Desmaios, vómitos e espantadas: películas que baleiran as salas de cine

CULTURA

A violencia explícita do último traballo de Lars von Trier reabre o debate sobre a capacidade de aguante do espectador. Repasamos outras cintas perturbadoras ou, directamente, non aptas para estómagos sensibles

19 may 2018 . Actualizado ás 08:23 h.

Por explícitas e violentas ata o pornográfico. Por inquietantes, angustiosas ou terroríficas, ou por de tan incómodas e extremas, insoportables para os que non adoitan gozar coas emocións fortes. Lars von Trier recuperou con The House That Jack Built o debate sobre a capacidade de aguante do espectador: onde están os límites? en que punto o transgresor comeza a ser gore, o calafrío convértese en tortura? Incapaces de continuar asistindo ao festival de crueldade que resulta ser esta película, unhas cen presentas abandonaron mareadas este martes as súas butacas en Cannes . «Asquerosa. Pretenciosa. Vomitiva. Tortuosa. Patética». Pero o danés está ben curtido neste tipo de repulsiones: tampouco o público encaixou con estómago o seu Anticristo nin Os idiotas, e no 2011 acabou sendo declarado persoa non grata do festival tras asegurar, provocador como poucos, que chegara a comprender ao mesmísimo Hitler .«Non pode dicirse que fose un tipo estupendo... pero cáeme simpático». 

A súa habilidade para instalarse sempre nas marxes do politicamente correcto fai de Lars von Trier o provocador maior deste cine o noso por excelencia, pero non é nin moito menos o único afeccionado a alterar. Yorgos Lanthimos e Haneke son duchos na materia, especialmente expertos ambos na turbación psicolóxica, máis que visceral. Outros prefiren as sangue, a ferida en canle, a ablación ou, directamente, a conmoción. Noxo, pavor, repulsión ou angustia: as razóns polas que estes títulos non están recomendados para estómagos (ou mentes) sensibles:

«The House That Jack Built»

O último alboroto parte da historia dun asasino en serie, interpretado por Matt Dillon, que mutila ás súas vítimas: mulleres e nenos. Ambientada na América dos 70, repasa un total de cinco crimes a base de explícitas secuencias de torturas que, con todo, Jack, o homicida, un palurdo obsesionado coa arquitectura que acumula cadáveres nunha cámara frigorífica, considera rotundas obras de arte. Non faltan aquí -resulta case cómico- referencias a o holocausto, nin tampouco a descarada proxección dos demos do seu atormentado e retorto director. Pero para os impasibles hai recompensa: os que quedaron na sala encomiaron o traballo cunha sonora ovación de case seis minutos. Un desvarío fascinante.

Anticristo

De todas as barbaridades que gravou Lars von Trier, Anticristo atesoura, talvez, a máis desagradable: unha explícita escena de automutilación feminina da que é mellor non dar detalles. A película, do 2009, é un verdadeiro exercicio de sadismo protagonizado por Charlotte Gainsbourg e Williem Dafoe, a historia dunha parella que se encerra nunha cabana no medio do bosque para tratar de superar a tráxica morte do seu fillo -caeu por unha fiestra mintas eles mantiñan relacións sexuais-. Durísima e violentísima, Anticristo é, con todo, unha profunda exploración da culpa, a sexualidade e as debilidades do ser humano.

Cru

Justine ten 16 anos e, seguindo a tradición familiar, é vexetariana e veterinaria en proceso. O rexeitamento pola carne duraralle máis ben pouco en canto poña un pé na universidade, punto de arranque desta cinta dirixida por Julia Ducournau que, din, provocou desmaios durante a súa estrea no Festival de Cine de Toronto. O rumor foi a mellor estratexia de mercadotecnia dunha película que de gore ten pouco; si algunha que outra escena difícil de ver. É animal, sexual, terriblemente carnal. Intelixente e reivindicativa. O sangue, ao final, case é o de menos. 

127 horas

Aquí non hai terror nin sucesos paranormales nin fobias nin vísceras. Pero hai unha escena que o atraganta todo: unha perturbadora secuencia na que intervén unha pequena navalla suíza. 127 horas, dirixida por Danny Boyle , recupera a historia real do alpinista estadounidense Aron Ralson (aquí, James Franco) que se arrincou un brazo para escapar dunha roca baixo a que quedou atrapado durante cinco días no Gran Canón. Neste caso a alarma está lonxe de ser unha estratagema de promoción: foron os propios médicos os que alertaron do realismo da mutilación e as súas posibles consecuencias.

Canino

Pero podería ser Lagosta ou O sacrificio dun cervo sacro. As tres, de Yorgos Lanthimos, son suxestivas e claustrofóbicas, e demostran que ás veces non é necesario ver o inferno nítidamente para sentilo. Que a mente humana é un pozo sen fondo de desequilibrios. Que por moita aberración que uno poida imaxinar, sempre hai máis, especialmente no retorto do pensamento, aí, baixo outra e outra capa. Que un membro cernado impresiona, pero unha vinganza insana, unha manipulación ben trazada e unha mala intención poden supor un antes e un despois no xeito de entender tanto o mundo como a sociedade. Difícil saír íntegro dalgún destes tres traballos. 

Funny Games

Como Lanthimos, tamén Haneke, elegante, prefire convocar o medo co que non se ve, co que se intúe. E iso que o que vemos é xa de seu aterrador: dous mozos anxelicais louros, completamente trastornado, que van de casa en casa acabando con vidas alleas. Pero é que Funny Games -que son dous, a de 1997 e a do 2007, a mesma película en versión austriaca e estadounidense, ambas as orquestradas polo mesmo director- é capaz de facer emerxer os instintos máis baixos do espectador, enfadado, mareado, indignado coa falta de explicación de tan (e tanta) pura e dura violencia. Incapaz de asimilar o mal sen xustificación.