O carballo de Artes desángrase mes e medio despois de romper

Santiago Garrido Rial
s. g. rial CARBALLO / LA VOZ

CARBALLO

Ana Garcia

A Xunta estuda catro medidas para Vilar de Francos que executará o Concello

17 sep 2018 . Actualizado ás 11:00 h.

O carballo de Vilar de Francos, na Telleira (Artes, Carballo), un dos máis vellos e importantes de Galicia, desángrase. Ou, dun xeito máis correcto, languidece e sécase en toda a parte crebada o pasado 3 de agosto, venres, á primeira hora da tarde. E de momento non se tomou ningunha medida, que decidirá a Xunta, conforma ao criterio técnico dos expertos da Universidade de Santiago, e que executará o Concello carballés, como se comprometeu ás poucas horas de romper o carballo case á metade.

En concreto, e segundo sinalan desde a Xunta, «a Consellería de Medio Ambiente está a analizar ou informe elaborado polos técnicos dá Universidade de Santiago -tras unha visita realizada a finais de agosto- para coñecer o estado actual do carballo e plantexar posibles medidas encamiñadas á preservación do exemplar, por parte do Concello».

Entre esas medidas incluídas no informe atópase a dun estudo biomecánico e de estabilidade, a recomendación dunha tomografía do tronco, a redución da copa sobre as ramas para minorar o seu peso, ou a instalación dun valado que impida achegarse á base do exemplar.

Pero, mentres iso non ocorre, o tempo pasa e a deterioración aséntase sobre o carballo. Nin o goberno local nin a propiedade (a mesma que ten o pazo) poden facer nada, nin sequera retirar as ramas secas, que son moitas. De feito, encherán un remolque de tractor cando as retiren. ou dous, O feito de que se trata dun «árbore senlleiro», coa protección autonómica ao máximo nivel (o único da zona catalogado como tal, a pesar dos intentos de que houbese máis) impide calquera actuación sen permiso. Así que toca agardar.

Moitas pedras aínda resisten

Unha das moitas peculiaridades do carballo, cargado de anos (máis de 500) e de lendas pagás e relixiosas (estas, vinculadas a San Antonio, santo que tamén lle dá nome ao carballo, é que tiña seis buracos no seu tronco nos que era costume encestar pedras: un grande, o principal, e cinco de menor tamaño. O maior haas perdido case todas, outros desapareceron, pero algúns aínda a reteñen. Por exemplo o máis elevado, que case non se ve, pero onde alguén logrou coar rocas de gran tamaño, e aí seguen. A lenda de casamentero, xa que logo, mantense. E as visitas, tamén. Pero agora o lugar está moi deslucido. A herba non se pode cortar, e creceu moito. A hojarasca seca é impresionante, sobre todo en contraste coa parte aínda verde. O souto de ao lado está moi tupido. O enorme tronco aberto impacta. Hai valos protectores para evitar aproximarse, pero é evidente que se traspasan polos carreiros: onte pola tarde eran moi evidentes. Non é boa idea, porque hai ramas que poderían precipitarse. Os técnicos dirán por onde hai que cortar, pero a enorme parte desgajada é evidente que se tallará.

Hai máis árbores en risco

Árbore senlleiro só hai o de Vilar de Francos, pero de interese son moitos máis. O de Cereixo, en Vimianzo, é outro dos grandes carballos da Costa da Morte, e a praza empedrada que o circunda non parece ser a mellor compaña para evitar a súa deterioración. No paseo principal do Allo, en Zas, houbo que cortar e podar moitos que se secaron, e non son tan vellos, apenas 150 anos. Fai xa case dous decenios, o carballo de San Fins, en Cambeda, con fama de sanador de hernias desde tempos ancestrais, sufriu unha potente poda que non puido con el. Na praza de Carballo, un xigantesco ciprés, o máis vello do xardín, derrubouse sobre a praza, e pouco despois houbo que tallar outro, tamén seco.

Non só se morren os vellos. Este ano plantáronse 265 árbores no polígono de Bértoa, a maior actuación destas características dunha vez nun espazo público na Costa da Morte nos últimos anos. Máis ou menos un 10 % do total non saíron adiante, así que se volverá intentar a principios do 2019. No outro polígono, os ladróns arrincaron 32, xa repostos.