John Banville/ Benjamin Black: «Cada mañá enfróntome á páxina en branco en estado de pánico»

antonio javier lópez MADRID / COLPISA

CULTURA

PACO RODRÍGUEZ

O irlandés, que usa un pseudónimo para publicar novela negra, reflexiona sobre a pandemia e o oficio de escribir

25 may 2020 . Actualizado ás 05:00 h.

Empezou a escribir aos doce anos e desde entón deixou un puñado de libros cegadores, gardiáns dun sosegado estilo depurado cando os firma como John Banville e vibrantes se o fai baixo o pseudónimo de Benjamin Black na súa faceta como escritor de novela negra. Gañador do Premio Príncipe de Asturias das Letras (2014) e do Man Booker Prize (2005), entre outras distincións, Banville (Wexford, Irlanda, 1945) reflexiona sobre a pandemia, pola que el mesmo está illado, como o resto da poboación do continente europeo.

-Como está vivindo o confinamento motivado pola alerta sanitaria?

-Témome que estou perfectamente contento. Os escritores estamos entre os poucos afortunados neste momento. Un amigo escritor escribiume o outro día para dicirme que se sentiu un estraño e un paria toda a súa vida, pero agora de súpeto dáse conta de que todo o tempo estivo a practicar para isto.

-Está de acordo con quen definen esta situación como «unha guerra»?

-Bo, só se crees que a Nai Natureza declarounos a guerra. Máis ben, creo que ela está limpando o ático; desafortunadamente, son unha das pezas desa desorde alí arriba das que está decidida a desfacerse.

-Hai quen ve a pandemia como «unha oportunidade» para a humanidade. Compárteo ou cre que se trata dunha reflexión demasiado inxenua?

-Unha oportunidade para que a humanidade faga que? A xente non cambia. Decenas de millóns morreron na epidemia de gripe, chamada vergonzosamente a «gripe española», despois da Primeira Guerra Mundial e o que seguiu foi a tolemia e a frivolidade dos tolos anos vinte. Como digo, as persoas non cambian, e certamente non aprenden.

-É optimista ou pesimista sobre a crise actual?

-Nunca uso as palabras «optimista» nin «pesimista». As cousas serán como serán. Lamento as perdas de vidas, seres queridos e traballos.

-Cre que a situación actual ofrece mellor material literario para John Banville ou para Benjamin Black?

-A ningún dos dous ocorreríaselle escribir sobre o trastorno actual no mundo. A ficción trata do cotián, o mundano. É mellor deixar as catástrofes aos xornalistas, que son os profesionais.

-Hai novelistas, mesmo filósofos, que xa publicaron libros sobre o covid-19. Está a literatura contaxiada pola esixencia da inmediatez?

-Hainos? Como de rápido deben escribir? Como dixen anteriormente, o inmediato é para que os xornalistas lle dean sentido. Os novelistas e poetas viven e traballan no continuo.

-Na súa novela «O mar», Max, o narrador, di: «O pasado latexa no meu interior como un segundo corazón». Como escritor, é máis importante para vostede a imaxinación ou a memoria?

-Memoria e imaxinación son unha. Imaxinamos o pasado, no sentido de que damos forma a eventos pasados, como a arte dá forma a unha realidade incoherente.

-O amor, o paso do tempo, os conflitos de parella ou a culpa xorden como asuntos recorrentes nas súas obras asinadas como Banville. Sente que, en esencia, escribe o mesmo libro en cada libro?

-Si, creo que cada escritor escribe só un libro. Aínda que como non debo presumir de falar por outros, debo dicir que aínda estou a traballar no libro que comecei fai uns sesenta anos. Iso si, ese é Banville. Benjamin Black intenta ser orixinal cada vez.

-Nos seus libros o estilo parece marcar a pauta fronte á trama. Como afronta ese proceso creativo?

-A forma é contido, o contido é forma e ambos son produto do estilo.

-É diferente ese modo de escritura cando enfila o proceso como Banville que cando o fai como Black?

-John Banville e Benjamin Black son escritores totalmente diferentes. Esta non é a primeira vez que fago esta observación. Benjamin Black escribe rapidamente, espontaneamente, mentres que John Banville escribe como un caracol se arrastra, deixando un rastro brillante.

-Que lle debe Banville a Benjamin Black?

-Nada.

-E viceversa?

-Nada.

-Sente que esa dicotomía chega aos seus lectores, son moi distintos os dun e outro autor?

-Agardo que ambos teñamos algúns «lectores cruzados». Gustaríame pensar que os meus lectores de Benjamin Black arriscaríanse a un Banville de cando en vez, e viceversa.

-Pensa nos lectores cando escribe?

-De ningún modo. Como podería un escribir pensando no lector? Escribir cunha audiencia na cabeza é escribir para ninguén e aqueles que o fan son recoñecibles pola escritura gris que producen, unha especie de gachas de avena.

-Escríbese de xeito diferente aos 20 anos que aos 74?

-Non moito. Aprendín certos «trucos do oficio», pero cada mañá enfróntome á páxina en branco en estado de pánico, sen saber como escribir, como non sabía fai cincuenta anos. Por certo, comecei a escribir cando tiña doce anos.

-Definiu aos escritores como «caníbales». Quen serían as súas vítimas?

-Calquera que se aventura polo camiño da xungla e entra ao claro onde agarda a pota.

-Que historia queda por contar?

-A mellor, a que fará que o mundo se sente e marabíllese.

La Voz ofrecerá aos seus lectores «O lémur», de Benjamin Black

La Voz de Galicia ofrecerá aos seus lectores, dentro da súa nova colección de libros de misterio, intriga e acción, un dos títulos máis celebrados de Benjamin Black, O lémur. A novela ten como protagonista a un xornalista que fai un alto na súa carreira para escribir unha biografía autorizada dun axente da CIA. Todos os días traballa no seu libro e regresa a casa para reencontrarse coa súa esposa, procedente dunha familia acomodada. Cando contrata un mozo investigador, de gran parecido cun lémur, para que lle axude, a súa vida tomará un xiro inesperado. La Voz ofrecerá este libro o 6 de setembro por só 5,95 euros, dentro dunha colección que reúne libros de Stephen King, Ken Follet, Domingo Villar, Fred Vargas, Rosa Ribas e Jo Nesbo, entre outros autores destacados.