J. M. Mulet, catedrático de Biotecnoloxía: «Mal imos se necesitamos a unha nena como Greta Thunberg»
CIENCIA
Abonado á polémica, pero sempre con sólida base científica, o autor desenmascara ás organizacións ecoloxistas no seu novo libro
15 abr 2021 . Actualizado ás 19:59 h.Non lle ten medo a nada. Coa ciencia como aliada, José Miguel Mulet volve colocarse no ollo do furacán ao atreverse a pór na picota ao grupo de heroes modernos máis enxalzados: os ecoloxistas. No seu novo libro Ecoloxía real desmente contos sobre o coidado do medio ambiente e anímanos a salvar o planeta desde a acción individual. Implacable co greenwashing ou mercadotecnia verde («que apela ás emocións para tomarnos o pelo»), alerta sobre o perigo dos falsos ecoloxistas. Aquí non se salva nin o gato. «Nada é gratis, e unha mascota, tampouco».
Para que o vexamos claro, Mulet compara o planeta cun aseo público: «Hai que deixalo como che gustaría atopalo». E para iso proponnos accións individuais sinxelas entre as que se contan algunhas tan chocantes como pór o microondas ou deixar de mandar wasaps bobos. «Se pór o microondas implica non utilizar outro recipiente, xa estás a aforrar xabón e auga potable. E respecto ao WhatsApp, todo custa enerxía e se decides non utilizala en enviar vídeos prescindibles, ou que en todo caso, só serven para aumentar a crispación política ou difundir desinformación, aforras enerxía e tempo aos teus contactos».
A reciclaxe de envases é unha da accións ecolóxicas que máis a man nos quedan, pero serve? «Si, si que serve e moito. Afórranse emisións directamente e indirectamente (os custos de obtención da materia prima), pero hai que facelo ben, non todo vale... por certo, separade o lixo en casa».
E para lograr ter unha casa verde (sen que faga falta pintala) tamén hai moito que dicir. A mellor calefacción? «A do veciño». E do aire acondicionado xa nin falamos. Os electrodomésticos e a súa mítica obsolescencia programada que, como os reis magos, «somos nós», aclara Mulet, canto máis duren mellor. ¡E coidado coas lámpadas! Que non é ouro todo o que reloce, así que mellor que quedemos coas led. «Calefacción central no inverno, e ventilador e abrir a fiestra no verán e aforraredes enerxía», asegura.
A compra
Os coches («non creo que encher espazos naturais de urbanitas circulando cun 4x4 sexa a mellor forma de preservar a natureza, aínda que talvez estea equivocado»), as viaxes, as vacacións (propón que mellor en tren ou en coche de alugueiro e a Benidorm antes que a un hotel rural) e a sempre liosa cesta da compra tamén se poñen baixo a lupa. Mulet asegura que alimentarnos sen comerse o planeta é posible combinando economía, saúde e ecoloxía. Esta é a súa receita: «Aumenta o consumo de alimentos vexetais e na medida do posible de tempada e de proximidade, e esquéceche de selos como ecolóxico, biodinámico ou slow food».
Bolsas de plástico
E ao entrar no súper enseguida pensamos nas bolsas: plástico ou papel? Pois Mulet calculou que todas as bolsas de plástico que unha persoa consome nun ano supón unha emisión de CO2 igual á que lanza un coche nun traxecto de só 20 quilómetros. «Se no canto de comprar no supermercado do teu barrio e ir a pé, tes o costume de ir ao hipermercado, o aforro en bolsas cóbreche como media viaxe ao ano». Iso sen contar que agora gastamos máis en bolsas de lixo xa que non aproveitamos as do súper.
E metémonos no peliagudo tema da etiquetaxe verde, do greenwashing. Dese «se tes algo malo, píntao de verde». «Hai anos cando che vendían unha enciclopedia dicíanche aquilo do ‘teu fillo necesitaraa no colexio', apelaban aos teus sentimentos máis profundos: darlle o mellor ao teu fillo. Aquí é parecido: ‘Compra este produto porque nos preocupamos polo medio ambiente‘. É unha ferramenta de mercadotecnia poderosa e dá moi boa imaxe, polo que as empresas o utilizan, e moitas organizacións ecoloxistas sábeno mercantilizar moi ben. O problema é se un logo dunha organización ecoloxista ao lado do logo dunha multinacional realmente significa que esa multinacional se preocupa polo medio ambiente ou só vende o logo».
