Manuel Gallego Jorreto, o Premio Nacional de Arquitectura que nunca saíu de Galicia
CULTURA
A revista especializada «Arquives» homenaxea no seu último número ao mestre galego
25 ene 2020 . Actualizado ás 13:59 h.«Estabamos en débeda con el», explica o arquitecto e profesor da Universidade da Coruña (UDC) Carlos Quintáns. Xunto ao fotógrafo Juan Rodríguez, é o impulsor dun proxecto editorial en papel que é un rareza en éraa dixital, non só pola súa ousadía, senón polo seu éxito. Arquives esgotou as dúas edicións do seu primeiro número. A publicación especializada, que se imprime na Coruña e véndese tanto nos Estados Unidos como en Bélxica, Suíza, Italia ou Sudáfrica, a un prezo de 24 euros, dedica a súa quinta entrega a Manuel Gallego Jorreto (O Carballiño, 1936). Un monográfico que percorre os seus cinco décadas de traballo e que se presentou este mércores na Escola de Arquitectura da Coruña, con presenza de autoridades como o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijoo, ou o reitor da UDC, Julio Abalde.
«Fagas o que fagas en Galicia, sempre atopas unha obra na que Manolo xa mirou, fixo e reflexionou», esgrime Quintáns, que remarca: «En toda España, só hai dous arquitectos por partida dobre Premio Nacional. El e Rafael Moneo». Galego Jorreto fixo dobrete, en efecto, ao recibilo no 2018 por toda a súa obra. Antes, en 1997, gañouno polo Museo de Belas Artes da Coruña.
As 13 razóns
Para abordar a traxectoria do arquitecto, a publicación debulla 13 das súas obras. «As máis significativas, cunha relevancia especial para elaborar un discurso claro», apunta Quintáns. Están desde impoñentes edificios públicos como o Complexo Residencial de Monte Pío ou o Museo das Peregrinacións, ambos en Santiago, a vivendas particulares, como unha na Illa de Arousa e outra en Corrubedo.
«Non teño predilección. En todas as obras hai algo que me interesa máis e aspectos que me interesan menos», confesa o homenaxeado, que responde así cando se lle pide que elixa un encargo polo que lle gustaría ser lembrado: «Quero ser lembrado con cariño, polos amigos». Despois de formarse en Madrid e arrincar a súa carreira profesional en estudos como o de Alejandro da Sota ou o do noruegués Erling Viksjø, nunca emigrou de Galicia por traballo.
Fagas ou que fagas en Galicia, sempre atopas unha obra na que Manolo xa mirou, fixo e reflexionou
Un centenar de traballos
«Fixen algún proxecto fóra, pero todo o que executei fíxeno aquí. Gústame dedicarlle tempo e presenza ao traballo», argumenta. A súa firma vai parella a un centenar de edificacións. De todas e cada unha delas acórdase. Coa perspectiva que dá o tempo, di, «non cambiaría nada. É como a vida. É así, pois así vai».
Todo o que executei fíxeno aquí. Gústame dedicarlle tempo e presenza ao traballo
Do número dedicado ao ourensán vinculado desde os seus inicios á Coruña, onde abriu o estudo, hanse impreso 4.000 exemplares da revista cos que se exporta non só a súa arquitectura senón a súa relación con Galicia. «Se teño que elixir un traballo seu para xustificar unha vida, a miña, eu elixiría o Museo de Arte Sacro. Estaría feliz, non faría falta traballar máis. É unha obra chea de reflexións», conclúe o que foi alumno de Galego Jorreto, Carlos Quintáns.
«Hai poesías magníficas que só ocupan media carilla»
A aventura de Arquives empezou hai dous anos e medio. «Conseguir unha reedición dunha revista é unha anomalía hoxe en día», desliza satisfeito Carlos Quintáns. «Vender no medio mundo. Queremos que se conciba como obxectoun », continúa. A edición é bilingüe, ás veces mesmo trilingüe, e cada número presenta «un territorio novo». O Pritzker portugués Eduardo Souto de Moura centrou a anterior entrega. «Agora xa tocaba unha monografía como corresponde á figura de Manolo Gallego», sostén o docente da UDC. E, para escépticos, Quintáns avisa: «En xeral, en Galicia e en España hai boa arquitectura. Non tan homoxénea como a que atopas por Europa, o cal fala moito dun país».
A este respecto, o arquitecto nado no Carballiño , Manuel Gallego Jorreto, avanza que, a pesar do «desconcerto actual, non estamos nun momento moi brillante, en todos os lados sempre se fai boa e mala arquitectura».
O seu, sabe, é un campo controvertido ás veces. «A arquitectura é complexa. Ten un importante compoñente social, técnico, humanista e plástico». As grandes obras sempre acaparan a atención, pero a xenialidade e a complexidade técnica poden residir tamén nunha casa. «Hai poesías magníficas que soamente ocupan media carilla e hai textos moi reflexivos, ensaios complejísimos, que son un libro enteiro e non din case nada». Lembra o autor da Casa dá Cultura de Chantada ou da lonxa de Lira que «o tamaño non é o definitivo» dunha obra.