José Ramón Barreiro, un traballador nato que amou os libros con infinita paixón

Severino Suárez Blanco

CARBALLO

ARQUIVO DE SEVERINO SUÁREZ

IN MEMORIAM | Escribe o sacerdote Severino Suárez Blanco | Era consciente de que o tempo se lle acababa, pero iso non lle quitou a súa paz

08 may 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

O mércores 17 de marzo, moi cedo, recibín unha chamada de Beatriz: Pepe acaba de morrer. quedou durmido. Non sufriu. Tivo unha morte doce. A que a todos nos gustaría ter. Pepe era o profesor José Ramón Barreiro Fernández, e Beatriz, a súa esposa.

Beatriz e o seu fillo Álvaro pedíronme que lles acompañase no enterro. Así, ao día seguinte, ás 11:30 horas, estabamos todos no cemiterio santiagués de Boisaca para dar cristiá sepultura ao ilustre profesor, ao amigo, nunha tumba familiar onde xa descansaban uns tíos cos que Pepe conviviu varios anos, persoas moi queridas para el.

Para min foi unha honra que me pedisen este servizo ministerial. Porque eu estiven en Boisaca non só como amigo senón tamén como sacerdote celebrando a liturxia exequial. Chamoume poderosamente a atención o silencio elocuente que se fixo antes de rezar as últimas oracións e introducir o féretro na sepultura. Un silencio que facía máis potente e profunda a acción de grazas e a oración de súplica que, en nome de todos, eu estaba a elevar a Deus.

José Ramón foi un traballador nato e pode dicirse que morreu traballando: o domingo, que foi cando ingresou pola noite no hospital, estivera corrixindo un artigo… A súa era unha vida moi ordenada, espartana mesmo. Levantábase á primeira hora da mañá, preparaba o almorzo para el e para Beatriz (e para Álvaro cando este estaba na casa), e ás 9 xa estaba sentado á súa mesa de estudo, que non deixaba ata a hora para comer.

Era home de sesta en cama (con pixama e orinal, que diría Camilo José Cela). A iso das cinco da tarde xa estaba outra vez traballando, normalmente ata a hora para cear. Tampouco facía vacacións; iso si, aproveitaba os seus desprazamentos con ocasión de ditar unha conferencia para coñecer o lugar no que estaba. E así coñeceu múltiples países porque eran moitas as invitacións que recibía. E sempre, se as obrigacións de Beatriz permitíano, facíao acompañado por ela. Tamén hai que mencionar a casa que a familia de Beatriz ten en Santa Colomba de Somoza , na montaña de León , porque foi escenario do borrador final de non poucos dos seus libros: a paz e a beleza da contorna eran un poderoso estímulo para esta tarefa.

Con todo iso, explícase a ampla produción dun home que amou os libros con infinita paixón, consciente de que eles atesouran boa parte do mellor da Humanidade e son, sen ningunha dúbida, un motor de cambio e transformación social.

Na miña parroquia

Pepe era un gran comunicador. Facíase entender con todo tipo de público. Eu admiraba moito esta cualidade súa. Escoiteino moitas veces, invitado o matrimonio cando a conferencia ou a presentación dalgunha das súas obras era na Coruña. Pero sen ningunha dúbida, a proba do algodón foi cando o invitei a vir á miña parroquia.

O historiador e académico estivo en San Francisco Javier o 26 de abril de 2013. Lémbrese que esta é unha humilde parroquia dun dos barrios máis populares da Coruña. A charla foi sobre a historia da cidade. E non puido resultar mellor. Próximo á xente, fíxose entender por todos, sen por iso perder un chisco do seu habitual rigor e profundidade intelectual.

ARQUIVO DE SEVERINO SUÁREZ

Volvería o 12 de decembro do devandito ano. A conferenciante era nesta ocasión a súa muller, catedrática de historia no Instituto Rafael Dieste. Pero ao que puidemos asistir ese día foi a un marabilloso e excelso dueto sobre a conflitividade obreira en tempos da Segunda República. Absolutamente impresionante.

Pascua de Resurrección

Vanse cumprir xa dous meses da morte de José Ramón Barreiro Fernández. Parecíame importante deixar constancia pública destas pequenas cousas, que normalmente non saen en lóalas oficiais. Refírome ao amor de esposo, ao amor de pai, á súa condición de crente (pensen o que pensen e digan o que digan algúns), á súa humanidade e sinxeleza. Era home cordial e de conversación rica e agradable.

Dedicou boa parte dos seus últimos meses de vida a repasar textos fundamentais da teoloxía católica. Era consciente de que o tempo se lle estaba acabando… xa non podía saír a dar os seus longos paseos, que tanto lle gustaba e, con todo, esa proximidade á morte non lle quitou a paz. Asumía, non imos dicir que con alegría pero si con serenidade e valentía, esa etapa vital. Diso falou en non poucas ocasións coa súa muller. Oxalá todos nós tivésemos esas conversacións difíciles cos nosos, que tanto ben fan, que tantos duelos patolóxicos evitan.

Escribo estas liñas en pleno tempo pascual. A luz do cirio acompáñanos en todas as celebracións litúrxicas ata o domingo de pentecostés. Pero interiormente esa luz tennos que acompañar todos os días da nosa vida. Para Pepe así foi. E por iso deixo constancia pública de tal circunstancia.

A mellor homenaxe que agora lle podemos facer é, non me cabe a menor dúbida, comprar un bo libro de historia, ou de ensaio, literatura clásica, en fin, todo o que a el lle encandeaba e ao que dedicou a súa vida, e lelo. E tamén, por que non, regalar a alguén querido un bo texto de teoloxía ou de espiritualidade. Así daremos continuidade á empresa intelectual e existencial do profesor Barreiro Fernández