Falando de postureos ecolóxicos, Greta Thunberg e a súa viaxe en veleiro tampouco se salva das críticas. «Greta Thunberg non dixo nada que non soubésemos. A xente que a defende di que serviu para concienciarnos. Mal imos se para iso necesitamos a unha pobre nena. Outra cousa é que o papel dos influencers ou líderes de opinión estea ben para sinalar o problema, pero non para apuntar a solución, algo para o que non está a ser moi útil, ou que dixo cousas que non teñen demasiado sentido. Por certo, Greta Thunberg é feliz? Agardo que si e que estea vivindo a vida que ela elixiu vivir, pero despois de ler os libros que escribiu a súa contorna, preocúpame».
A loita contra a matanza de baleas e contra a enerxía nuclear foron dúas dos bastións dos movementos ecoloxistas. O dos baleeiros parece que xa pasou á historia. «É un tema de mercadotecnia. Aquela campaña xa estaba amortizada e non van estar toda a vida vendendo o mesmo produto, ao final a xente cansaríase e deixaría de pagar a cota. Agora están co plástico e as abellas... ah si, e en contra das granxas. A ver como loitamos contra o despoboamento do medio rural se convertemos o campo nun parque temático para urbanitas como eles propoñen». Tampouco está moi contento co papel dos xornalistas como divulgadores do verdadeiro ecoloxismo. Pero iso xa che deixo que o descubras ti cando leas o libro.
En canto ás enerxías alternativas, xa sabes, eólica, solar... cóntanos que «o problema é que durante moito tempo as expectativas superaban a realidade. Por sorte, e grazas á tecnoloxía, cada vez son máis unha alternativa real, pero sempre necesitaremos unha enerxía alternativa á alternativa, porque almacenar a enerxía é complicado e non sempre sopra o vento ou sae o sol. Que tal se a nuclear fose a enerxía alternativa?». Para os que levamos no seu día con orgullo a chapita do «nuclear, non grazas», resulta difícil de aceptar.
E é que a relación entre o ecoloxismo e a política é moi estreita. O tema ocupa o último capítulo do libro e móstranos unhas orixes moi diferentes ao que poderiamos pensar. O pack ideolóxico de ecoloxía e izquierdismo vén abaixo cando Mulet descóbrenos as relacións que o movemento tivo nos seus inicios nada menos que co nazismo. Un ecoloxismo que tamén se atopaba moi vinculado á nobreza: «Cando un bosque se queima algo seu quéimase, señor conde...», que dicía o humorista Perich. Non foi ata os sesenta cando o amor polo verde fíxose de esquerdas. Para evitar erros de percepción, Mulet recoméndanos estudar detidamente as propostas para o medio ambiente e o cambio climático que inclúen os partidos nos seus programas electorais, sen deixarnos cegar porque se chame ecoloxista ou verde. Tamén nos anima a ser esixentes coas asociacións ecoloxistas nas que militamos, analizar os obxectivos das súas campañas e valorar os resultados obtidos.
O libro rematouse de escribir en plena pandemia do covid que nos trouxo novos costumes como traballar en casa e o lecer no campo. Pero hai sorpresa, porque Mulet sostén que o teletrabajo é moito máis ecoloxista que o agroturismo. «O desprazamento que menos contamina é o que non se fai. E montar servizos para a tempada turística e que a xente teña que desprazarse en coche... non parece a mellor solución para o medio rural, e, sen dúbida, non é ecolóxica. Por certo, o covid ensinounos o perigoso que é para a economía que toda dependa do sector servizos. Se non chegan os turistas, todo se afunde».
Cambio de hora
Estamos en tempo de cambio de hora, medida que ultimamente está en dúbida. «Beneficia... ao comercio. O aforro enerxético oscila entre o pouco e o inexistente. Iso si, o sol de medianoite de finais de xuño en Galicia ten pouco que envexarlle ao de Noruega ». Niso estamos de acordo.
O que xa escuece máis é ese comentario que se inclúe no libro sobre que os galegos sempre nos queixamos do tempo e de que ninguén distingue un peixe salvaxe doutro de piscifactoría. «A miña avoa era de Muros e veraneo en Camariñas . A piscifactoría de rodaballos que me ensinaron debín soñala. E que os galegos non se queixan do tempo... pregúntallo cando están en Mallorca ou en Benidorm... ».
José Miguel Mulet non cala unha. Non me estraña que as redes sociais ardan con só oír o seu nome. Entre outras lindezas chámanlle «o defensor do glifosato», que se usa para combater as herbas que crecen no asfalto de viarios e beirarrúas: «O tema é que o glifosato non se utiliza por gusto, senón por necesidade. Outro pequeno detalle que se esquece é que o uso racional do glifosato salva vidas». E a ciencia pecha bocas.