Ramón Campos: «Franco tivo que esperar a que a súa escolta de mouros apartase o trolebús»
CARBALLO
Persoas con historia | O condutor carballés viviu a folga do 78, na que, como ligazón sindical, encadeouse á ponte da Pasaxe para reclamar unha subida salarial prometida
23 ene 2020 . Actualizado ás 05:00 h.Ramón Campos Ramos naceu en 1943 na Rúa do Muíño de Carballo e aos 23 anos, o 4 de agosto de 1967, empezou a traballar na histórica empresa de trolebuses, á que dedicaría os seguintes 42 anos da súa vida, ata a súa prexubilación aos 60 anos e nove meses. Tempo suficiente para ver pasar por diante das súas follas a vida da época entre a capital de Bergantiños e a rúa Betanzos da Coruña e acumular multitude de anécdotas. Con todo, a máis lembrada e comentada na empresa non a protagonizou el se outro compañeiro, o tamén carballés -de Sísamo- Jesús Esmorís, Chucho de Eliodoro.
«As pértegas, o que nós chamabamos as canas, soltábanse con facilidade: rompíanlle as cabezas... Co cal era habitual ter que parar 15 minutos ou incluso máis para reparalas ou volvelas colocar, porque era como se conectaba o trole aos cables da electricidade, para poder seguir adiante. A el pasoulle na curva dos coellos [entre Arteixo y A Coruña], e, como levaba o remolque, non sei como fixo, pero deu atrás e deixou a estrada atrancada. Tivo tan mala sorte que xusto viña Franco do pazo de Meirás para embarcar no Azor en Corcubión. A escolta, que daquela eran todos mouros, díxolle que se sacase do medio -hai que ter en conta que cando viña Franco había un garda civil en cada esquina-, pero el non podía apartar porque, ademais, non era capaz de levar as canas ao sitio. Así que os escoltas colleron o remolque, que debía de pesar máis de 2.000 quilos, á man, e apartárono, pero aínda así e todo Franco tivo que esperar máis de dez minutos para poder pasar. Eu facía bromas con el: “Sorte que non che fixeron un consello de guerra”», relata Campos, que tamén lle tocou vivir as súas.
«Unha vez vindo por Lañas morreume unha persoa a bordo, un home duns 70 anos que comezou a botar escuma pola boca. Veu don Manolo, o médico de Arteixo, pero nada, xa estaba morto», conta o condutor que pasou logo a Transportes Finisterre e á empresa Arriva, con vehículos distintos, pero practicamente as mesmas paradas que segue a ruta actualmente. «Aínda hoxe hai xente que me chama e pregunta: “Moncho, a que hora pasa o trole?”», engade.
Nesas incansables viaxes diarias tivo ocasión de coñecer a innumerables persoas que eran «case coma dá familia, porque ou trato era diario». De feito, en ocasións na viaxe das seis da mañá chegaban a desconectar as pértegas para ir máis rápido costa abaixo e que puidesen chegar a tempo ao traballo.
Tamén había as súas curiosidades. Por exemplo, «cando era da feira de Paiosaco ás veces faltaban carteiras, porque daquela iamos con cobrador. Con Arsenio [Iglesias , o adestrador do Deportivo] non coincidín, porque el estivo na montaxe das liñas, pero si que traballei con seus irmáns, con Enrique e mais con Pepe, que eran cobradores», lembra Campos, que foi ligazón sindical durante 25 anos de xeito ininterrompido e presidente do comité de empresa. Tocoulle vivir a folga do 78, «que foron 28 días seguidos nos que non había servizos mínimos nin nada». Mesmo lembra como se encadearon á ponte da Pasaxe ata que a Garda Civil lle cortou as cadeas con enormes cizallas e o gobernador civil envioulles, un a un, cartas ameazantes a casa.
«Cobrabamos o salario mínimo, o mesmo que unha señora varrendo, e vén de Madrid unha subida para nós do 32 %, pero as empresas non querían pagar. Ao final a xente foise asustando, por medo a perder o emprego, e conseguimos o 16 %, coa promesa de que ían ir subindo, pero non foi así», continúa Moncho, que cita de memoria o prezo do billete nos seus inicios, «18 pesetas Carballo-A Coruña», e o seu soldo, que era de 4.850 pesetas.
Á marxe dos múltiples incidentes da ruta -por exemplo, «en San Román a xeada impedía que o cable fixese contacto e iamos aos saltos, soltando chispas coma se soldádesmos-», os mellores recordos de Campos teñen que ver co deporte e coas súas múltiples viaxes por España, da que coñece todas as cidades excepto Huesca, Conta e Teruel.
É dos socios máis antigas do Bergantiños, o número 10 do Laracha e socio de tribuna do Deportivo desde hai máis de 30 anos, agora tamén co seu neto, polo que gasta en abonos uns 900 euros ao ano. Á parte de ver aos seus equipos sempre que xoga, incluso seguíndoos fose de Galicia, encántalle o boxeo, polo que todos os mércores e venres queda ata as dúas ou tres da madrugada diante da televisión. «Vin a Grandío contra Folledo, o Campionato de España na praza de touros da Coruña, a Pepe Legrá e a Dopico contra García Gancho no Pedras Brancas, a Casal na Pista de Macías...», recita Moncho, coa mesma claridade que os resultados do Bergantiños en Vallecas, o Tartiere ou Ipurúa, hai decenios.