Igor Paskual: «Vou ser claro, eu non teño ningún talento para a música»

Ponlle tanta alma ao seu oficio que decidiu titular o seu novo traballo A paixón segundo Igor Paskual. O lugartenente de Loquillo acaba de sacar o seu terceiro traballo en solitario. Preséntao hoxe en Culleredo (Forum Celticum, 22.30 horas, 8/10 euros) e trátase un canto decidido á vida impulsado por unha morte próxima que lle fixo pensar en moitas cousas. Entre outras, reafirmar o seu vitalismo e as súas ganas de vivir. 

-Na xira de de o 40º aniversario de Loquillo vostede difundiu un vídeo en redes sociais no que dicía que «eran os últimos dunha estirpe», desa xeración que creceu co rock and roll agora que moitos xa o sentenciaron a matar. Séntese así?

-Somos os últimos que nos criamos en éraa pre-Internet. Iso non significa que o rock non poida ter vixencia hoxe en día e sexa unha ferramenta estupenda para entender o mundo e estar nel. É un xénero moi permeable. Pero si que é verdade o que dicía entón. É unha cuestión de formación. É como Boecio, que era o último romano. Estaba entrando a Idade Media e el era o último que tiña unha formación clásica. 

 -Á parte do cambio de Internet, hai outro sociolóxico ou psicolóxico. Fernando Pardo, guitarrista de Sex Museum, dicía unha vez que, no 2012, o rock perdera o perigo e converteuse «nun eterno anuncio de vaqueiros». Que pensa?

-Non lle falta razón, pero creo que se equivoca na data. O rock and roll deixa de ser perigoso practicamente desde que nace. Nos Estados Unidos ten unha connotación racial moi interesante, pola súa propia conxuntura. Pero o rock and roll, desde o primeiro momento, vende rebeldía e vende soños. Pero véndeos , ollo. É un produto capitalista de primeira orde. Sempre se moveu entre estar dentro e estar fóra, na fronteira. Pero, igual que lle sucede ao hip-hop, ao trap e a todos os xéneros que están nesta sociedade e onde se produce un intercambio económico. Ademais, aí a ostentación da riqueza é algo que se mira con bos ollos. O rock non deixa de ser unha arma de ascenso social, co bo e o malo que ten isto. É perigoso? O rock en si non é nada, é un son. Depende do grupo, de como o faga pode ser perigoso ou unha cousa máis adocenada. Antes ocupábao todo e agora ten que competir con mil e unha oferta de lecer máis. Onde é importante o rock and roll? En países que o necesitan. Por exemplo, cando os Sex Pistols estaban no 77 en Inglaterra, que podía parecer perigoso, no fondo o punk si que era realmente perigoso en Chile, Arxentina ou Brasil, onde había ditaduras. No Inglaterra, non. Igual que ser un enfant terrible en Francia. Era bastante máis perigoso fumar un porro en España na época franquista que ser Serge Gainsbourg en Francia. Os niveis de risco hai que medilos en termos reais. O perigo do rock nunha democracia hai que collelo con alfinetes. O que pasa é que nos transmite esa emoción tan grande de rebeldía, de vivir e de sexo que, cando escoitas unha canción de rock, parece que estás cambiando o mundo. Ese poder é incrible. Provócache un sismo interior. Se logras que iso salga fóra, estás a facer unha pequena revolución. Ese poder de remover cousas si que o ten. Iso era no 54 e o é hoxe en día. 

-Nesa entrevista de Fernando Pardo houbo un comentario dun lector que mencionaba a Pussy Riot que, por aquel entón, entraba no cárcere precisamente polo que facían coa súa música.

-Mira, cando eu montei Babylon Chat a mediados dos noventa eramos un grupo que iamos maquillados, intentabamos non utilizar xénero nas letras e ás veces rozabamos a cousa hair-metal un pouco anxelina. A min déronme unha malleira ao saír dun concerto ao berro de «maricón». E ao noso batería, tamén. Isto foi na segunda metade dos noventa, xusto cando Aznar chegaba ao poder. Houbo como un receso. Parecía que os oitenta non serviran de nada. Parecía que estabamos a inventar o glam, cando o glam xa estaba inventadísimo e fíxose en España. Non eramos os primeiros e parecía que chegabamos a cambiar o mundo, cantando maquillados en castelán. E foi perigoso literalmente, con mogollón de problemas para tocar en concellos, con concertos cancelados, con malleiras… algo que resulta difícil de crer e que resulta que agora volve pasar. E non che digo nada se eras muller. En Xixón houbo dous grupos, Undershakers e Nosoträsh, completamente formados por mulleres e que lles foi moi ben. Elas pódenche contar o que era ir tocar e a cantidade de problemas que tiñan. Xa soamente dicirlle ao teu pai que querías tocar nun grupo, dicirllo ao teu noivo...E cando vas tocar o que supón estar ante un público onde che chaman de todo. Aí é un acto claramente político. Aí estou de acordo con Fernando. 

