Os restos do panteón nazi continúan escondidos no camposanto
11 abr 2011 . Actualizado ás 11:47 h.A presenza nazi na Coruña foi algo máis que anecdótica, tal e como recolle o historiador Jesús María Reiriz no seu libro A Coruña e a Segunda Guerra Mundial (Arenas). É coñecido, por exemplo, que no parque de Santa Margarita houbo unha emisora de radio que informaba os submarinos alemáns no Atlántico. Pero houbo que agardar ata o ano 2009 para comprobar que aínda quedaban físgoas daquela presenza. Máis concretamente, no cemiterio de San Amaro, preto de onde se levanta un monumento aos republicanos e unha placa dedicada aos caídos pola Liberdade.
Ocultos, emparedados tras un bloque de nichos, perviven os restos do mausoleo nazi que foi inaugurado o 9 de novembro de 1944 no departamento civil do camposanto coruñés. Unha esvástica tallada en pedra é o pouco que pode adiviñarse entre a maleza que remata de tapar este conxunto funerario que contaba cun bajorrelieve da aguia da Luftwaffe e dúas cruces gamadas. Un achado feito público por La Voz ante a sorpresa da clase política municipal e dos familiares dos enterrados nas proximidades.
O mausoleo, levantado polo consulado alemán para acoller os corpos dos soldados caídos en combate en Galicia, chegou a contar con 16 sepulturas, oito das cales correspondían ás vítimas do submarino Ou-966 afundido polos ingleses en Estaca de Bares. Pero o monumento funerario caeu no esquecemento despois de que en 1982 os restos mortuorios alí enterrados fosen trasladados ao cemiterio alemán de Cuacos, en Conca.
Non tardou a Comisión pola Recuperación dá Memoria Histórica en reaccionar tras saír publicada en La Voz a existencia do panteón. Manuel Monge trasladou a petición ao goberno local de que fose urxentemente destruído: «Non importa que estea oculto. Algo coma iso non pode estar non noso cemiterio», exclamaba entón. Os políticos tardaron algo máis en pronunciarse. Aínda que todos expresaron a súa sorpresa ante a presenza destes restos, mostráronse cautos ante a posibilidade de botar abaixo o que queda do mausoleo por dous motivos: en primeiro lugar, está fóra da vista e intencionadamente escondido; e doutra banda, realizar obras nunha contorna tan delicada necesita dun estudo técnico previo que garanta a súa viabilidade.
De todos os xeitos, o primeiro en falar foi o nacionalista Henrique Tello, que se sumou á solicitude presentada por Monge avogando pola eliminación de calquera símbolo nazi, xa que «se hai algo que representa a memoria histórica non seu sentido máis negativo é sen dúbida isto». O concelleiro popular Julio Flores resaltou no seu momento que os restos «non están á vista», mentres agardaban á reacción oficial do goberno local, que aínda tardaría algo máis en chegar.
E mentres os políticos discutían que facer, a curiosidade dos coruñeses fixo que a esvástica de San Amaro convertésese en punto de parada obrigado nas visitas guiadas ao cemiterio.