Médicos do Chuac confirman que o programa de atención ao infarto reduciu un 20 % a mortalidade. A vía máis áxil é o 061, que acelera unha hora o tratamento
14 ago 2018 . Actualizado ás 00:11 h.O de que o tempo é vida non é ningunha perogrullada. E menos cando ao corazón lle asalta un infarto. O mellor, din os que saben, é un cateterismo urxente para abrir as arterias, mellor mesmo que o tratamento farmacolóxico ou fibrinolisis. «Iso sabémolo desde 1997, o problema é que hai que levar ao paciente a un centro con sala de hemodinámica», explica o cardiólogo do Chuac Guillermo Aldama.
Desde o Hospital A Coruña impulsouse precisamente no 2005 a posta en marcha do programa de atención ao infarto agudo de miocardio, Progaliam, e agora sábese que desde entón se reduciu a mortalidade global nun 20 %. Aos 30 días pasou do 17 ao 13 %, a un ano do 21 ao 17 %, e aos 5 anos do 32 ao 27 %.
Pola experiencia do día a día, os especialistas intuían que as cousas melloraran, pero agora constatárono cun estudo que revisou todos os casos entre o 2001 e o 2011 da área Norte: A Coruña con Ferrol e Lugo, que tamén se atendían no Chuac (agora Lugo atende os seus casos ata as 22.00 horas, o resto veñen á Coruña).
A análise de máis de 700 variables permitiulles cifrar, en números, canto cambiaron as cousas, comparando o pre e o post Progaliam. En total, nese período 5.937 persoas sufriron un infarto (2.510 do 2001 ao 2005 e 3.427 no período 2006-2011). A taxa global descendeu de 55 por cada cen mil habitantes a 45, baixada que se atribúe ás melloras en prevención e control dos factores de risco.
Pero entre tanto dato, poñen a atención sobre todo en ata que punto é importante onde diríxese un cando lle doe o peito. Aínda que 1 de cada 3 recorre a atención primaria, o axente máis rápido e efectivo é o 061, xa que cando se lle chama «o tratamento acelérase ata 1 hora», subliña Aldama, fronte a agarrar o coche e ir ao hospital máis próximo, aínda cando teña sala de hemodinámica, e é case hora e media máis áxil que acudir ao centro de saúde ou o PAC ou ao hospital máis próximo sen sala de cateterismos.
Máis ambulancias
Os números confírmano: o tempo medio de reperfusión, é dicir, o que transcorre ata que se reabren as arterias e cesa o infarto é de 222 minutos cando se chama ao 061, que soben a 259 se se acode directamente ao Chuac, a 300 se se recorre ao ambulatorio e a 310 se se vai a un hospital sen hemodinámica.
Desde a posta en marcha do programa hase logrado incrementar a taxa de reperfusión, do 61 ao 67 %, cun cambio importante no mecanismo utilizado: antes do Progaliam facíaselle unha angioplastia primaria ou cateterismo a 1 de cada 3 infartados; agora, a 3 de cada 4. Isto quere dicir que o número de cateterismos, considerado o mellor tratamento, multiplicouse por 2 para os enfermos coruñeses, por 5 para os procedentes de Lugo e por 35 para os de Ferrol. Neste momento «o 95 % dos pacientes con infarto agudo de miocardio destas tres zonas se reperfunden», recalca o especialista, con bos resultados a pesar de que han ir empeorando as condicións do enfermo: hoxe son máis os que teñen colesterol (35 % no 2001 a 42 % no 2011), hipertensión (pasou do 44 % ao 50 %), cancro (do 4,7 ao 6,4 %), e demencia (do 2,6 ao 4 %). Pese ao «orgullo» polos éxitos dun programa que «foi pioneiro en Europa», insiste o cardiólogo en que «aínda podemos mellorar». «Isto é unha cadea de vida, temos as salas, pero necesitamos que o enfermo nos chegue: primeiro, é o paciente o que ha de darse conta de que lle está dando un infarto; segundo, que acerte chamando ao 061; terceiro, que o 061 teña ambulancias suficientes; e cuarto, cando sae vivo do hospital, axudalo a que volva á súa vida normal e non volva ter outro infarto».
«Se pensas que estás tendo un infarto, non che movas de casa e chama ao 061»
«Podemos mellorar, pero non sen a axuda do paciente, sen máis recursos para o 061 e sen fortalecer a rehabilitación cardíaca», recalca Guillermo Aldama (A Rioxa, 1972), cardiólogo intervencionista e autor do estudo.
-Como axuda o paciente?
-Se pensas que estás tendo un infarto, non che movas de casa e chama ao 061. Todos os galegos teñen equidad no acceso á atención ao infarto, porque a equidad é unha chamada de teléfono.
-Aínda que o hospital estea preto?
-Aínda que esteas a dous minutos do hospital: o 061 activa todo o sistema, avísanos a nós, e envíache unha ambulancia cun médico que xa inicia o tratamento. E o máis importante: moitos enfermos morren antes de chegar ao hospital por unha fibrilación ventricular, unha parada cardíaca da que só se sae cun desfibrilador, e iso está na ambulancia. Se o paciente non chega a nós, non podemos abrirlle a arteria e dá igual cantas salas de hemodinámica teña Galicia.
-Que recursos necesítanse?
-Hai que dotar ao 061 de recursos suficientes para atender a demanda, porque Galicia é a comunidade con menos taxa de ambulancias medicalizadas. Só hai 11. É importante porque o 30 % da mortalidade ocorre antes de que un médico poida ver ao paciente. Ademais, onde máis énfase se puxo é na angioplastia, nos cateterismos, pero hai que pólo tamén en mellorar os programas da rehabilitación cardíaca, que está en cueiros, porque hai que lograr que o paciente volva á súa vida, traballe e non teña máis infartos.