 -O promotor do seu concerto na Coruña lembraba estes días que a primeira vez que tocou con Babylon Chat, presentáronse dicindo: «Viñemos aquí a follarnos ás vosas noivas e ás vosas fillas, especialmente ás de Aznar». Vese a si mesmo aí?

-Sempre crin que un concerto ten que ser altamente impactante. Teño moi en conta o tempo da xente e custoume moito encher salas. Horrores. Foi un esforzo de case 44 anos que teño. Teño tres fillos e, cando quero ir ver a unha banda, teño que facer verdadeiros encaixes de palillo, como nos pasa a todos. Ese tempo quero que sexa o máximo posible. Desde o primeiro momento ten que ser moi especial. O recurso da provocación, sempre dentro duns códigos que a xente do rock máis ou menos entende, xa crea outro clima. É como dicir: «Estamos noutro espazo, o de fóra non importa e isto é outra cousa». Antes usaba eses recursos, porque tocaba peor e o que tiña era a enerxía e a provocación. Segundo vou crecendo, uso outros que pegan máis co que fago agora. Non é que me identifique agora con iso, pero se volvese ter eses anos volvería facer iso. 

-Triángulo de Amor Bizarro hai moitos anos saían a escena e Isa o seu baixista dicía: «Ola somos Triángulo de Amor Bizarro e gústanos que nos metan o dedo polo cu».

 -Iso ten máis poder se o di unha moza, claro. Ese shock inicial cámbiache, ponche noutro mundo e para min iso é maxia.

-O seu novo disco titúlase «A paixón segundo Igor Paskual», que provoca bastante. Ademais, xoga coa imaxinería relixiosa. Por que tirou por aí?

-Este disco nace porque a antiga baixista que tocaba nos meus discos e era axudante de produción dos meus dous traballos anteriores morreu con 35 anos. Eu nunca tiven grandes perdas na miña familia. Era a primeira vez que vin a morte dun xeito tan real e tan inxusta. Volvinme expor por que ao ben a costa tanto imporse. O mal triunfa e a violencia imponse por máis que nos digan. A partir de aí eu quería que fose un disco positivo que falase da paixón, que é a intensidade. Para iso servinme de toda a imaxinería católica que temos neste país que, sexamos crentes ou non, témola moi imbuída. A relixión católica é moi táctil, moi carnal, moi física e moi visual. Hai unha chea de metáforas que se poden utilizar e que todos coñecemos. 

-Se cadra, noutro momento, estaría no cárcere ou se faría unha queima pública dos seus discos. 

-Pode ser. Podemos pensar que as cousas cambian. E non, as cousas faise que cambien. 

Dou leve tirón de orellas aos meus compañeiros de profesión, onde se utiliza a tristeza como un modo de adquirir prestixio. É algo que non soporto.

-Iso funciona nas dúas direccións. Póñolle unha hipótese: un concello contrátao e unha asociación dedícase a extractar versos do seu último disco, di que son blasfemos, monta un change.org e pide que se cancele. Que lle parece?

-Falta moito sentido do humor e falta moito sentido do que é a arte, incluíndo dentro á música. A arte é o último reduto de liberdade absoluta. É o único lugar onde podemos confraternizarnos cun malvado. Cando na Biblia di «amarás ao próximo como a ti mesmo» iso é literalmente imposible. Ou o de pór a outra fazula. No mundo real é imposible. Por iso a arte é tan importante, porque é o último lugar no que podes amar a alguén que, na vida real, odiarías. Iso tense que preservar. Hai que vixialo moito. Xogámonos un espazo emocional moi necesario.         

-O seu novo disco é un canto á vida e ás ganas de vivir?

