Que lle pasa ao campo magnético da Terra?

BIODIVERSA GALICIA

Aurora boreal sobre la ciudad de Plilisszentkereszt, a 26 kilómetros al norte de Budapest, en Hungría.
Aurora boreal sobre a cidade de Plilisszentkereszt, a 26 quilómetros ao norte de Budapest, en Hungría. BALAZS MOHAI | EFE

Nas últimas semanas desprazouse cara ao leste, cruzando a liña do meridiano de Greenwich.

11 feb 2019 . Actualizado ás 09:23 h.

Se a Terra pode presumir de ser o único planeta con vida do sistema solar débese á atmosfera, que crea un clima habitable, e ao campo magnético. «No interior do planeta hai un núcleo sólido e o seu arredor circula metal fundido. Esta circulación xera o campo magnético, que se estende moitos quilómetros fóra da Terra e nos protexe das partículas cargadas que chegan dende o Sol», explica Jorge Mira, catedrático de electromagnetismo da USC.

O fluxo de correntes magnéticas que rodea o mundo non permanece estable, atópase en constante movemento. En 1831 localizouse por primeira vez o norte magnético, que non é o mesmo que o xeográfico. «O xeográfico indica o punto máis ao norte do planeta mentres que o norte magnético é o que sinala un compás», apunta Mira. A comezos do século XIX o norte magnético estaba situado no Canadá pero desde entón estívose desprazando cara ao leste a un ritmo duns 130 metros por día. «A novidade é que fai unhas semanas atravesou a liña internacional de cambio de data que pasa polo meridiano de Greenwich. Polo tanto, o norte magnético está agora mesmo situado máis cara Siberia que Canadá», sinala. Isto obrigou aos científicos a ter que actualizar o chamado modelo magnético mundial. «Aínda que o norte magnético se usa cada vez menos pola introdución do GPS, hai quen se guía polo compás e polo tanto é necesario modificar as cartas magnéticas», asegura o físico galego.

Curiosamente, grazas a esta última actualización, os compases son máis precisas que nunca, xa que o norte magnético e xeográfico non estiveron tan preto, polo menos nos últimos 180 anos. A migración magnética é un fenómeno natural que ocorreu desde fai eones. Cada certo tempo, mesmo se invisten. O último investimento ocorreu hai 780.000 anos.

Nun mundo tecnolóxico como o actual, estas alteracións representan sobre todo unha ameaza para os satélites que están en órbita. «A forza do campo máxico caeu ao redor do 15 % nos últimos 150 anos, un cambio bastante grande. Non sorprende , polo tanto, que as axencias espaciais e os seus socios busquemos vías para protexer mellor a infraestrutura», confesa Rune Floberghagen, científico da Axencia Espacial Europa. No planeta hai ademais zonas vulnerables, como os polos. Debido á forma dipolar do campo magnético nos extremos de o mundo resulta máis doado que a radiación poida chegar á superficie. «Outra é a Anomalía do Atlántico Sur, unha área enorme que cobre gran parte do Océano Atlántico Sur. Os satélites que administro persoalmente sufriron problemas aquí e temos que estar vixiantes», recoñece Floberghagen.