O compositor de cancións «Ao Alba», «As catro e dez» e «A beleza» tiña 76 anos e estaba retirado dos escenarios desde o infarto cerebral que sufriu no 2016

La Voz

Luis Eduardo Aute (Manila, Filipinas, 13 de setembro de 1943) faleceu aos 76 anos nun hospital madrileño. Cantante e compositor de cancións emblemáticas como Ao Alba, As catro e dez, A beleza ou Dalgún xeito, foi un artista polifacético que, ademais da música, tamén desenvolveu o seu labor como pintor, escritor e director de cine.

Mantivo a súa carreira activa desde os anos sesenta ata a segunda década do século XXI, pero esta acabou abruptamente en agosto do 2016 cando sufriu un infarto cerebral tras regresar a Madrid despois dun concerto. Entrou en estado de coma durante varios meses e tardou en recuperarse. Tras varias estancias en hospitais, entre eles un cubano, o artista, casado desde 1968 con Marichu Rosado e pai de tres fillos, permanecía na súa casa ao coidado da súa familia.

Xa non volveu pisar os escenarios, aínda que se lle realizaron varias homenaxes. O máis multitudinario deles foi o que tivo lugar en Madrid en decembro do 2018 e no que artistas e amigos como Joan Manuel Serrat, Joaquín Sabina, AnaBelén  e Silvio Rodríguez reuníronse para darlle un «berro de alento» a vinte voces e un «sopro de alegría» para celebrar as súas cancións, que «espantan tristezas e melancolías».

O repertorio da canción de autor española inclúe títulos imprescindibles compostos por Luis Eduardo Aute, entre eles temas como Rosas nomar  e Unha de dúas. Cantante, compositor, pintor, poeta e cineasta,  naceu en Filipinas e pasou alí os seus primeiros anos de infancia, ata que con once anos se trasladou a Madrid.

Iniciouse musicalmente como guitarrista dos grupos Os Tigres, Os Pekeniques e Os Sonor, ata que, con 17 anos, debutou como cantautor no programa de TVE Salto á fama. En 1966, con 23 anos, Aute decidiuse a entrar no estudo de gravación. O seu primeiro álbum titulouse Diálogos de Rodrigo e Jimena e incluíu cancións icónicas como Rosas nomar  e Aleluia nº1, que xa fixera populares previamente Massiel.

En 1968 sacou ao mercado 24 cancións breves e durante a década dos 70 gravou sete discos. A Rito  (1973) seguíronlle Espuma (1974), Babel (1975) e Forgesound (1976), con temas escritos por Jesús Munárriz e a colaboración de Forges, Rosa León e Teddy Bautista. Sarcófago (1977) pechou a triloxía de amor e morte, xunto con Rito e Espuma; e despois chegaron Albanta (1978) e De pao a pao (1979). Albanta supuxo un xiro na súa carreira e incluíu a soada Ao alba, que Aute compuxera anos antes inspirado polos últimos fusilamentos franquistas. A primeira en cantala foi Rosa León, que a dedicou nos seus concertos aos condenados á morte.

A súa produción dos 80 plasmouna nos traballos Alma (1980), último da triloxía sobre amor e vida, xunto con Albanta e De pao a pao; Fuga (1982); e o dobre Entre amigos (1983), que foi Premio Nacional do Disco. Seguíronlle Corpo a corpo (1984); (1985), último da triloxía de cancións de amor e tolemia; o dobre 20 cancións de amor e un poema desesperado (1986); o dobre Amorno (1987) e Segundos fose (1989).

Na década dos 90 naceron ¡Ufff! (1991), o disco de ouro Slowly (1992), o dobre realizado nunha xira con Silvio Rodríguez Man a man (1993), Animal Un (1995), Aleivosía (1995) e o dobre Aire/Invisible (1998). Co cambio de século publicou Ás e balas (2002) e ao ano seguinte comezou unha nova gravación de todas as súas cancións, da que se editaron ata o momento tres volumes dobres baixo o título Autorretratos (Sony). En marzo do 2007 publicou o disco A día de hoxe, con cancións inéditas e, dous anos despois, sacou á venda Memorable corpo, un recompilatorio cos mellores temas dos seus catro décadas como músico. No 2010 editou Intemperie, de novo con cancións inéditas, e dous anos despois, O neno que miraba omar , un disco con doce temas novos que viña acompañado dun DVD coa película O neno e o basilisco, debuxada e realizada polo propio autor a partir dunha fotografía da súa infancia. Ese mesmo ano colaborou con María Dolores Pradera no seu disco Grazas a vós, interpretando a dúo o bolero Camiñemos.

