Acabáronse os bicos, os abrazos e os apertóns de mans, o covid esíxenos desenvolver un protocolo novo. As claves: actos breves ou telemáticos. E esquéceche dos cócteles
26 may 2020 . Actualizado ás 10:56 h.Cantouno Amaral nun dos seus primeiros éxitos: «Sen bicos de despedida e sen palabras bonitas / Porque che miro aos ollos e non me sae a voz...». Esa mirada é a nova forma de saudar que trouxo o covid-19: «Agora mesmo a gestualidad facial é suficiente para o saúdo». Isto di Olga Casal Maceiras, doutora en Comunicación da Universidade da Coruña. E detalla: «Os ollos cobran maior protagonismo porque toda a gestualidad vaise centrar nos ollos e nas cellas». Ante a ironía de que entón Fernando Simón, coas súas poboadas cellas, non terá problemas de comunicación ri e matiza «pero non as usa moito; as súas cellas non son moi expresivas». Esta nova forma de saudar «vai en contra da nosa cultura de contacto, cústanos moito non tocarnos», argumenta Casal. Como exemplo desta novidade alude ao ocorrido coa visita dos Reis de España a París, o pasado 11 de marzo: «Foi moi comentado que saudaron de lonxe a Macron pero os representantes públicos son os primeiros que teñen que dar exemplo e manter as distancias». Recoñece que os profesionais do protocolo están a ver como se concreta todo isto «porque aquí non somos de xuntar as mans, como en Tailandia, levalas ao corazón ou inclinar a cabeza», como fan noutras culturas. Olga Casal resume a situación «cunha frase que vin por aí estes días e gustoume: ou che aclimatas ou che aclimueres. Non é miña, pero gústame».
E como se trata de aclimatarse, máis de 500 profesionais da Asociación Española de Protocolo (AEP) acaban de celebrar unhas xornadas telemáticas das que saíu un decálogo sobre como debería ser o novo protocolo. Unha das principais ideas afecta a quen falen nos actos públicos e aínda que eles o din doutro modo na linguaxe coloquial sería: «Non se enrole». Brevidade. Un exemplo foi a firma do acordo de prolongación dos ERTE, un acto que tivo lugar o 11 de maio na Moncloa: durou pouco máis de dous minutos, non incluíu discursos e limitouse ás fotos e a firma do documento. «Alguén dixo que é o acto protocolario máis curto da historia, pero é o novo protocolo ao que nos enfrontamos», augura Javier Agardo director de comunicación da AEP.
El explica que a idea do pronunciamiento deste colectivo «xurdiu cando subía a curva de falecidos». Empezou entón unha batalla política, «na que nós non entramos», sobre as bandeiras a media hasta como homenaxe aos mortos. «O loito nacional teno que decretar o Goberno de España, e xa anunciou o presidente que se fará un gran acto cando esteamos todas na fase 1», lembra Augado. Pero houbo autonomías que o decretaron pola súa conta «e vin nalgún sitio a bandeira de España izada e ao lado a autonómica a media hasta».
Algo parecido ocorre na Coruña onde as bandeiras do concello están a media hasta, tras o loito decretado polo goberno municipal socialista, mentres a uns centos de metros, na Delegación do Goberno en Galicia, están izadas. Por iso, os profesionais contactaron con protocolo de Presidencia do Goberno «para regular este balbordo», explica Augado. De pasada achega un dato curioso: «Non está regulado por lei a colocación da bandeira de Europa. Se non está, non pasa nada». No entanto, considera positivo que o día de Europa, o pasado 9 de maio, a insignia europea izásese a media hasta no acto celebrado en Madrid. Entende que era un recoñecemento «ao que está a ocorrer».
ACOUTAR Os TEMPOS
«Austeridade e sobriedade non exentas de solemnidade», di un dos puntos do decálogo elaborado pola AEP no seu Guía de recomendacións de protocolo e eventos ante o covid-19. Aínda que o decálogo está enfocado á previsible avalancha de homenaxes a falecidos e colectivos implicados na pandemia que terán lugar nos próximos meses, tamén alenta a celebración de eventos vinculados á responsabilidade social corporativa e á sustentabilidade. Todo iso coa indicación de «acoutar os tempos», sobre todo ao principio polo temor social aos espazos pechados. Por iso invitan a «reformular os protagonistas do acto», algo que Javier Augado sintetiza en «pouca xente e que estean os que teñan que estar». Isto implica a «posible limitación de intervencións institucionais». É o que ocorreu no peche do tanatorio provisional do Palacio de Xeo de Madrid onde a emotiva intervención de Margarita Robles destacando o papel «das nosas Forzas Armadas, da UME, do Exército de Terra» e lembrando aos falecidos durou menos dun minuto e medio.
Entre os participantes na elaboración do decálogo da AEP está a Asociación de técnicos de protocolo e relacións públicas e institucionais de Galicia. Presídea Rafael Vidal que destaca o protagonismo adquirido por Internet nesta pandemia. Por iso desde a AEP propoñen a «reorientación cara a novos formatos» con eventos híbridos: presenciais e telemáticos. De todos os xeitos recoñece que «existe unha gran preocupación no sector dos eventos e do protocolo ante a crise e ante a previsión de actos non presenciais».
ADEUS A Los CÓCTELES
Olga Casal secunda a vía híbrida e destaca como a informática «foi un parche que nos salvou a vida» neste confinamento. Considera que os actos a través de Internet teñen vantaxes como «a democratización: calquera pode chegar a eles cun teléfono móbil». Con todo, «hai que recuperar a presenza. O valor da interacción é insuperable e o ser humano necesita esa interacción». Insiste en que esa relación persoal é o obxectivo de moitos eventos e pregúntase que vai ocorrer con encontros como o cume do G20. «A foto de familia haberá que facela cun ollo de peixe ou un dron e iso complica moito a imaxe que se quere transmitir», apunta Casal. De feito xa ocorreu cando o concello coruñés decretou o loito oficial e a corporación municipal posou na praza de María Pita: «Era unha imaxe moi estraña, todos separados...», evoca Casal.
Javier Augado avanza que o novo protocolo pon en perigo os cócteles xa que «terías que deixar a comida na mesa, porque non pode haber persoas servíndoa». É a reconsideración do cátering que tamén aparece no decálogo. O mesmo ocorre, indica Olga Casal, con eventos máis habituais como un banquete «se tes que pór cada comensal a dous metros...».
Todo isto levará, sinalan desde a AEP, á celebración de eventos máis exclusivos nos que aconsellan presentacións en off e con «preeminencia de símbolos, xestos e imaxes». Serán actos con ausencias nos que teremos que aprender como se abraza cunha mirada ou se saúda coas cellas.