. Relatos antigos e modernos -publicado polo Club Français du Livre baixo a tutela de Caillois- chega este mércores ás librerías para gozo do lector, que poderá comprobar na súa exquisita colección de textos literarios como o ser humano -máis aló da súa procedencia e a súa cultura- sempre se sentiu cativado polos soños e polo misterioso poder e o enigmático significado das súas imaxes.
De Zuo Qiuming a Nabokov, unha viaxe de 2.500 anos
«O misterio do soño nace do feito de que esta fantasmagoría, na que o dormente non pode nada, saíu con todo de maneira total da súa imaxinación», apunta Roger Caillois no prólogo da súa antoloxía. A colección de textos literarios sobre o soño inclúe antigas narracións chinesas -ata agora inéditas en español- e relatos de escritores occidentais de diversas épocas e linguas, nun percorrido de 2.500 anos que viaxa de Zuo Qiuming -narrador contemporáneo de Confucio- a Nabokov ou Cortázar. O lector poderá ademais achar entre os autores aquí concitados a Zhuangzi, Cao Xueqin, Apuleyo, Mérimée, Poe, Gautier, Bierce, Jean Lorrain, Kipling, Somerset Maugham, Bruno Schulz, H. G. Wells, Oliver Onions, Louis Golding, Luisa Mercedes Levinson, Borges e Bernard Groethuysen. Faltan pola excesiva extensión das súas pezas -ou porque xa os incluíu na súa Antoloxía do conto fantástico- moitos outros, advirte Caillois, como Kafka, Papini, Nerval, Sadeq Hedayat ou Turguéniev. Como guía preferente e criterio fundamental para realizar a súa elección, di, apostou -«buscando a impresión análoga á que experimento ao espertar»- por aqueles relatos nos que ao final un descobre que se contaba un soño, non sucesos reais, ou que conteñen soños narrados a fin de proporcionar ao lector o sentimento de realidade que o soño dá ao soñador».
Dicía Borges: «Durante moito tempo crin que dun lado estaban os soños e doutro a realidade. Pero xa Cervantes ensinounos que os soños e a realidade confúndense. No Quixote temos dun lado o mundo alucinatorio de Alonso Quijano, que quere ser don Quixote, e do outro, o mundo real. Pero o mundo real non é menos estraño que o mundo de don Quixote».