Os autores dos informes xurídicos realizados en Galicia ven factible que a demanda do Goberno contra os Franco tras a petición unánime do Parlamento galego saia adiante
12 jul 2019 . Actualizado ás 10:49 h.É a primeira vez que o pazo de Meirás chega á Xustiza, remarca Xosé Manoel Núñez Seixas. O catedrático en Historia Contemporánea da USC estivo a cargo de a comisión que estudou fai un ano no Parlamento de Galicia a situación xurídica do inmoble situado no concello de Sada . Sen coñecer os pormenores da demanda duns cen folios presentada este mércores polo Goberno nos xulgados da Coruña, asente: «A Abogacía do Estado rara vez plantexa unha acción sen posibilidades de éxito».
Outro profesor da USC, neste caso de Dereito Administrativo, Xavier Ferreira, participou no informe xurídico previo ao encargado pola Consellería de Cultura da Xunta a Núñez Seixas. Foi o da Deputación da Coruña, do que é coautor. «As ideas forza nas que semella que se basean os avogados do Estado xa se puxeron sobre a mesa hai case dous anos no informe da Deputación», subliña Ferreira.
Cales son estes puntos? Hai dúas vías que poderían arrebatarlle a propiedade aos Franco. Por unha banda, o argumento da falsidade documental. «A clave xurídica disto é simple. O negocio feito no ano 1941 pola familia Franco foi simulado. A compra xa se fixera no ano 1938. Adquiriuno a comisión pro-Pazo (formada por personalidades da época) para doarllo. Desde entón era da Xefatura do Estado. Como o demostrabamos? Había evidencias como a comunicación do Gobernador Civil da Coruña a través dun telegrama no que informan aos Franco de que se adquiriu o pazo. É do 1938. Tamén un documento público notarial que desaparecu dos arquivos da Deputación», detalla Ferreira.
Con todo, eran conscientes de que, xuridicamente, necesitaban algo máis. «Non había unha evidencia xurídica notoria que puidera contrarrestar ou documento do ano 41», admite o doutor en Dereito da USC. Nese ano os Franco rexistraron a propiedade ao seu nome. O prezo da compra, 85.000 pesetas.
O achado
Un documento que apareceu agora, e que é a base da iniciativa da Avogacía do Estado, é o protocolo notarial da compra no verán de 1938. Adquiriuse, ao parecer, por 406.346 pesetas aos herdeiros da escritora Emilia Pardo Bazán. O diñeiro, adiantado en hipoteca polo Banco Pastor, pagouse cun peditorio popular que acabou sendo forzosa, a cargo das arcas dos Concellos da zona. Desta forma, as Torres de Meirás foran comprado dúas veces.
Hai outro punto a favor dos que reclaman que o pazo se incorpore ao patrimonio público. É a figura coñecida no dereito romano como de usucapión . «O pazo de Meirás funcionou a todos os efectos como sede da Xefatura do Estado. Aquí celebráronse recepcións oficiais e Consellos de Ministros, coma no Pardo. O seu persoal era público e as obras e o mantemento viñan de recursos públicos», apunta Núñez Seixas. «Non puido haber usucapión (cuando reclamas la titularidad de un bien que ocupas) porque é un ben de dominio público. Do mesmo xeito, tampouco poden prescribir as accións sobre o mesmo», apostila Ferreira, como contempla o Códico Civil para bens inmobles de titularidade privada.
Demanda civil
A proposta xurídica á que chegaron tanto a comisión de expertos impulsada pola Xunta, e na que estaba Núñez Seixas, como o informe da Deputación coruñesa, do que é coautor Ferreira, foi a dunha acción reivindicatoria a través dunha demanda civil por parte do Estado. O argumento? Que Meirás foi utilizado como espazo institucional durante máis de 30 anos e debe formar parte da Administración. A isto engádese o contrato «simulado» de 1941.
O historiador demandado polos Franco
Carlos Babío, coautor do libro do espolio de Meirás, considera que agora «hai posibilidades reais de recuperar o pazo». Leva traballando case un ano de xeito conxunto, e con discreción, coa Avogacía do Estado. «A demanda está moi ben armada, agora si temos posibilidades reais de recuperar o pazo, xa temos campo de xogo para loitar», explica o coautor do libro Meirás: un pazo, un caudillo, un espolio.
Sobre o documento de agosto de 1938 no que se recolle a compra por 400.000 pesetas «máis unha finca que se incorpora», Babío, tamén ex concelleiro de Sada , engade que o documento recolle a reserva de tres tapices «para regalar a Franco». Babío chegou a ser demandado pola familia Franco «por calumnias e inxurias», ao cuestionar a lexitimidade do patrimonio do ditador.
sada quere recuperar o seu pazo
«Por fin prodúcense vos nosos desexos», espetou o alcalde de Sada, Benito Portela, ante o teórico acelerón dos acontecementos para a recuperación do pazo de Meirás. «Xa sabiamos que unha vía era esta, a venda simulada do pazo non ano 41 con Pedro Barrié como notario en Betanzos , e que non 38 fora residencia oficial do xefe do Estado», indicou Portela quen, casualmente, ten programada unha visita ao pazo o 19 de xullo como anfitrión nun curso de verán da Universidade de Santiago. O alcalde de Sada agarda recuperar o pazo para o seu pobo «cando prospere a demanda civil». Ademais, o Concello de Sada acaba de anunciar a súa incorporación ao proceso civil.
