Sara Ruiz interpretará na Coruña sete das doce pezas para viola dá gamba do compositor alemán cuxas partituras apareceron nun arquivo no 2015
21 ene 2019 . Actualizado ás 05:00 h.O achado no 2015 das partituras de doce fantasías para viola dá gamba de Telemann -coñecíase a súa existencia pero ninguén as atopou- foi unha gran noticia para os melómanos en xeral e, en concreto, para os afeccionados ao Barroco e ás sonoridades deste singular instrumento. Foi precisamente un músico, Thomas Fritz, quen deu con eles nun arquivo alemán no 2015, onde repousaban desde facía quince anos, procedentes da biblioteca privada dunha poetisa do século XVIII, Eleonore von Münster.
A Biblioteca de Eleonore é o título co que a violagambista Sara Ruiz (Madrid, 1977) bautizou o concerto no que interpretará o día 25 na Coruña (Teatro Colón, 20.30 horas) sete destas fantasías de Telemann. «Son un auténtico descubrimento», cualifica a artista o achado das partituras. «Sabíase que existían pero estaban perdidas. Eu, persoalmente, cría que nunca ían aparecer, porque Telemann foi un autor moi publicado en vida, con tiradas amplas das súas obras», engade. É posible que as fantasías para viola dá gamba tivesen unha difusión menor que as que escribiu o compositor alemán para outros instrumentos sos, como o violín e a frauta. Iso si, viólaa dá gamba contaba en Alemaña cun círculo de afeccionados, e crese que Eleonore formaba parte del.
Que novidades achegan entón estas fantasías á percepción global da obra de Telemann? «É música que forma parte da linguaxe do Barroco alemán -describe Ruiz- e ao mesmo tempo soa moi diferente, con influencias de Italia e Francia». E se as fantasías, como se deduce do seu propio nome, concibíronse para que os compositores se entregasen a unha liberdade formal e estilística que non podían desenvolver en xéneros máis codificados, no caso das de Telemann para viola dá gamba o autor móstrase aínda máis solto, acadando nestas pezas «unha mestura magnífica, alquímica, de elementos da música italiana, francesa e alemá».
Sara Ruiz eloxia esa liberdade das fantasías das que se benefician os intérpretes na súa execución, pero, ademais, neste caso concreto, a liberdade é dobre, xa que se trata de música completamente nova. «Ata o concerto en que as toquei por primeira vez non quixen escoitar a gravación de Fritz», lembra, polo que á liberdade do compositor engádese a súa á hora de interpretar a partitura. A súa execución require un estudo profundo: «Hai que coñecer o estilo alemán do Barroco, o seu uso do contrapunto, pero tamén os estilos italianos e francés. Estas fantasías remítennos a Corelli, a Bach, tamén aos franceses que escribiron para viola dá gamba», afirma Ruiz, quen ao final tamén acabou por gravar a súa propia interpretación das partituras de Telemann. «É un disco 100 % galegos, gravado na igrexa de San Vicente de Pombeiro, en Ourense, e con Pablo Barreiro como técnico», explica a artista, profesora de viola dá gamba no conservatorio vigués e compoñente do ensemble especializado en Barroco A Bellemont, coa clavecinista Laura Porto e o tiorbista lucense Rafael Muñoz.
Unha actuación especial
Un concerto dunha música tan singular merécese tamén unha proposta escénica diferente. A actuación de Sara Ruiz no Colón non será un recital ao uso, coa intérprete sobre o escenario e o público nas butacas, senón que os asistentes -cunha capacidade reducida dunhas sesenta presentas- sentaranse ao redor da violagambista. «É un instrumento que non proxecta cara adiante, senón en redondo e, ademais, irei virando de posición a medida que transcorra o concerto, cunha parte discursiva, na que falarei sobre esta música», conclúe Ruiz, quen toca unha viola orixinal do século XVIII.