-Si. E un leve tirón de orellas aos meus compañeiros de profesión, onde se utiliza a tristeza como un modo de adquirir prestixio. É algo que non soporto. Os actores gañan Oscars por traxedias e nunca por comedias. Por que ten máis prestixio o pesimista que o optimista? Iso é algo que sempre me interesou moito. Se che fixas, nas favelas ninguén fai música triste. No blues, que xurdiu un pouco despois das plantacións, a xente non falaba do traballo. Falan da dor, de moitas outras cousas, pero de cando en cando falan do traballo. Bruce Springsteen, que eu o adoro, non pisou nunca unha fábrica e é o cantante obreiro. E si é un canto á vida por iso: «Mozos, que vén unha crise, que van vir fodidas pero no fondo somos un tanto por certo de seres privilexiados en leste expón. Vivimos en Europa Occidental, temos auga corrente e seguridade social. Vaiche a vivir a México, a Lima ou mesmo a Estados Unidos. Ten unha enfermidade alí e verás. Vivimos nun país cálido, con certo atractivo humano, onde a xente se coida a unha á outra máis ou menos». Está ben o queixume, pero se che pegan unha malleira, que é algo horrible, podes ir á policía. Que che pase iso en Buenos Aires. Non podes. Vivimos nun país mellor do que creemos. 

-Haberá quen diga que o seu discurso é conservador e conformista, non cre? 

-É ao revés. O doado é ser pesimista, triste e estar decaído. Eu creo que a enerxía hai que usala para cambiar as cousas, non para queixarse. Refírome, sobre todo, a esas queixas inútiles e gratuítas, que non van a ningunha parte e que son un clásico español. Iso tradúcese en discos que son unha especie de queixume constante que non vai a ningunha parte e que non engade nada, soamente resta. Penso ao contrario diso. O difícil é darlle a volta e, no medio deste maremagnum de xente queixándose, hai que facer un gran esforzo de vivir e contaxiar aos que tes ao teu ao redor de que está ben. Hai xente que dá enerxía e brillo á vida e hai outra que a quita. Esta moza que morreu tiña iso. Estaba ela e todo brillaba máis. Non é fose conservadora ou que non quixese cambiar as cousas. Era que a súa presenza e o seu xeito de estar no mundo facía que os demais estivesen mellor.  

-No disco vese un rexeitamento á queixa impostada e esa melancolía moi do «indie»: a da languidez otoñal de lamentarse de que o tempo pasa e un deixa atrás a mocidade. 

-No rock perpetúase unha especie de eterna adolescencia e no indie é unha especie de eterna nenez. Vai a un período aínda anterior. Un dos retos do indie e o rock español é crecer, pero facelo con outros códigos diferentes aos que tiñamos con 15 anos. Vexo moitas veces que se fai música para críticos. E o crítico escoita a música normalmente sentado e tranquilo, non bailando, cando moitas veces non está concibida para iso. Poténciase o negativo. Supoño que os filósofos moitas veces eran uns atormentados e acosaban á xente feliz porque eles se crían moi listos e eran incapaces de ser felices, de botar un po ou o que fose. Creouse unha visión moi errónea do que debe ser estar na vida. 

-O xornalista Víctor Lenore dicía unha vez nunha entrevista que os críticos en España xeralmente non bailaban. E que iso condiciona totalmente o modo de afrontar a música. 

-¡Que bo! É verdade, non sabía que o dixo. Iso inflúe moitísimo, claro, e dá lugar a unhas cousas moi concretas. Por exemplo, a que os críticos flipen con Bob Dylan, porque a súa música se basea na letra. En cambio a música de baile baséase no corpo e non ten prestixio, sexan as boy-bands ou Madonna. Por ese motivo a música negra non ten o prestixio que ten a branca, por moito que digamos todos que nos inflúe. A música negra sempre se enxalza se influíu a un branco. A non ser que sexa hip-hop ou jazz, onde non hai competencia. Creo que é por iso: o elemento físico non ten prestixio e o cerebral si. Madonna, por exemplo, dicía que nunca escoitaba música soa, que sempre o facía cos seus irmáns ou na rúa. É todo o contrario a The Smiths, que é a típica música de dormitorio. 

-David Byrne falaba da música que vai ao cerebro e a que vai ás cadeiras, explicando que esta última se vía inferior porque non obrigaba a pensar. Realmente o seu grupo, Talking Heads, era a síntese de ambos.

 -Si, señor. Temos a cousa esta de occidente de que todo é binario: bo/malo, corpo/mente, home/muller… Cos artistas ás veces ocorre iso. Non son simpre gracioso, nin sempre triste. Parece que os músicos nos especializamos nunha soa cousa e eu creo que non, que hai que apelar ás cadeiras, o cerebro, ao triste e o alegre. Deberiamos ser máis complexos.

