Apoia a contribución da Antropoloxía á compresión dos gravados prehistóricos
20 oct 2019 . Actualizado ás 05:00 h.O doutor en Historia e antropólogo Buenaventura Aparicio é un dos principais expertos nos petróglifos de Ponte Caldelas, especialmente os realizados nas laxes de Tourón, unhas composicións artísticas cuxa singularidade realzan a súa importancia dentro do conxunto dos gravados prehistóricos galegos. Hoxe realizará unha visita guiada, organizada por Terras de Pontevedra, cun grupo de persoas interesadas que se apuntou para esta cita.
A cultura que creou estes petróglifos desapareceu hai milenios. Estes trazos no granito son a única parte do seu universo simbólico que superou o paso do tempo. «Trátase dunha sociedade de fai catro mil anos e ágrafa». Os gravados prehistóricos galegos pódense clasificar polos seus motivos en xeométricos e figurativos, obxecto de múltiples interpretacións nun debate que aínda está aberto. Precisamente Aparicio entende que a compresión dos petróglifos tense que facer desde «unha visión multidisciplinar», non só desde o punto de vista arqueolóxico, e aquí atopan o seu lugar os antropólogos e os etnógrafos. Este especialista está elaborando un libro onde plasmará esa visión máis ampla que publicará o próximo ano.
Sobre Tourón este antropólogo sinala que «algúns dos motivos que ven só os atopamos aí, son dunha calidade e dun interese excepcional». En Coto de Sombriñas, tamén coñecido como Laxe dás Cruces, «hai unha esvástica e un trisquel que son motivos moi escasos nos conxuntos rupestres». Estes dous deseños están «xunto a unhas espirales radiadas practicamente únicas e o gran cervo que preside a escena está realizado baleirando o interior, é dicir, buscando a sensación de falso relevo para que se vexa máis». É unha simboloxía moi inusual en Galicia.
En Outeiro dá Silvela atópase o Orante. «Unha figura antropomorfa, espida, cun falo moi grande, coas mans abertas e por iso chámase o Orante, talvez a representación dun chamán ou dunha divindade» é outra das singularidades de Tourón. En Naval do Martiño, a escena de caza «hai unha figura totalmente enigmática, que ninguén sabe que é pero que ten que ser moi importante, unha combinación ultrasemicircular chea de cazoletas, que ten arriba unha escotadura en uve». Aparicio admite que non ten nin idea do que é.
O significado destes conxuntos de Tourón, e da arte rupestre galego en xeral, é a gran incógnita. A súa interpretación, complexa, baséase en pistas e probabilidades e aquí atopa o seu papel a Antropoloxía. «É a pregunta do millón», sinala Aparicio.
«As escenas de caza podemos interpretar máis ou menos o que son, as escenas de equitación tamén, pero o repertorio xeométrico de reticulados e combinacións circulares enlazadas por canalillos ou radios unas con outras é enigmático», precisa. Este especialista apunta a unha das teorías interpretativas destes complexos xeométricos considera que se trata de trazos «realizados por chamanes en estado de transo despois de inxerir sustancias alucinógenas».
Gran parte desta cultura seguirá no misterio, Aparicio cre que é posible avanzar en teorías sobre algúns aspectos deste mundo simbólico, que cre que aínda subsiste en parte no imaxinario colectivo dos galegos, como a importancia dos itinerarios circulares en cerimonias de sanación.