Non busquedes a Rafael na súa tumba

Toni Silva BERGONDO / LA VOZ

BETANZOS

Toni Silva

Un nicho recolle o 2010 como ano de defunción dun coruñés. Pero só foi a súa despedida da vida occidental

17 ago 2018 . Actualizado ás 00:50 h.

Segundo reza unha tumba do cemiterio de Bergondo (A Coruña), Rafael Seoane morreu no 2010. Pero tres anos despois, el mesmo enviou un correo electrónico ao seu amigo Alfredo Erias, director do Museo das Mariñas de Betanzos . Conclusión: Rafael non está dentro do nicho cuxa placa lle dá por morto desde fai xa case oito anos. Realmente trátase da última excentricidade dun home que sempre evitou a vida convencional. A súa última vontade foi morrer pero só para Occidente, e elixiu unha data redonda: o 10 do 10 do 2010.

«Viño á miña casa a despedirse, dixo que xa deixaba a tumba posta e que non nos volveriamos ver nunca máis», lembra Pepe, un dos mellores amigos de Rafael Seoane, con quen compartiu miles de anécdotas.

A propia lápida dá pista do seu lugar de residencia (polo menos dos últimos anos): Kiritimati, unha illa oceánica que descubriu nun das súas múltiples viaxes e que elixiu para morrer. «O máis chocante da cultura oceánica é que non posúen sentido da intimidade, as casas non teñen paredes nos atolones e faise unha vida en común», explicou o propio Rafael Seoane á xornalista Rosa Domínguez nunha entrevista publicada, por certo, o 10 do 10 de 1993, 17 anos exactos antes da súa desaparición voluntaria.

A súa nova vida de morto comezou cun pequeno contratempo. «El quería chegar a aquela illa en barco, quería medir a distancia, calcular o tempo que lle separaba a súa nova vida da que deixaba atrás, intentouno todo, pero ningún mercante aceptou levarlle, e ao final tívose que ir en avión», lembra o seu colega. 

A equipaxe foi moi lixeiro. Polo menos aquí deixou todo o de gran valor, ademais da os seus seres queridos. E fíxoo cun espírito filantrópico. Nun documento de dous folios puxo por escrito que doaba boa parte do seu inxente legado cultural ao Museo das Mariñas de Betanzos , onde destacan varios torques e xoias de prata, marfil ou bronce de tanto valor que o Concello non dubidou en habilitar unha sala exclusivamente para todas estas pezas. Por suposto, o recinto leva o nome de «Rafael Seoane». Precisamente co gallo de a construción desta sala recibiu Alfredo Erias o último correo xa mencionado de Rafael en febreiro do 2013, no que lle dicía, entre outras frases «Vólvome a encomendar a ti, amigo». Alfredo envioulle despois máis correos. «Pero xa non respondeu a ningún máis, non sei del dende aquela».

Bergondo, o concello oriúndo da familia Seoane, non tivo tanta fortuna na repartición. Nun edificio municipal gárdanse máis de 5.000 exemplares de varias das súas obras, entre elas unha serie de crónicas viaxando por Europa co Deportivo de Arsenio, pero sin duda se algún ten un especial valor é o titulado Ama Llulla (en indio significa «Non mintas»), unha guía histórica e xeográfica de América do Sur, froito da viaxe que realizou a mediados dos 80 en compaña do hoxe profesor da Universidade da Coruña Pablo Cancelo, en principio co obxectivo de estudar a influencia da cultura galega en Sudamérica. A doazón bergondesa inclúe ademais unha colección de láminas de escasa transcendencia. Aquel pequeno testamento conclúe coas palabras: Che ma'ane nin Kiritimati (o home de Kiritimati) Tia Bo («Ata sempre»). 

Viviu en Perbes (Miño), nunha casa de Roibeira (Betanzos), Baiona, Caldebarcos (Carnota), nunha aldea das Pontes, tivo un anticuario na localidade portuguesa de Óbidos, e tamén pasou unha tempada en Canarias . Cunha persoa así as anécdotas son infinitas. «Cando preparaba un das súas viaxes á selva americana, quería levar unha pistola pero sabía que non lle deixarían -lembra o seu amigo Pepe-; un día chego eu á súa casa e descúbroo practicando cun látigo, como os de Indiana Jones, ¡e conseguía apagar unha vela sen tirala!». Seoane tamén hermanó a Betanzos de Bolivia coa cidade galega, estivo a piques de perder a vida no lago Titicaca, movíase nun Rolls azul, plantaba gladíolos en Miño , «e se suxeríaslle que no seu forno cabería un cochinillo arrincábanos de casa a buscar cochinillo para comer aínda que fose domingo; así o fixo, era un personaxe». 

Vítima dun incendio

Nacido na Coruña en 1954, a vida de Seoane quedou marcada moi nova por un incendio que padeceu nunha festa en Vigo, onde sufriu graves queimaduras que non lle impediron vivir a súa aloucada vida. «Usaba camisas con velcro, non se paraba ante nada», lembra o seu amigo. Está vivo Rafael? «Hai quen di velo en Pontedeume fai tres anos», comentan. «Non se se hoxe está vivo, pero enterrado en Bergondo xa che digo que non».