Faceta como pintor

A faceta pictórica de Aute é menos coñecida, aínda que a desenvolveu desde unha idade moi temperá. En 1960 expuxo por primeira vez os seus cadros na Galería Alcón, de Madrid. Máis adiante, cando se iniciou no mundo da música, puxo como condición non dar concertos nin facer promoción para ter tempo de seguir pintando, unha condición que a discográfica respectou durante máis de dez anos. 

Aute é autor dunha voluminosa produción figurativa, sobre todo pictórica pero tamén escultórica. En 1974 obtivo o primeiro premio de pintura da Mostra Fondazione Michetti, en Italia. En 1983, a sala Kreisler-2 acolleu unha vintena de cadros de gran formato ao redor dos conflitos de parella, agrupados baixo o título de Paixón , e en 1986 presentou unha mostra de iconografía relixiosa, parte da cal incluíu ao ano seguinte no seu dobre elepé Templo. Algúns dos seus traballos viaxaron a feiras internacionais como a Bienal de París (1964), a de Sao Paolo (67), ou ARCO en varias edicións, e máis recentemente, entre o 2004 yel  2010, realizou unha mostra retrospectiva itinerante que, baixo o título Transfiguraciones, levou a súa obra por toda España e algúns países de América latina.

Cine

En canto ao cine, xa na década dos 60 abandonou despois de quince días os seus estudos universitarios para irse a París, onde foi meritorio do axudante de dirección da película de Joseph L. Mankiewicz Cleopatra (1963) e tamén de Jean Luc Goddard e Louis Malle, entre outros. Aute é autor de varios curtos e da longametraxe animada Un can chamado Dor, nomeado aos Goya no 2002 e seleccionado en festivais como San Sebastián, Valladolid ou A Habana. Tamén compuxo bandas sonoras para películas de Jaime Chávarri, Luis García Berlanga ou Fernando Fernán Gómez, entre outros.

Poemarios

Como poeta publicou en toda a súa vida unha quincena de libros, o primeiro A matemática do espello (1975), ao que seguiron Cancións e poemas (1976); Liturxia da desorde (1978); Cancións (1980); e Luis Eduardo Aute, corpo do delito (1999). En Corpo do delito (2004), reuniu por primeira vez as letras das súas 300 composicións e dez anos despois actualizouno -a cifra xa acadaba 400- en Claroscuros e outros pentimientos. AnimaLhada (2005) reúne os libros AnimaLuno, AnimaLdos e ANIMAL3D, saga que completou posteriormente con AnimaLhito  (2007); e en marzo do 2016 viu a luz O sexto animal (Espasa), con máis de 250 poemas e pezas divididas por capítulos que repasan a súa traxectoria desde o seu nacemento.

No ano 2015 unha nova xeración de músicos como Xoel López, Leiva, Depedro, Rubén Pozo e Soleá Morente, entre outros, dedicáronlle o disco homenaxe Giralunas, onde facían versións das súas cancións máis soadas. Ao ano seguinte, e para celebrar o 50 aniversario da súa primeira gravación do seu estudo, organizou o tour Víraa Lúa, que arrincou cun recital no Auditorio Nacional de México e que o levou a percorrer España con 15 concertos, un deles o 21 de xuño en Madrid no marco dunha iniciativa solidaria para axudar aos refuxiados. O 8 de agosto dese ano sufriu un infarto que o mantivo máis de dous meses en coma e apartouno dos escenarios para sempre.

En novembro do 2018, Luis Eduardo Aute publicou o seu último disco, un recompilatorio da súa xira por España e México, pero o seu último traballo orixinal vira a luz un mes antes e unía dous das súas grandes paixóns, música e poesía, nun libro disco xunto a Carlos Oroza, o poeta galego da oralidad. Aute aceptou pór voz e música aos seus poemas «río», un proxecto que se publicou nun libro disco, que sería o seu último traballo de estudo.