Álvaro é o benxamín da unidade de atención temperá de Aspace para dificultades do desenvolvemento. «O avance foi espectacular», conta a mamá
02 may 2021 . Actualizado ás 05:00 h.«Os problemas inventáronse para buscar solucións» é o lema de Belita, como a chama Álvaro, dous anos e medio de rizos de sol para quen case calquera cousa pode ser un volante. Ata o labirinto de pezas que ten que mover por un circuíto- circular, está claro- nunha das salas de atención temperá de Aspace. Belita é a avoíña. «Ten paixón polos coches», conta. El non se dá conta, pero mentres conduce o seu bólido imaxinario crece e avanza na superación do trastorno psicomotriz co que se estreou nun mundo ao que tiña présas por chegar. «Foi prematuro, naceu ás 31 semanas cunha chea de pelo pero 1,660 quilos de peso; ao día seguinte xa tivo que entrar en quirófano e acabárono operando tres veces», resume a súa nai, Belén Fernández, dun máis que accidentado inicio vital.
Cunha avoa que insiste en que «non hai que pór límites» cando se trata das metas polas que loitar, a mamá herdou o guindo para buscar saídas e superar temores. «Sempre asusta e os pais ás veces non saben moi ben que facer; dá medo vir a un centro especial, pero hai que quitarse todo iso de amais , isto é como un colexio, aos papás tranquilízanos moito e se os nenos necesitan axuda, canto antes mellor porque sempre é para mellorar», reflexiona en voz alta sobre a decisión da súa filla.
«Desde setembro, cando empezou aquí, a evolución foi tremenda, espectacular», explica satisfeita Belén. Cando comezaron as terapias no centro do Casteliño, en Sada, o seu pequeno «non falaba nada», confirma Marta, a logopeda. Agora o seu pollito louro é un papagaio. «Non cala», di a mamá. «E canta co seu tío Juan e a súa tía Cris», apunta a avoa, que practica o credo da estimulación constante, aplaude a valentía da súa filla para enfrontarse ás dificultades e cre como poucos en canto se pode aprender da diversidade. Resume en catro frases todo do que xa é capaz o seu neto en apenas uns meses: «Álvaro non se sentaba só, chamábalo e non che facía caso, non falaba... agora é outro mundo, e ademais vén ás sesións contento», salienta. Aínda necesita ir da man, pero está a piques de soltarse a camiñar.
40 nenos
Lévano tres días á semana ao centro a fisioterapia, logopedia e terapia ocupacional. Belén decidiuse por Aspace por varios factores. Un foi intentar complementar e tamén acurtar esperas para acceder á atención temperá na sanidade pública. Outro foi a experiencia da entidade con nenos con problemas moito maiores que os de Álvaro. «Co meu dálles o riso», resume en alusión ao traballo que realiza Aspace desde 1977 con persoas con parálise cerebral. Despois de percorrerse «todos os centros da Coruña», asegura, comprobou non só o seu maior asequibilidad, senón tamén que «ofrecen todas as terapias que necesitas sen ter que levar ao neno dun sitio para outro, a fisioterapia a unha clínica, a logopedia a outra, e todos os especialistas traballan na mesma liña, cun plan específico para o neno», explica a nai.
Álvaro é o benxamín dunha unidade á que acoden 40 pequenos de entre 0 e 6 anos. «É o período de maior plasticidad cerebral e o mellor momento para corrixir dificultades, permanentes ou transitorias», explica o coordinador da unidade, Óscar Ameneiros García, que é tamén psicólogo clínico e psicopedagogo. Para cada un deles «elaboramos un plan persoal de intervención multidisciplinar adaptado tanto á idade como ás necesidades de cada neno», continúa sobre a importancia de coordinar todos os esforzos para superar esas dificultades, xa sexan físicas, psíquicas, sensoriais, de comunicación, emocionais ou de conduta.
A unidade non é exclusiva de parálise cerebral. «Temos nenos con calquera dificultade motora, da linguaxe, con hiperactividade, déficit de atención, trastornos do espectro autista..», comenta. Por iso no equipo intégranse logopedas (Gádor Regueira Lavandeira e Marta Nine Tomei), un fisioterapeuta (Rubén Carneiro Medín), unha terapeuta ocupacional (Rocío Aragón Carvajal), unha traballadora social (Iria Barreiro Antón) e un mestre de educación especial e estimulador (Jacinto Creo Sanvicente).
«Traballamos xeralmente en sesións individuais e intentamos que sempre que sexa posible estea a familia para que poidan incluír a aprendizaxe na rutina diaria do neno», detalla Ameneiros. Un traballo o seu «satisfactorio -conta- porque vas vendo como evolucionan, como van mellorando... e xa demos algunha alta».
O único centro da provincia que ofrece a terapia «spidersuit» de neurorehabilitación
Baixo a dirección de Sonia Ruiz Vargas, a xerente de Aspace Coruña, a entidade impulsada fai máis de catro décadas por un grupo de pais conta con 115 traballadores e 113 usuarios, aos que ofrecen atención en todo o seu ciclo vital en caso de necesitalo. Como organización sen ánimo de lucro, xestiona un colexio de educación especial, un centro de día e dúas residencias nas que viven 51 persoas.
Á parte está a unidade de atención temperá, aberta a outros ámbitos máis aló da parálise cerebral e de carácter ambulatorio, un servizo relativamente novo que xa utilizan pequenos con diferentes trastornos e dificultades de desenvolvemento de habilidades intelectuais, cognitivas ou sociais ou déficits psicomotores. «O noso traballo é distinto e complementario ao do hospital materno Teresa Herrera, que é un servizo médico», aclara o coordinador. Algúns dos seus novos usuarios chéganlles con informes médicos e tamén lles remiten a nenos desde os colexios se detectan algunha dificultade.
Entre as terapias específicas non só inclúen as de integración sensorial para facilitar aos pequenos, a través do xogo, o desenvolvemento da atención, a aprendizaxe ou a coordinación, senón que tamén atenden as funcións relacionadas coa alimentación e a fala. Por agora, son os únicos na provincia co chamado spidersuit, técnica de neurorehabilitación para facilitar a recuperación do control postural e favorecer o desenvolvemento motor. Vestidos cun traxe ortésico, no que se axustan bandas elásticas e mesmo pesos, traballan a forza muscular e o movemento suspendendo aos nenos cunha serie de cordas. Salvando todas as distancias, lembra a algunha atracción de feira con gomas elásticas, pero a súa misión é terapéutica.