Rosalía, a estrela pop que cega

Javier Becerra
Javier becerra REDACCIÓN / LA VOZ

CULTURA

La Voz

«O mal querer» confirma todas as expectativas postas nesta catalá cuxa proposta non coñece fronteiras

05 novs 2018 . Actualizado ás 20:09 h.

Unha cousa é a teoría e outra a práctica. Unha cousa é vender ao público o sacrosanto «ponte entre tradición e presente» ou a «mirada ao flamenco desde as músicas urbanas» e outra cegar como está a cegar Rosalía ao materializar as súas intencións. O mal querer, o seu segundo traballo tras Los Ángeles (2017), viu a luz o pasado 2 de novembro. E meses antes de editarse sabíase que ía ser o disco do ano. Soando xa en móbiles, altofalantes de bluetooh e tamén en equipos de música tradicionais (o formato físico é unha xoia) confirma todas as expectativas. Ou as supera, mesmo. Si, estamos ante un álbum soberbio.

Ata o momento, o xiro supostamente trapero de Rosalía materializouse nos singles Malamente e Penso no teu mirá, audaces mostras de flamenco pop con quiebros, palmas fundidas en programacións e un carisma arroiador. En ambos os casos, acompañáronse de dous impactantes videoclips que actualizaban a estética de Bigas Lúa. Advertían -polémica da suposta apropiación cultural mediante- que esta non era unha estrela pop como as demais.

A semana pasada chegou o terceiro adianto, Dei o meu nome, onde recrea tangos da Repompa de Málaga . Na peza audiovisual mostrábase tombada, homenaxeando á simpática espida e sumando máis iconas patrios ao seu universo. Pero agora, co disco completo, o paso de Rosalía toma xeitos de obra maiúscula.

Articulado como unha historia de reafirmación feminina tras unha relación contaminada, O mal querer divídese en 11 capítulos que percorren todas as fases dese amor enfermo. Rosalía cántalle á voda, aos celos, ás pelexas e a todo o proceso que desemboca no seu empoderamiento. «A ningún home consinto que dite a miña sentenza / só Deus pode xulgarme, só a el debo obediencia», di na última.

Ao chegar a ese punto o oínte rematou camiño mestizo e sorprendente. Pásase dunhas bulerías con guitarra en loop como en Que non saia a lúa a esa apertura mollada de autotune ao Kayne West coa que se abre Bagdad (que aspira ao trono do momento ao pop máis belo do ano). Tamén vai dos tangos da citada Dei o meu nome aos momentos de copla posmoderna e con orquestra de Queixume. O mellor? Nada renxe. Todo flúe. Envolve. E cada matiz dota de sentido ao todo.

Un proxecto a tres bandas

Artista fascinada polo flamenco desde o seu temperán tropezo con Camarón da Illa, Rosalía criouse escoitando e emulando aos grandes do xénero. Despois empezou a mirar ao pop. A crítica e moito dos seus fans falan de Beyoncé. Ela sempre alude nas entrevistas a Björk . E, se cadra, nalgún lugar entre a islandesa, Lole e Manuel e A Nena dos Peites atópase esta cegadora estrela sen fronteiras. Nin artísticas nin xeográficas.

No primeiro, o disco e os vídeos son dous vértices dun triángulo que completa o seu directo. Nas táboas púidoselle ver en Galicia, co fantástico recital que deu en Santiago o pasado 31 de xullo. Unha obra con inicio, nó e desenlace. A súa estrutura e posta en escena resultan inéditas no pop nacional. O máis próximo visto por estas lareiras? Björk no Gaiás no 2012.

Talvez é por iso que a fascinación por Rosalía traspasou fronteiras. Medios como o New York Times ou The Guardian caeron aos seus pés. Séguena artistas como La do Rey ou Dua Lipa. A chama Jools Holland para actuar na BBC. Anuncia o seu disco en Times Square. Os Grammy Latinos noméana en cinco premios. E, en todo momento, dá a sensación de que isto non fixo máis que empezar.