O buque insignia de Jealsa, pasto das chamas

Marta Gómez Regenjo
M. Gómez

BOIRO

Carmela Queijeiro

Un gran incendio afectou á parte da fábrica matriz do grupo conserveiro no Bodión, Boiro

09 may 2021 . Actualizado ás 09:30 h.

«Arde Jealsa». De súpeto, cara ás dúas e media da tarde do sábado, esa frase, xunto con imaxes dunha densa fumareda que, aparentemente, manaba das instalacións que o grupo conserveiro ten no Bodión, no municipio de Boiro, empezou a correr como a pólvora de móbil en móbil. Ninguén llo podía crer, porque un incendio no principal grupo empresarial de Barbanza podería supor unha catástrofe para a economía, a industria e o emprego da comarca. Pero o desfile de vehículos de urxencias que se produciu a continuación confirmou os peores agoiros. O buque insignia da compaña fundada por Jesús Alonso hai máis de 60 anos estaba a ser pasto das chamas, e aínda que a última hora se seguía traballando para tratar de salvar o corazón da fábrica, descoñécese o alcance dos danos.

O único seguro mentres un amplísimo operativo de extinción no que, ademais de equipos de urxencias e bombeiros de Barbanza, participaron profesionais do Consorcio Provincial de Pontevedra, Gardacostas e medios aéreos, é que as chamas se orixinaron na zona de conxelado, que ao parecer estaba en obras. O lume propagouse avivado polo vento, e pronto a densa fumareda negra puido verse desde distintos puntos da ría de Arousa.

A principal preocupación nos momentos iniciais era que as chamas non acadasen os depósitos de amoníaco que hai no recinto, mentres outra parte dos equipos de extinción traballaban para evitar que o lume se estendese a outras zonas da fábrica, unha tarefa á que se sumaron desde o mar equipos de Salvamento Marítimo e Gardacostas de Galicia.

Momentos de tensión

Vivíronse momentos de tensión mentres se agardaba a chegada de reforzos procedentes da provincia de Pontevedra e os medios aéreos. Ata tres helicópteros estiveron sobrevoando a zona simultaneamente botando auga para tratar de apagar as chamas e arrefriar as naves que xa foran acadadas polo incendio.

O incendio nas instalacións de Jealsa en imaxes

La Voz

Nun primeiro momento, numerosos curiosos achegáronse ás proximidades das instalacións do Bodión para seguir o operativo, pero ante o perigo de que o lume chegase aos tanques de amoníaco desaloxouse toda a zona nun radio dun quilómetro e evacuouse aos veciños das vivendas próximas, cara ás que o vento dirixía o fume. Segundo indicaron fontes da Administración autonómica, foron desaloxadas 25 casas da zona e sesenta persoas tiveron que ser evacuadas a causa do fume, aínda que ninguén resultou afectado.

Baleirado do almacén

Ao trajín de vehículos de extinción, aos que máis tarde se sumaron os da Axencia Galega de Emerxencias (Axega), que montou un posto de mando para coordinar o operativo unha vez que a Xunta activou o Plan Territorial de Urxencias, uniuse tamén un convoi de camións que se mobilizou para baleirar o almacén co obxectivo de pór a salvo a mercancía en previsión de que a situación puidese complicarse.

Non foi así. Aos poucos, a fumareda que levaba toda a tarde presidindo o ceo barbancés foi perdendo intensidade, e entón os traballos concentráronse en intentar chegar ao interior das naves para sufocar as chamas por completo. Cara ás 21.00 horas deuse por controlado o incendio.

A empresa explicou que está afectada a parte traseira da planta e confía en seguir atendendo aos seus clientes

Aínda que a última hora do sábado o lume quedou controlado, os equipos de urxencias seguirán traballando toda a noite na factoría para apagalo por completo. Unha vez extinguido, será cando Jealsa poderá facer unha valoración máis concreta dos danos nas instalacións do Bodión. Así o indicou o seu director xeral, Cristóbal Valdés, quen destacou o esforzo realizado para salvar «as zonas máis sensibles da planta». Explicou que o lume afectou á parte traseira das instalacións e sinalou que confían en poder seguir atendendo aos seus clientes.

Non se precisou se a causa do incendio haberá que paralizar a actividade na fábrica, pero Valdés indicou que «coa nosa capacidade de almacenaxe poderemos atender aos nosos clientes», á vez que insistiu en que a prioridade era extinguir as chamas.

