É posible recuperar a identidade urbana

Ramón Ares Noal
MONCHO ARES RIBEIRA / LA VOZ

RIBEIRA

Adrian Capelo

A Fundación RIA centra en Palmeira un estudo para recuperar social e comercialmente as travesías

19 ene 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Nas coleccións de fotos antigas das vilas de Arousa norte, tanto privadas como públicas, abundan imaxes da vella estrada comarcal que enlaza Ribeira con Padrón, e viceversa, ao seu paso polos núcleos máis poboados, nas que chaman a atención detalles e secuencias hoxe inexistentes. Por unha banda, a vida social que atesouraban, con veciños paseando, conversando, non en balde eran as rúas principais -en Boiro, así se denomina actualmente- aos pés das que se situaba a actividade comercial e hostaleira; por outro, a abundancia de verde a ambas as marxes, con árbores, sebes e campo; e, o terceiro, a escaseza de vehículos -estes si, en discordia-. Precisamente, estes últimos, o seu tráfico, influíron excesivamente para que os dous anteriores pasasen a ser practicamente testemuñais, e as travesías son un abandonado recordo ferido polo paso do tempo.

Despois de anos de esquecemento, á marxe de actuacións puntuais na AC-305 ao seu paso polos distintos núcleos, a Axencia Galega de Infraestruturas (AXI) decidiu encargar un estudo á Fundación Rede de Innovación Arousa (RIA), consistente na elaboración dunha diagnosis e unha proposta de actuación para recuperar a identidade urbana da estrada, sinalando a Palmeira como o lugar idóneo para facer o que se pode considerar proxecto piloto con vocación de estender a outras travesías similares.

Adrian Capelo

Adrian Capelo

Cinco meses

Os técnicos da Fundación RIA, entidade financiada integramente polo recoñecido arquitecto David Chipperfield e con sede en Ribeira, puxéronse ao choio, contando co apoio da oficina David Chipperfield Architects de Londres. Por espazo de cinco meses, desenvolveron un exhaustivo e minucioso traballo de campo no que non deixaron nada ao azar, chequeando e mapeando desde a configuración urbana do núcleo palmeirense, ata os recintos e inmobles máis concorridos, e, sobre todo, a seguridade.

Despois desa investigación, o equipo chegou á mesma conclusión que a AXI: a necesidade de impulsar un proxecto de mellora urbana para recuperar os preto de dous quilómetros da travesía e, o que é máis importante, incrementar a seguridade, unha vez que se constatou un dato alarmante: que nos últimos cinco anos rexistráronse 24 accidentes de tráfico no tramo estudado, nos que houbo cinco feridos graves e un falecido; que cada día é necesaria a presenza dun policía local que regule o tráfico nos horarios de entrada e saída do colexio, e que a curva da Taravela contas cunha barreira de formigón para protexer aos peóns.

Causante da degradación

Non cabe dúbida de que a degradación da travesía está directamente relacionada co tráfico, a pesar de que este ten limitada a velocidade a 50 quilómetros por hora, e tendo en conta que hai unha alternativa ao tránsito de vehículos, como é a autovía de Barbanza -AG-11-, unha das solucións que a Fundación RIA propón no seu traballo é a minoración da velocidade a 30 quilómetros por hora, pero incorporando unha serie de elementos que favorecen que o condutor levante o pé do acelerador, como a redución do ancho de carril, a introdución dunha franxa verde permeable e adaptable, o reforzo das conexións transversais que dean prioridade ao peón e a habilitación de aparcadoiros disuasorios, entre outros.

Adrian Capelo

Adrian Capelo

A pesar do que puidese parecer, reducir a velocidade en 20 quilómetros hora só suporía aos condutores menos de dous minutos máis atravesar o núcleo de Palmeira. E de acordo co proxecto que a fundación presentou tanto á AXI como ao Concello de Ribeira, os residentes recuperarían a cambio un espazo dotado de arboledo, de zonas de plataforma única empedradas, de mobiliario urbano e liberado de elementos como a barreira de formigón e cruces seguros dun lado ao outro de núcleo separado pola AC-305.

Todo iso mesmo podería favorecer a recuperación comercial da rúa, xa que, por exemplo, os baixos que están na curva da Taravela son practicamente inservibles porque a barreira de protección fai á súa vez de muro para estes locais.

Fase de información a todas as entidades

Tanto a AXI como o Concello de Ribeira están interesados en impulsar a redacción do proxecto, baseándose nas conclusións da Fundación RIA, que actuou por encargo da entidade adscrita á Xunta de Galicia. Tras a firma dun convenio entre ambas as administracións e a elaboración dos pregos, sairá a licitación nuns meses, no entanto, por parte da fundación estase desenvolvendo un labor informativo entre todas as entidades de Palmeira que o soliciten.

Fontes da entidade salientaron o seu interese en explicar a proposta aos veciños e ponse a disposición dos colectivos para resolver todas as dúbidas que xurdan. Neste sentido, anuncian que proximamente se realizará unha presentación pública na parroquia.

O coordinador da Fundación Rede de Innovación Arousa (RIA), o arquitecto Manuel Rodríguez López, explicou que a proposta «ten como obxectivo reconectar un núcleo tradicional do municipio como é Palmeira, dividido en dous pola estrada. Preténdese recuperar o carácter social da rúa e fortalecer a identidade urbana do lugar, así como fomentar a actividade nas plantas baixas coa mellora e xeración dun espazo público de calidade».

Para facilitar a comprensión do proxecto, o estudo da Fundación incorpora simulacións infográficas que, sin duda, confirman un cambio radical no aspecto da travesía.