Ana Juan: «A ilustración permíteme expresarme e ter unha relación co mundo»

Ana Juan (Valencia, 1961) chega á Coruña tras o seu paso pola cidade estadounidense de San Antonio, na que presentou o cartel conmemorativo dos 300 anos da súa fundación. É unha das ilustradoras españolas con maior proxección internacional e o afeccionado galego poderá penetrarse no seu persoal mundo artístico grazas á mostra que se inaugura hoxe (ás 19.30 horas) na sala Palexco da Coruña.

-Que ofrece esta exposición?

-Descobre o proceso creativo de dous dos libros que ilustrei: Outra volta de porca [de Henry James] e Snowhite [adaptación libre de Blancanieves ]. Poderanse ver os orixinais, pero tamén bosquexos, probas e descartes. Aí están os meus arrepentimentos e os meus desatinos. É algo que non se adoita mostrar, pero que está a sorprender moito á xente.

-Non ten pudor en mostrar esas dúbidas que sempre aparecen no proceso creativo?

-Nun primeiro momento si me custou porque son unha persoa moi reservada, pero ao final lanceime. Pensaba que podía ser interesante para o público porque deses descartes poden xurdir outras ideas. Ademais, para min ese camiño antes de chegar á ilustración definitiva é a parte máis bonita. E quería compartila cos demais.

-O que visite a exposición vaise a sorprender coa combinación entre os seus debuxos e a tecnoloxía de realidade aumentada, a través da cal poderá ver como os seus personaxes cobran vida. Como xurdiu o proxecto?

-É unha colaboración entre un equipo formado por investigadores da Facultade de Belas Artes de Valencia e enxeñeiros informáticos que estudan a aplicación das novas tecnoloxías no ámbito artístico, e o resultado final encantoume porque lle deu unha nova dimensión ao meu traballo. Nunca imaxinei que os meus personaxes se puidesen animar, pois o meu estilo non é nada doado para iso, pero os técnicos realizaron un gran traballo e conseguiron trasladar a atmosfera dos meus debuxos á pantalla.

-Estudou Belas Artes en Valencia. Como ve a relación actual entre a ilustración e a arte contemporánea?

-Cando eu estudei a carreira non existía a especialidade de ilustración e dáme pena que se siga vendo como unha arte menor. A arte é comunicar, e se unha ilustración comunica é arte. Tampouco me preocupa se lle chaman arte ou non. É o xeito de gañarme a vida e estou moi orgullosa de ter un oficio.

-Existe aínda esa barreira que impide á ilustración entrar nos centros de arte contemporánea?

-Totalmente. E o único xeito de rompela é seguir adiante facendo o teu traballo con todo o corazón. Estou convencida de que aos poucos se irán rompendo barreiras. De todos os xeitos, estou notando unha revalorización do debuxo. Xa non é simplemente un traballo preparatorio ou unha arte menor, senón que é tan válido como a pintura ou a escultura.

-Vendo o seu traballo, está bastante claro que o debuxo é un alicerce fundamental para vostede.

-O que eu quería desde un principio era debuxar. Non quería ser pintora, non quería ser artista, quería poder expresarme a través do debuxo e ter unha relación co mundo, e logreino a través da ilustración. O debuxo é a base, o medio de expresión máis primitivo, o máis directo. Só necesitas un papel e un lapis.

-Un libro ilustrado é un libro para nenos?

-Por suposto que non. E eu levo pelexando desde hai moito tempo para que isto non sexa así. O meu libro Amantes está destinado a un público adulto e ten xa máis de 20 anos. Era impensable facer unha cousa así no seu momento, e con todo agora converter nun pequeno clásico. Afortunadamente, as librerías estanse enchendo cada vez máis de libros ilustrados para o público adulto que demostran o versátil que é a nosa profesión.

-Esa versatilidade queda demostrada na súa traxectoria: carteis, portadas, xoias, libros...

-É que non estamos atados a esa idea de que a arte debe estar só nas paredes dunha galería. Non temos prexuízos á hora de que a nosa creatividade se aplique a múltiples soportes.

-Ten futuro esta profesión?

-Si, claro. A versatilidade, a facilidade que temos de adaptar a nosa arte a diferentes formatos e a capacidade que temos de incorporar as novas tecnoloxías ao traballo é unha garantía para o futuro.

Unha portada que xa forma parte da historia

Un dos encargos que encumbran a un director de orquestra é que a Filarmónica de Viena elíxache para dirixila no concerto de ano novo. Un evento retransmitido en directo para unha audiencia de mil millóns de persoas. Algo parecido sucede coas portadas da histórica revista TheNew Yorker . Para un ilustrador, encargarse dunha desas portadas significa un recoñecemento mundial ao seu traballo. Desde a súa fundación en 1925, os directores de arte da publicación confiaron nos mellores debuxantes do mundo para realizar as súas portadas: Steinberg, Sempé, Ronald Searle, David Hockney, Eric Drooker, etcétera. Se un viaxa a Nova York, verá reproducións desas portadas por todas partes, desde as tendas dos museos máis importantes ata impresas en imáns en postos rueiros. Convertéronse en imaxes que contan a historia dos últimos cen anos. Ana Juan leva realizadas moitas destas portadas e algunhas delas convertéronse en iconas que xa forman parte do imaxinario popular como, por exemplo, a que dedicou ao atentado ocorrido na redacción da revista satírica francesa Charlie Hebdo no 2015.

---

---

---