As zonas sensibles ás que aludiu corresponden á parte de produción, que, ao parecer, viuse parcialmente afectada. Ademais das cámaras frigoríficas, o incendio acadou o espazo denominado de «premonda», onde se limpa, córtase e clasifícase o peixe. Parece ser que a zona de envasado e o almacén saíron indemnes, o cal é un respiro: «Se chega alí, arde toda a fábrica». Con todo, haberá que agardar a que se poida acceder ao interior para comprobar os danos. A esa tarefa, a de arrefriar as naves para que se poida entrar e inspeccionalas, estaba previsto que se dedicasen os equipos de urxencias toda a noite.

CARMELA QUEIJEIRO

«Hoxe é un día negro para ou grupo Jealsa, para Boiro e para todo ou Barbanza»

Decenas de persoas do municipio e dos arredores seguiron o operativo de extinción contendo o alento agardando que o incendio non arrasase coa fábrica

Á primeira hora da tarde, tras a chamada de alerta polo incendio en Jealsa, a medida que se avanzaba cara ao Bodión comezaban a aparecer na estrada coches aparcados nas beiravías, sobre as beirarrúas ou diante da entrada a algunha casa. Fóra, decenas de persoas aproximábanse á costa para velo cos seus propios ollos, e ante o negrísimo fume que tapaba a vista, un sentimento de estupor e, sobre todo, de preocupación apoderábase de todos eles. Moitos, que traballaban ou traballaran nas instalacións, facían un plano mental da fábrica para intentar adiviñar a que parte afectaban as chamas e o seu alcance, e outros xa se temían o peor: «Isto é unha ruína. Aí non vai quedar nada, hai aceites, plásticos, cartóns... Arde todo».

O sentir dos veciños resumíao á perfección o oficial da Policía Local: «Hoxe é un día negro para o grupo Jealsa, para Boiro e para todo o Barbanza». Negro, como a columna de fume que se estendía cara ao norte empurrada polo vento. «Isto é para chorar. A cantidade de familias que viven desta fábrica, non só vos que traballan aquí, vos transportistas, vos do cartón, dásvos latas...», lamentaba un home mentres seguía o ir e vir de bombeiros e policías.

Moito peor

Aínda que a zona fora desaloxada por Garda Civil e Policía Local por motivos de seguridade e marcouse un perímetro dun quilómetro ao redor da fábrica, algúns empregados de Jealsa lograron achegarse ata O Bodión. Querían ver cos seus propios ollos que estaba a pasar, porque as informacións que circulaban nas redes sociais eran alarmantes. «Suponse ardeu a zona de conxelado e de Pet Select [a de fabricación de comida para mascotas], pero dixérannos que ardera todo. A verdade é que agora respiramos un pouco, porque pensamos que sería moito peor», explicaban tres mulleres que levan 11, 25 e 26 anos na factoría.

Mentres observaban o despregamento de medios, insistían no desastre que podería supor que o incendio arrasase a fábrica: «Toda a comarca vive disto, e familias enteiras. Hai matrimonios que traballan aquí vos dous, ou pais e fillos», explicaba unha delas, ao que outra apostilaba: «E aquí vén xente de todas partes, non só de Boiro. Eu son de Lousame, e hai traballadores de Noia, de Rianxo, e ata de Carnota». Falaban tamén da incerteza que planea agora sobre o persoal: «Non sabemos que vai pasar, mandaránsenos ao paro ou recolocaránsenos, porque a de conxelado era a nosa zona. Oxalá nos poñan mañá mesmo a limpar todo».

Outra das empregadas mostraba o seu desexo de que os equipos de urxencias lograsen controlar o incendio canto antes, aínda que xa daba por perdida a parte máis afectada: «Agardemos que lle dean algunha axuda á empresa para reconstruír todo».

CARMELA QUEIJEIRO

Xente de municipios limítrofes como Rianxo tamén se achegou a Boiro para ver de preto as consecuencias do incendio, que se apreciaba perfectamente desde a vila de Castelao, xusto en fronte do Bodión, alén da ría. A trasfega de coches que ían e viñan pola estrada de Abanqueiro mantívose durante toda a tarde, e cando o sol xa empezaba a declinar e a fumareda era moito menos densa, decenas de vehículos seguían parando na beiravía para mirar cara a Jealsa. Quen observaban desde a distancia tampouco podían evitar lamentarse polo que estaban a ver: «Isto é unha desgraza».