-Hai pouco, relendo revistas, atopeime en Rockdelux unha crítica da reedición do debut de Madness. Empezaba preguntando: «Pódese facer música divertida e honesta á vez?». Pareceume moi revelador. Daba a entender que o lugar normal da honestidade é a tristeza. Recentemente, recordo a Thom Yorke dicindo en en esa mesma revista que a natureza das persoas era sufrir e que ese sufrindo era fermoso. Que lle parecen ese tipo de posturas?

-Sabes? Hai un tema no novo album que se chama Cansado da vida que, en realidade, íase a titular Canción para Thom Yorke. Ao final non o fixen. Non me apetecía meterme con outros artistas, xa que podía parecer que era por envexa. Pero é que é real. De onde son Radiohead? De Oxford. Un dos lugares máis impresionantes onde se pode vivir. Gústame o que dis de Madness. Para as revistas, tanto para Rockelux como para Popular 1, é moi importante a autenticidade, o que é honesto e o que non. Pero como non sabes cando un artista di ou non a verdade, porque é literalmente imposible, temos como acordos da representación da honestidade. Un tío cunha guitarra acústica? Honesto. Un disco que grava un disco que dura cinco anos con 20.000 produtores? Deshonesto. E non, non necesariamente iso é así. A alegría, cando cho estás pasando ben, tamén é sincera.

O indie-pop é como un rexeitamento ao mundo e unha falta de enerxía total. E con tendencia á bágoa doado

-«Para min o rock n' roll para tí o indie-pop», canta en «Maquiavelo ía en serio». É o seu modo de pór a barreira? 

-É paradoxal porque eu vivín en Xixón.

-E mamou todo o Xixon Sound, non?

-Pero no Xixón Sound realmente non se usaba a palabra indie, senón noise. Eran grupos moi marcianos e o indie-pop parece que herda iso, pero non o herda. Ten que ver máis con grupos masivos dos oitenta que cos grupos de principios dos noventa. Antes de funcionaba en concellos e agora en festivais cunhas sonoridades moi parecidas. Creo que os que quedaron desclasados son estes de principios dos noventa, que realmente facían discos ruidistas que non conectaron. Nesa canción marco a diferenza de dous xeitos de entender o mundo. É unha queixa contra o triste. Hai rock n' roll, hai hip-hop, hai unha chea de cousas e o que ti estás a escoitar é unha especie de estado de infantilidad, do peor dos terreos, que é cando xa creciches e segues aí. É unha cousa como moi infantiloide nas sonoridades, a forma de estar nun escenario, o modo de contar as cousas, as letras que se fan… O indie-pop é como un rexeitamento ao mundo e unha falta de enerxía total. E con tendencia á bágoa doado. Á parte diso, son amigo dalgún deles. Dalgúns só [risos]. 

-En «Waterloo» lembra cando a súa vida «era unha ruína». Fala de apostar polo rock e estar na corda frouxa?

-Por suposto. Vou ser claro: eu non teño ningún talento para a música. Todos os discos que fixen saíron a base dun esforzo incrible, de escoitar moita música para saber como está feita e obrigarme a min mesmo a ter un mínimo de oficio de facer cancións. Eu xogaba ao fútbol moi mal. Non puiden ser futbolista. Cando descubrín a música, que foi algo que me volveu loquísimo, dixen: «Outro fracaso máis non, isto ténlleme que dar ben». Entón metinme e pasei moitos malos momentos. Vías aos teus amigos cunha situación vital distinta e a túa aí. Eu agora teño tres fillos e gástome unhas verdadeiras fortunas en gravar. Os meus discos son caros. Gravo moito material e logo vou seleccionando, polo de non ter talento. Se fose Bowie, faríache un discos como isto cada seis meses. Como non o son, teño que darlle moitas voltas. Ás veces penso: «Se son o guitarrista de Loquillo, que é algo que se me dá ben e non necesita un gran esforzo, por que me empeño en volver sacar un disco e gastarme todo este diñeiro?». 

-Chegamos ao momento no que parece que naceu para dicir esa frase e vela convertida nun titular: «O rock salvou a miña vida». É así?

