O enfraquecemento do vórtice polar provocaría episodios de baixas temperaturas, neve e temporais atlánticos para as próximas semanas
08 dic 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Algo se coce na estratosfera. A temperatura do aire nesta capa da atmosfera, situada entre os doce e os cincuenta quilómetros de altura, mantense ao redor dos oitenta graos baixo cero. Con todo, a interacción coa capa que ten xusto por baixo, a troposfera, está elevando a súa temperatura. Os modelos indican que ese aumento irá intensificándose durante as próximas semanas e mesmo podería producirse un quecemento súbito. «Este fenómeno ocorre cando en moi pouco tempo, ao redor de cinco días, pode chegar a aumentar ata cincuenta graos na rexión estratosférica polar», explica Branca Ayarzagüena, investigadora do Instituto de Geociencias do CSIC Universidade Complutense de Madrid. A previsión apunta a que o termómetro a partir do día vinte de decembro vaise situar ao redor dos trinta graos baixo cero.
Este repentino quecemento terá consecuencias directas na dinámica do vórtice polar, o cinto de ventos que nesta época do ano confina no extremo norte un aire que está moi frío debido á escasa radiación solar. «O vórtice, en lugar de estar redondeado e concentrado na zona polar, estírase e desprázase fóra da súa posición natural», engade a investigadora. Se o vórtice polar debilítase, o aire frío chegará a latitudes medias e iso afectará á meteoroloxía. Agárdase, por exemplo, un descenso notable das temperaturas, que sería máis acusado o interior de Europa. «En Galicia máis que un notable descenso térmico haberá un aumento da precipitación. O camiño que seguen as borrascas descende en latitude, de tal forma que todas as que chegan agora ao norte de Francia e sur das Illas Británicas chegaríanos a nós», recoñece. Non se descarta que algunhas desas borrascas poidan deixar ademais de choiva, neve, aínda que isto dependerá de como encaixe cada peza.
Os quecementos súbitos da estratosfera son habituais pero adoitan rexistrarse entre xaneiro e febreiro. Este evento chega antes do previsto. «Efectivamente é un pouco pronto para que se produza. Non é a primeira vez que ocorre pero pasou moi poucas veces», recoñece. Falta saber tamén con que intensidade vaise desenvolver finalmente o quecemento e se mesmo podería chegar a romper o vórtice polar, algo que alteraría por completo a circulación atmosférica, tal e como ocorreu o pasado mes de febreiro. «Eu persoalmente son escéptica, aínda que os modelos están a dicir que é posible que si volva producirse», advirte. Precisamente Branca Ayarzagüena participou nun artigo publicado na revista Geophysical Research Letters da American Geophysical Union, no que se detallan os efectos que tivo aquel fenómeno durante o último inverno. As intensas e persistentes choivas, que se prolongaron ata ben entrado o verán e que afectaron non só a Galicia senón a toda a Península foron clave para pór fin á peor seca dos últimos cincuenta anos.