«O párkinson é unha enfermidade diferente en cada paciente»

R. DOMÍNGUEZ A Coruña /LA VOZ

A Coruña CIDADE

ANGEL MANSO

Diego Santos, neurólogo do Chuac, confía no avance dos estudos de inmunoterapia para desenvolver unha cura

05 abr 2019 . Actualizado ás 20:04 h.

Diego Santos García (León, 1978) é neurólogo no Chuac «desde o 16 de xaneiro», apunta este facultativo que se fixo médico en Valladolid , cursou a especialidade no hospital de Santiago e traballou desde o 2007 no de Ferrol. Fai xa dez anos que se centra, sobre todo, nos trastornos do movemento, polo que no 2011 foi Premio ao Mellor Neurólogo Novo da Sociedade Española de Neuroloxía. Coordinador en proxectos de investigación nacional, onte participou nas xornadas sobre o párkinson que, organizadas polo Chuac e a asociación de pacientes, celebráronse na Fundación Barrié.

-O párkinson vai a máis?

-A prevalencia estimada é 150-200 casos por 100.000 habitantes. Faltan estudos epidemiolóxicos en Galicia e en España. vén reclamando desde hai tempo un rexistro nacional, para coñecer precisamente a frecuencia.

-Como imos de tratamento?

-Sempre lle digo aos pacientes que en comparación con outras enfermidades temos moitas opcións. Hai moitos fármacos orais, bastantes tratamentos que se poden combinar para mellorar os síntomas.

-E de segunda liña?

-Cando o paciente se complica, porque empezan as secuelas motoras ou o tratamento só funciona unhas horas, pódense expor os tratamentos de segunda liña: a cirurxía e o uso de bombas de apomorfina e duodopa. Por fortuna en Galicia contamos cun centro de referencia para cirurxía do párkinson en Santiago, ten moita experiencia. E as bombas estanse aplicando progresivamente cada vez en máis centros. Comparando con outras comunidades autónomas, en xeral o manexo do paciente avanzado aquí non é malo.

-Todo é mellorable?

-Iso sempre. A identificación dos pacientes subsidiarios pódese mellorar, e iso pasa primeiro polo coñecemento, e para iso claro, necesítanse recursos, tempo, persoal...

-Quen se poden beneficiar desas terapias?

-Inflúe moito a idade de debut. Os que empezan máis maiores ás veces non desenvolven fluctuaciones clínicas, aínda que si demencias ou trastornos de conduta e non son candidatos a estas terapias. Pero nos máis novos adoitan chegar a estas fluctuaciones, a medicación fai efecto só durante un tempo. Para estes pacientes, se non teñen contraindicaciones, esta liña vailles ben. Ao final son terapias sintomáticas que perseguen iso, reducir os síntomas e mellorar a calidade de vida e a autonomía.

-A cura aínda está por chegar.

-O párkinson non ten cura, como moitas outras enfermidades neurodegenerativas. Pero en contra do que a xente pensa, si se está investigando para frear a progresión, xa non só en fármacos sintomáticos, senón curativos. O problema das enfermidades dexenerativas é que sempre hai que readaptarse a situacións novas. Nos primeiros anos, asumido o diagnóstico, pásase a fase lúa de mel, pero logo chegan as complicacións e hai que readaptarse.

-O dexenerativo sempre asusta.

-Claro, pero nesta enfermidade e noutras, alzhéimer, ELA… son crónicas, para toda a vida e é unha etiqueta que non se quitan. Os pacientes dinche que esa é unha mochila que pesa sempre.

-É o que máis lle preocupa?

-Ao paciente o que máis lle preocupa é o diagnóstico. Moitos consultan por tremor, aínda que non todos o teñen e a enfermidade aínda é bastante descoñecida, e teñen medo a que sexa párkinson. Unha vez que está o diagnóstico, é intrínseco no ser humano preocuparse polo prognóstico e saber como vai ser a súa evolución. Hai pacientes que o aceptan ben e viven de forma máis ou menos despreocupada, intentan seguir coa súa vida. Hai outros nos que a situación é máis complicada, depende da evolución e as circunstancias, porque ao final o párkinson nunha enfermidade diferente en cada enfermo. Pero o que máis importa é o prognóstico e como afrontar o día a día.

-Cúales son as investigacións máis esperanzadoras?

-Dentro do fin curativo está a inmunoterapia contra a proteína que se deposita no cerebro. A intención que se administre pronto, pero estamos nunha situación de incerteza, parece que é segura pero queda velos resultados, a eficacia. Hai ensaios xa centrados en avaliar a progresión. É unha situación de interrogante. Hai que seguir investigando.

-Refírese a unha vacina?

-Si, a través de inmunoterapia activa, unha vacina para evitar que o paciente desenvolva anticorpos, ou da inmunoterapia pasiva, administrar os anticorpos xa sintetizados.

 

«Estamos a investigar como predicir a evolución» 

Ademais da asistencia, Diego Santos dedica parte do seu tempo a investigar

-Desde Galicia.

-Si, aquí hai investigación básica e clínica. No Chuac imos participar en varios ensaios. E desde Galicia realízase o estudo Coppadis cunha poboación moi importante, 700 casos de 35 hospitais de toda España, cun seguimento de 5 anos. Trátase de estudar en detalle a evolución para poder identificar factores predictores de determinadas complicacións. Vainos permitir predicir que un paciente vai desenvolver problemas motoros, demencias, cadros psicóticos... En certo xeito é responder á pregunta de como vai evolucionar o paciente cando o diagnostico, con datos clínicos, de neuroimagen e xenéticos. Está promovido pola Fundación Curemos o Párkinson.

-Resultados?

-Van amodo, hai diferentes publicacións en proceso… Por exemplo, en pacientes con pouco tempo de evolución, de tres anos, no grupo con fluctuaciones, de en torno ao 20 %, a carga de síntomas motoros é maior e a súa calidade de vida é inferior.

-Iso significa que…

-Que como médico hai que estar moi alerta e preguntar por estes síntomas, e adaptar as avaliacións. A práctica clínica debe adaptarse á situación do paciente, uns terán que ser revisados unha vez ao ano, e outros cada dous ou tres meses.

-Que se pode facer?

-Á parte dos fármacos, son importantes as terapias complementarias: o exercicio, a fisioterapia, a estimulación cognitiva, a logopedia, a terapia ocupacional. Axudan a mellorar a situación do enfermo. Hai veces que uno non sabe onde atopalas, pero a día de hoxe onde máis experiencia hai é nas asociacións de pacientes. E é moi importante que o coidador, soporte básico, non estea sobrecargado.