-É verdade. A min salvouma literalmente. De dous xeitos. Unha, emocionalmente, porque me dá moita alegría. O rock e outras músicas, que afortunadamente me hei ir abrindo ao mundo. É unha felicidade total. Logo, é o meu modo de vida. Coñecín lugares e xente. As peores persoas que coñecín na miña vida foron aquí, pero tamén as mellores. Ademais diso, salvouma noutro sentido. Se ti miras os meus brazos, téñoos todos cortados. Tiña ataques non se se de ira ou por depresión. Por iso dóeme a tristeza impostada, porque ás veces a tristeza é real. Iso existe e o mal cun mesmo, tamén. Iso é durísimo. Cando se pasa mal, como foi o meu caso a finais da adolescencia, onde tiven que ir a psiquiátricos porque me cortaba e tiña os brazos e o peito totalmente acoitelados, queres saír de aí. E, de súpeto, ves a alguén que xoga con iso e fai estética diso... moléstame. Porque é algo real. A min o rock aí salvoume. Dixen: «Isto é o que quero, isto é o que me gusta e isto é un motivo suficiente para estar vivo». Grazas a iso, non profundei na miña tristeza máis ou non saltei desde un quinto piso. Logo, ademais de salvarme, axudoume porque moitas respostas que non atopaba nos amigos, nos pais, etc... o rock, dunha forma máis simbólica ou emocional, deumas.  

 -En «Novo bautismo» fala de empezar a facer surf con 40 anos. Alex Cooper dicía que o pop funcionaba coa idea do sábado pola noite. Pero hai unha xeración que chega querendo un rock ou un pop de adulto. Esa canción paréceme perfecto exemplo diso. 

-É o que diciamos antes. Como pode acompañarnos? Como o rock pode supor algo emocionalmente para min cando a miña vida non consiste en saír un sábado pola noite e ligar, senón en que os meus fillos aproben os exames, que non lles peguen no cole ou que non peguen, ir velos ao partido de baloncesto o… sábado Esas cousas que son verdadeiramente importantes. Esa canción ten que ver moito con Galicia. Afeccioneime ao surf aí. Son o peor surfer do mundo. Como sempre ocorre coas cousas que me gustan, dánseme mal. En Razo lévome moi ben coa director da academia. Cando necesito limparme física e mentalmente, vou. A canción fíxena alí. Toquei algunha vez para os nenos que están a aprender a surfear. É unha praia alucinante e ten que ver coa necesidade de estar limpo e sereno. Destas en comuñón coa natureza, que é algo que soa hippie pero está aí. Non é só flipar co neón, senón tamén cun atardecer [risos]. O reto tamén é ampliar as temáticas do rock, que estamos condenados a repetir unha e outra vez o mesmo. Por que non podemos falar da maxia do surf?

-A canción transmite unha unha sensación que se valora moito a partir dos 40: o equilibrio e o atoparse ben e en paz, sen máis.  

-[Risos] Así é. Búscoo na auga. Esa sensación de plenitude. Iso de vivir sempre instalado no extremo resulta esgotador. Ademais, non é viable. Só o é se morres aos 27, pero como non queremos morrer aos 27 entón temos que buscar a fórmula. 

 -Falamos de entregarse a un xeito de vivir, que é a do rock. Que artista deulle o empuxón definitivo a meterse nese buraco?

-¡Que pregunta difícil! Pasoume con varios. O que máis me marcou ao longo da miña vida e máis me acompañou foi David Bowie. Pero mentiría se dixese que ese foi o primeiro. Gustáronme moito e marcáronme os Stray Cats, os Guns n' Roses e os Beatles por suposto, pero uno que me influíu moito foi Os Ilegais. De súpeto, dentro da máscara de grupo violento contiñan unha gran cantidade de cancións super sensibles e moi sutís. Nunca chegaron ao gran público, pero para min é a súa obra máis interesante. Jorge cantaba cunha voz de pop. O que a fai rock é as palabras que di. Pero en realidade é unha voz aveludada e cun rexistro de agudos moi limpo. Eu intuía algo. Sentía que, entre esas cancións de macarreo que non compartía porque a min me pegaban no cole, escondíanse unhas cancións moi tenras e que eran pop, pero non do que eu escoitaba nos 40. Ese foi o meu primeiro referente. Fixábame moito nas letras e como tocaba. Pero logo ía aos concertos e sentíame fóra de sitio. Estaban cheos de macarras dándose de hostias e eu non tiña nada que ver con iso. Non entendía como non podían gustarlle aos mesmos mozos aos que lles gustaban os Smiths, que eran outros que me marcaron. Sempre me pasou moito iso: ir ao fútbol e non gustarme estar na bancada, ir ver a Ilegais e non atraerme nada esa merda ou ir ver a Morrissey e ver que non teño moito que ver co público habitual de Morrissey.

---

---

---