Miguel Ríos: «Teño pelo, non engordei, conservo a voz e aquí estou»

A Coruña CIDADE

JAVIER SALGAS

Aos seus 77 anos, un gran disco como «Un longo tempo» subiu de novo aos escenarios. O 2 de agosto actúa nas festas da Coruña

02 ago 2021 . Actualizado ás 18:00 h.

Di con humor Miguel Ríos (Selecta, 1944) que parece que é «un embustero compulsivo» por estar de novo sobre os escenarios. No ano 2009 anunciou a súa retirada cunha xira de despedida. A súa intención entón era deixar a súa carreira aí. Con todo, empezaron a sucederse chamadas para colaboracións e participacións en eventos benéficos. E no 2016 retárono a reeditar a xira O Gusto é Noso. «Ata aí ía enganando a adicción con pequenas doses, pero iso xa foi unha cousa seria», ri. Todo se encamiñaba a un novo traballo. E chegou de xeito notable cun longo tempo, unha inspirada colección de cancións que nada ten que ver cos exercicios de nostalxia ou revisionistas que se podían agardar. O de Granada está aí, con moito que dicir. O 2 de agosto actuará con The Black Betty Trio nas festas da Coruña.

­-Ten 77 anos e o seu disco certifica que está de sorte. Tamén no escenario?

-Teño unha sombra alongada, a verdade, e atópome ben. Aínda teño pelo, non engordei, aínda conservo a voz e aquí estou. Por que non seguir?

­-Oíndo o seu traballo resulta inevitable pensar nos álbums que fixo Johnny Cash con Rick Rubin. Hai conexión?

-É unha referencia que todo o mundo me menciona. Pero Johnny Cash aí facía case todas versións e o meu é material propio. Esa colección de discos de Cash regalouma Quique González hai moitísimo tempo e pareceume algo estupendo. Pero a verdade é que aquí a referencia é máis o que foi xurdindo: crear un espazo para a voz e, por suposto, ter cancións. Traballas, chéganche e, de súpeto, sáenche boas sen que saibas por que. De feito, cando quería deixalo, era porque non me saían. Estaba estirando o chicle e perdía sabor.

­-«Un longo tempo» enmárcase dentro deses discos crepusculares que aínda son algo novo nun rock no que todo parece inventado.

-¡É que nunca houbera vellos no rock! Bo, Mick Jagger segue aí querendo parecer un tío novo, tendo fillos con 80 tacos [risos]. A idade tamén é algo cultural. Non teñen nada que ver os meus 77 anos co que eu vía do meu pai aos 62, cando morreu como un ancián. É outro tempo, outras condicións e outra espiritualidade. Falas dese tipo de cousas porque algo che obriga. Eu, cando escoitei o último disco de Bowie, quedei absolutamente asombrado. Por que tiña que escribir esas cousas? E non é que houbese un mandato nin nada, pero as ganas son irrefreables. Vesche aí, tocouche o pandote e telo que contar.

­-Hai unha profundidade neses discos que se ve no seu traballo. Un tema como «Esplendor na herba», por exemplo, trata sobre o traxecto final da vida.

-Si, totalmente. Pero, curiosamente, ese tema se remota a cando vin Esplendor na herba por primeira vez. Recordo a Natalie Wood recitando o poema de William Wordsworth de «a gloria nas flores» e todo iso, ao final. Eu tería a idade da actriz, pero vin aí un sinal que tiña que ver coa madurez, como unha anticipación do que podía pasar. O poema fala do que sentes se chegaches a vivir ese esplendor, esa sensación de sentirse inmortal que é o que adoitas pensar cando es nova e as hormonas fan eses grandes xogos malabares dentro de ti. Para min é todo un canto á vida ata no último suspiro.

­-Resulta particularmente emocionante «Memphis-Selecta», que fala sobre como chegou o rock a España. Salda aí a súa débeda co que lle achegou a música?

-Esa canción heina repetido varias veces, por exemplo en Todo llo debo ao rock and roll. O que ocorre é que a síntese que logramos coa música e o texto é especial. É o punto de partida do disco para falar de «liberdade e rock and roll» xusto cando outros estaban usando a palabra liberdade dunha forma que non sabían. Ou máis ben, sabíano perfectamente [risos]. A nós oír a Elvis Presley nos billares ou ver a portada daquel disco de Hound Dog deixounos eclipsados. Os mapas do tesouro estaban aí. Vía ao Dúo Dinámico ou Enrique Guzmán tocar e esa emoción irrefreable do rock fíxome pensar que eu tamén podía. Era como unha epifanía que che dicía: «¡Sae correndo e apúntache a isto xa!». É o que quería expresar aí, esa débeda cunha táboa de salvación que supuxo a cultura popular americana nese momento.

­-Visto en perspectiva, custa entender como o Goberno da ditadura permitiu iso en España.

-Porque non se decataron e, cando o fixeron, intentárono. Pero xa era demasiado tarde para facer nada coas suecas en Torremolinos. Se non, o fixesen. Nós estivemos no Price un tempo, facendo matinais, no 63. Cando viron que a xente saía bailando pola rúa, parárono. A censura pasabámola constantemente e dunha forma moi cruel. Se detectaban unha letra, aínda que non tivese ningún tipo de intención política que eu non a tiña entón, algo que lles molestaba ou lles mosqueaba parábancho. Pero había cousas que se lles coaban. Isto do rock n' roll e os matinais tivéronos aí sen darse conta que se estaba armando unha boa. 

-Outro tema do que se fala moito é «O blues da terceira idade», no que parece querer capturar a esencia do momento. Que lle moveu?

-Pois fíxache que non é unha canción que fala tanto deste momento. O disco tiñámolo exposto antes da pandemia. A finais de 2018 xa tiñamos varios temas encartados. En tempo pandémico só se fixo A estirpe de Caín. Esta é unha canción sobre unha idea que eu tiña desde hai tempo que quería chamar o Rock da terceira idade. En inglés soa moi ben: Third Eye Rock n' roll. Cando eu fun notando o blues da terceira idade en min mesmo, que é a soidade e este rolo de que se van abrindo ocos ao teu ao redor, cando a xente que está na rampla de saída contigo vaise antes, faiche pensar. Tiña ganas de escribir esa canción por unha débeda xeracional ás mulleres da miña xeración. Fixeron un camiño moitísimo máis longo que o noso. Quería facer un retrato costumista. 

-Chama moito a atención que versione a Pearl Jam. Dálle un tratamento de clásico a músicos que son máis novos que vostede. 

-[Risos] Pois se che conto a anécdota que pasou cando lle mandamos a canción a Eddie Vedder.

-Que ocorreu?

-Javier Bardem é amigo del e eu sempre lle dicía «como canta ese tío». E Javier mandoulle unha mensaxe dicindo que había un tío en España que facía unha versión súa pero sen especificar quen era. O tío díxolle: «É moi nova verdade» [Risos]. Díxome que coñecía o Rock and Ríos e desfacíase en eloxios. E Javier dicíalle: «¡Pode ser o teu pai!». O levou unha sorpresa de que fose un ancianito o que facía a versión. A min a súa paréceme unha voz prodixiosa e a canción, Comes Then Goes, paréceme acojonante.