De Galicia a Nova Zelandia á procura da mellor ferramenta de tradución

Raúl Romar García
r. romar REDACCIÓN | LA VOZ

CIENCIA

Unha investigadora da Coruña valida no país oceánico o sistema neuronal interactivo como axuda para realizar o traballo dos profesionais neste campo

09 jun 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Como encaixa a tradución automática na aprendizaxe de idiomas?, é unha ferramenta útil para un tradutor profesional?, como se pode integrar nas actividades escolares? A estas preguntas intenta responder a investigadora da Coruña Marina Sánchez Torrón. Pero non o fai desde Galicia, nin desde España. Nin sequera desde Europa. Faino desde Nova Zelandia, onde chegou fai case cinco anos co seu marido e os seus fillos. Non llo pensou moito. «Mandei á Universidade de Auckland a miña proposta para facer un doutoramento, foi aceptada e concedéronme unha bolsa», resume, coma se fose doado un cambio de vida tan radical, na que se embarcou despois de estudar Tradución e Interpretación na Universidade Alfonso X O Sabio e realizar un máster en tradución automática na Universidade de Manchester.

Agora é investigadora posdoctoral honoraria na Universidade de Auckland. E aquí é onde lle chegou o seu último desafío, en colaboración co catedrático da Universidade Johns Hopkins Philipp Koehn e coa súa alumna Rebecca Knowles: validar a tradución neuronal interactiva como un sistema para axudar aos tradutores profesionais a mellorar o seu traballo e con capacidade de mellorar as prestacións da tradución automática que se utiliza xeralmente.

«No noso estudo ?explica? a maioría dos tradutores preferiron traducir no modo interactivo que poseditar, o que é moi alentador, porque se vas estar moitas horas diante dun computador é preferible que sexa utilizando unha ferramenta coa que esteas cómodo». Co novo sistema tamén realizaron o seu traballo máis rápido e utilizaron menos o teclado e o rato, o que «pode facer tamén que a interacción co computador sexa máis cómoda». A proba fíxose con textos xornalísticos en inglés e en español. «Aínda hai moito que investigar, con outros idiomas e outros textos, pero os resultados do noso traballo son prometedores e agardo que animen a outros a seguir investigando», advirte Sánchez Torrón.

Un mercado millonario

Pero, cal é a diferenza entre os dous sistemas? Na tradución automática convencional, na que un computador realiza a translación dos textos escritos, o profesional humano debe corrixir os erros que contén. É o que se coñece como posteditar e é practícaa habitual cando un tradutor humano traballa con esta ferramenta.

Na tradución neuronal interactiva ?neste caso utilizouse a desenvolvida polo equipo de Phillipp Koehn na Universidade Johns Hopkins?, o profesional empeza a escribir a súa tradución e o sistema suxírelle como completar a palabra que está a escribir e as que poden ir a continuación. Algo así como o que fai Whasapp ou Gmail, pero de forma máis sofisticada. O tradutor pódeas aceptar ou ignorar. Se prescinde delas e empeza a escribir o seu propio texto, o sistema recomendaralle completala con outras palabras, tendo en conta as que xa escribiu. E así sucesivamente.

No estudo comparáronse ambos os procesos tendo o conta o tempo empregado nas traducións con cada un deles, a calidade dos textos, o esforzo realizado e as preferencias dos propios profesionais.

«A principal diferenza é que un tradutor neuronal é capaz de aproveitar o feito de que as palabras que teñen significados similares úsanse en contextos similares», aclara Marina Sánchez.

Pero a tradución automática neuronal, de momento, tampouco é a panacea. Pode ocorrer que produza unha tradución que soa moi natural, pero que omita un ‘non' e cambie totalmente o sentido da frase.

O tradutor humano profesional, xa que logo, segue sendo imprescindible para obter textos de calidade, pero a tecnoloxía si lle pode axudar a realizar o seu traballo mellor e de forma máis rápida, o que, á súa vez, tamén supón un aforro para os clientes. Non é un avance menor nun mercado, o da tradución de textos, que este ano mobilizará 48.000 millóns de euros, polo que hai moito interese en «desenvolver e pór en práctica tecnoloxías que axuden a aumentar a produtividade da tradución», explica Sánchez.