Horas angustiosas

Esa inquietude compartíaa o tenente de alcalde boirense, Luis Ruiz, quen quixo mandar unha mensaxe de tranquilidade «nestas horas angustiosas que está a pasar a veciñanza».

Jealsa dá emprego a miles de persoas, e a súa importancia é fundamental para a economía da rexión, algo do que o goberno local é plenamente consciente: «Esta é unha empresa moi importante para este concello e todas as Administracións están poñendo todos vos medios posibles para atallar ou lume canto antes».

O grupo sufriu outros incendios en plantas de Chile e Guatemala e nun dos buques da súa flota de atuneros

O deste sábado non é o primeiro revés serio que sofre o grupo conserveiro Jealsa-Rianxeira, que xa sufrira outros tres graves incendios con anterioridade. Dous das súas factorías no continente americano, unha en Chile e a outra en Guatemala, e un dos barcos da súa flota de atuneros foron pasto das chamas nos últimos anos.

A pesar dos graves danos ocasionados por eses incendios, as chamas non evitaron que a compaña se recompuxese e seguise adiante cos seus proxectos empresariais. Ocorreu en Guatemala, onde na véspera da inauguración dunhas novas instalacións nas que se investiron 30 millóns de dólares, o lume destruíu boa parte da planta. As seccións destinadas á produción de conservas e á produción de fariña de peixe quedaron reducidas practicamente a cinzas. Corría o ano 2002, e este tropezón obrigou a pospor a estrea da fábrica, pero non truncou os plans do grupo empresarial.

A historia repítese

Tampouco o logrou o segundo incendio grave que sufriu a compaña boirense nunha das súas factorías. A historia repetíase en Chile no mes de abril do 2005. A finais do ano anterior, Jealsa-Rianxeira adquirira a conserveira Robinson Crusoe, que quedou completamente destruída a consecuencia dun lume que se declarou de madrugada. Un curtocircuíto perfilábase entón como a causa máis probable do desastre. Tampouco nesa ocasión o grupo recuou nos seus plans no país, e mesmo alugou outra factoría para manter o emprego e garantir a subministración aos seus clientes mentres afrontaba a reconstrución da súa nave.

Sen feridos

O terceiro incidente rexistrouse exactamente tres anos despois do anterior, en abril do ano 2018, cando un incendio que se orixinou na sala de máquinas fixo que se fose a pique o Sant Yago Dous, atunero propiedade de Jealsa. Ninguén, do mesmo xeito que nos incendios anteriores e no deste sábado, resultou ferido.

CARMELA QUEIJEIRO

Medio centenar de efectivos por terra, mar e aire traballaron para evitar a expansión das chamas

A coordinación de todos os equipos despregados no Bodión foi fundamental para lograr controlar o incendio, nun operativo complexo no que participou medio centenar de efectivos por terra, mar e aire.

Desta coordinación falou o vicepresidente da Xunta, Alfonso Rueda, que se desprazou a Boiro para seguir o desenvolvemento das tarefas de extinción. «Estamos tratando de concentrar todos os medios posibles para apagar o lume sen deixar desprotexidas outras comarcas», sinalou, mentres explicaba, cando pasaran case cinco horas do inicio do incendio, que os esforzos se focalizaban en «intentar salvar as zonas sensibles da fábrica, que son a parte de produción e os tanques de amoníaco».

Co obxectivo de optimizar os recursos e garantir a coordinación dos medios mobilizados, a Xunta activou o nivel 1 do Plan Territorial de Urxencias de Galicia. Baixo o seu mando, interviñeron nos traballos para apagar o incendio os bombeiros de Boiro, Ribeira, Ribadumia e Santiago e os GES de Noia, Muros e Sanxenxo, así como integrantes das agrupacións de Protección Civil de Boiro, A Pobra, Rianxo, Ribeira, Noia e Cambados. Tres helicópteros antiincendios e equipos de Salvamento Marítimo e Gardacostas, ademais de efectivos de Policía Local e Garda Civil, completaron o amplo dispositivo despregado. «Todo o mundo está colaborando para controlar a situación», salientou Rueda .