A cascarilla, unha delicatesen de orixe humilde difícil de comprar

Elena Silveira
Elena Silveira A Coruña

A Coruña CIDADE

CESAR QUIAN

Poucos locais coruñeses venden a pel que recubre a semente do cacao, usada desde antigo como sucedáneo de chocolate

28 feb 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

A principios do século pasado a cidade estaba chea de fábricas de chocolate e a burguesía acomodábase nos veladores se non facía excesivo frío para tomarse un chocolate quente. Por aquel entón, igual que o café, o cacao era un produto que só se podían permitir os que tiñan recursos económicos e nas casas dos coruñeses máis humildes o que se consumía era a cascarilla, a casca do cacao, infusionada en auga ou en leite.

«En 1960 todas as casas cheiraban a cascarilla. Recordo que eu a adoitaba tomar na casa dunha tía, e como a cascarilla era un pouco amarga, había que adozala. E ela dicíame: ‘Coidado non lle botes tanto azucre...'. Claro, é que o azucre tamén era caro». Javier Mosquera, un dos donos do ultramarinos Casa Conca (Marqués de Pontejos, 5), explica que, agora, a cascarilla é máis cara que o chocolate, e o que antes era un produto máis ben humilde, agora converteuse nun artigo de luxo. «Porque non hai. É moi difícil de conseguir e que sexa un produto de calidade. Nós atopamos un importador de Valencia que trae o cacao do Brasil e, cando ten mercancía pedímoslla».

De feito, na Coruña xa hai poucos sitios onde se poida comprar cascarilla ademais de Casa Conca. «Ves que algunha cafetería anuncia que teñen cascarilla e poida que algunha chocolatería, pero cada vez hai menos». José Manuel Vilar, da tenda delicatesen A Fe Coruñesa, explica que os consumidores de cascarilla son clientes fieis, e que o consumo deste produto pasa de xeración en xeración. «Viñéronnos a comprar cascarilla xente de todas as idades, desde moi maior a noviños que desde nenos a tomaba en casa dos seus avós e seguen co costume. É xente namorada do produto e da tradición», indica.

José Manuel confirma que, coa chegada da pandemia do coronavirus tivo que pechar o negocio situado en Rega de Auga, 8. Abriu durante o verán pero, ao non haber turismo e cos rebrotes da segunda onda, volveron pechar. «Tal e como está a situación, non se se merece a pena seguir co negocio, porque non hai xente polas rúas e coas restricións....». En todo caso, segue operativa a tenda en liña e aí si se pode comprar cascarilla. «Durante un ano e medio estiven buscando un provedor que tivese mercancía de calidade. Atopeino nos Países Baixos. O problema é que as fábricas de chocolate compran a materia prima, o cacao, xa elaborado e, polo tanto, non a manipulan e xa non teñen cascarilla», explica José Manuel.

En Venezuela desfacer

Roi Altuve, responsable da empresa de importación de cacao Altuve Galiven, con sede en Ames, sorpréndese do aprecio que teñen os coruñeses por este produto: «Nós somos venezolanos e levamos cinco anos en Galicia. A verdade é que non explotamos esa rama do negocio porque vemos que non hai moito mercado e descoñeciamos a tradición que había na Coruña. Ademais, alá, no noso país, a cascarilla é algo que se desfeita, que non se lle dá valor. É algo parecido ao que pasa co mango: en Venezuela xa ninguén o quere, pero no mercado europeo ten moi boa saída», indica.

Javier Mosquera, desde o mostrador de Casa Cuenca, confirma que a cascarilla, aquilo que se tiraba despois de tostar as pebidas do cacao, é agora máis caro que o chocolate. El vende unha bolsa de 300 gramos a 3,5 euros, pero en Internet a mesma cantidade chega aos 20 euros.

CESAR QUIAN

Cascarilleiros, un alcume asumido con orgullo e con cheiro a tradición

«Algúns coruñeses aínda non saben por que nos chaman cascarilleiros. O xornalista Vituco Leirachá, que era unha enciclopedia andante, paraba moito aquí e sempre contaba a orixe deste alcume que nos puxeron os de Ferrol e de Santiago». Javier Mosquera di que Leirachá era capaz de facer viaxar ao seu interlocutor a principios do século pasado, cando grandes buques mercantes descargaban cacao para fornecer ás fábricas e tendas de chocolate que había por toda a cidade. «El contaba que na época da posguerra aquel cacao viña de Guinea e que nas propias chocolaterías facían o traballo de separar o gran da capa fina que o recubre». Lembra que o xornalista coruñés lle contaba que antigamente o porto estaba aberto a todos os cidadáns, non como agora, e que a xente entraba e recollía a cascarilla que quedaba por alí. «É dicir, os ricos tomaban o cacao e a xente humilde, a cascarilla». E aínda que o alcume de cascarilleiros que inicialmente se lles atribuíu aos coruñeses tiña un certo ton de desdén (por aquilo de aparentar consumir o que economicamente non se podía adquirir), agora asúmese con orgullo e inspira xeados, cócteles, sabores de cervexas, receitas de sobremesas que chegaron ao Madrid Fusión e, mesmo, o título dun disco da Banda do Camión.