Unha conta de Instagram, ao rescate do modernismo menos coñecido da Coruña

Mila Méndez Otero
mila méndez A Coruña / LA VOZ

A Coruña

CESAR QUIAN

Un arquitecto percorre a cidade buscando as xoias menos populares e en perigo da corrente artística

16 dic 2019 . Actualizado ás 11:49 h.

Houbo unha época na que, a falta de Instagram, as vivendas eran as encargadas de falar sobre o esplendor acadado. As fachadas rechamantes, engalanadas con ornamentos florais, rostros prerrafaelitas ou animais exóticos daban conta do capital financeiro e cultural dos seus donos. Dos seus recursos e viaxes. Hoxe, moitas destas xoias modernistas habitan no esquecemento, dispostas a sorprender ao que alza a vista. «O bo e singular do modernismo da Coruña é que está moi disperso, desde a Cidade Vella á avenida de Oza», comenta Alberto Fuentes -Valcárcel.

Este arquitecto hase proposto un reto: rescatar do esquecemento as pezas de estilo arquitectónico que cabalgou entre finais do século XIX e comezos do XX. «Leveime unha gran sorpresa. Na maioría das guías e libros que atopei na facultade da Escola de Arquitectura ou na rede, mesmo na ruta que ten colgada en Internet o Concello, non sumas máis de 25 edificios. Sempre se destacan, só, os máis memorables», detalla o autor da conta de Instagram Modernismo Coruña, coa súa réplica en Facebook.

Limpieza viral. Fue un vecino del local la Barbería quien limpió esta fachada en la calle Orzán y que este arquitecto incluye en su recopilación del modernismo coruñés
Limpeza viral. Foi un veciño do local a Barbería quen limpou esta fachada na rúa Orzán e que este arquitecto inclúe na súa recompilación do modernismo coruñés CESAR QUIAN

O arquitecto, socio do estudo COHR Arquitectos, tamén é o autor do portal web Art Nouveau Coruña onde reúne e visibiliza  os inmobles que leva contabilizados. «Atopei uns cen», subliña Alberto Fuentes -Valcárcel, que matiza: «Moitos non son integramente modernistas, pero si teñen influencias do art nouveau, como a Casa Molina (Rafael González Villar) ou o Pazo de Xustiza (Julio Galán e González Carvajal) ou o propio palacio municipal de María Pita (Pedro Mariño), estes dous últimos incluídos dentro do eclecticismo, é dicir, a mestura de correntes».

O feedback, a resposta dos usuarios, é a segunda sorpresa. «Aínda que están protexidos, hai que fomentar a súa divulgación, que se consoliden como un valor social para que os veciños defendan a súa preservación», apunta o creador de Modernismo Coruña.

Casa de Emilia Pita o los Elefantes. En el número 8 de la calle Orzán está esta obra de Julio Galán y González Carvajal, hoy «cubierta de grafitis», lamenta Alberto Fuentes-Valcárcel
Casa de Emilia Pita ou os Elefantes. No número 8 da rúa Orzán está esta obra de Julio Galán e González Carvajal, hoxe «cuberta de grafitis», lamenta Alberto Fuentes -Valcárcel CESAR QUIAN

«Hai que aproveitar a conxuntura, que se celebran os cen anos da irrupción deste movemento que á Coruña chegou algo tarde respecto de Centroeuropa, pero que, en porcentaxe, foi mesmo máis significativo aquí que en grandes capitais como Madrid. Ao ser unha corrente tan internacional, vémola tanto en cidades como Bruxelas, Viena, Riga ou Barcelona como en Betanzos ou Sada», defende o arquitecto.

Perdas irreparables

«O antigo Teatro Linares Rivas, nos Cantóns, o pavillón de Lino , nos xardíns de Méndez Núñez ou a casa de Gradaílle, ao lado da actual Fundación Barrié», enumera Alberto, son algúns dos inmobles que hoxe só podemos contemplar nas fotos históricas. «É nos Cantóns onde se perderon máis casas modernistas. Foi unha zona que creceu moito en altura, coa puxanza dos grandes bancos», explica.

Con todo, «non se perderon tantos como se podía agardar, eran de materiais bos», apostila sobre estas creacións que introduciron os moldes, os prefabricados, o aceiro ou o formigón. «Hai que fomentar a restauración a nivel axudas, pero tamén promover a compra-venda cando pertencen a varios herdeiros. É asombroso a cantidade de edificios completos baleiros que hai no centro», alerta o arquitecto.

 Datos

100: os edificios contabilizados. Na Cidade Vella ou a avenida de Oza, aínda que o Ensanche e Pescadería son o epicentro.

1890-1910: anos de construción. Son os decenios de esplendor da corrente que chegou tardía á Coruña, a partir de 1900