Paula Iglesias : De Porto do Son aos Goya cunha historia sobre os refuxiados de Tinduf

A cantante Ana Belén e o actor Dani Rovira lerán o luns a lista dos finalistas aos Premios Goya deste ano. Se entre os traballos que citan está Só son peixes, haberá unha embaixadora de Barbanza na gala que se celebrará o 6 de marzo en Málaga. E é que Paula Iglesias (Porto do Son, 1986) é un das artífices deste documental que se atopa entre os nomeados, xunto a Ana Serna (Bilbao, 1988). Ambas están a cargo de Ao Bordo Films, unha produtora creada no 2015, que ten a temática social por bandeira. Nesta ocasión, os refuxiados de Tinduf situáronse alén do obxectivo dos seus cámaras.

A sonense formouse tanto en xornalismo como en cine e decidiu levar a fusión de ambas as actividades á súa vida profesional: «De aí xurdiu a necesidade de fundar Al Borde Films, porque tanto a min como a Ana nos gustan os documentais, esa forma de narrar entre o xornalismo e a creatividade», explica sobre a posta en marcha da produtora. Só son peixes xorde para dar resposta a un encargo realizado pola Asociación de Amigos e Amigas da Rasd de Álava: «Estaban realizando un proxecto de sensibilización sobre a situación do Sáhara e encargáronnos un traballo audiovisual, dándonos iso si liberdade para a confección do guión».

Durante a investigación previa, sorprendéronse ao descubrir que tres mulleres nadas nos campamentos de refuxiados que estudaran Bioloxía en Alxeria volveran á súa casa co fin de pór en marcha unha piscifactoría. En marzo do 2019 viaxaron a Tinduf para ter un primeiro contacto cos protagonistas do seu documental e en abril realizaron a rodaxe. Contaron coa colaboración dunha escola de cine que funciona nos campamentos e, a cambio da súa axuda, impartiron alí un curso de son.

Tilapias e refuxiados

Na historia final, establecen un paralelismo entre a tilapia, un peixe propio do Nilo, e a poboación refuxiada, pois todos están fóra do seu lugar de orixe. Paula Iglesias engade que entre os obxectivos do documental tamén está visibilizar unha vez máis o problema do Sahara: «A solución pasa porque os gobernos europeos tomen cartas no asunto, por iso quixemos situar o tema de novo na axenda mediática».

Durante a estancia nos campos de refuxiados, a sonense admite que foi a xestión do tempo alí o que máis lle impactou: «De aí xurdiu a idea para a cuberta da curta, na que se ve unha muller pescando no deserto, por esa forma que teñen de esperar sen desfalecer. Levan case 45 anos nos campamentos e seguen a sacar proxectos adiante, a ter afán de superación. A experiencia alí foi moi gratificante a nivel de aprendizaxe, tanto no eido social como cultural».

E o curto resultante está a darlle moitas alegrías. Na súa estrea, Só son peixes alzouse co Gran Premio do Cine Español en Zinebi 61 e despois obtivo outras moitas distincións, entre as que destaca a selección para o HotDocs do Canadá, un certame punteiro a nivel internacional. Paula Iglesias explica que a selección aos Goya produciulle unha sensación agridoce: «Comunicáronnolo xusto cando saltou a noticia da guerra e algúns dos que foron compañeiros nosos no equipo de gravación están agora mesmo en combate».

Agora está mergullada nun novo traballo xurdido a raíz do confinamento, que busca reflexionar sobre a excesiva carga que teñen as mulleres, sobre todo as empregadas de fogar. Pero a Paula Iglesias gustaríalle dedicar no futuro un documental á súa terra sonense: «É unha espiña que teño cravada. Gustaríame tocar a vinculación das mulleres e o mar, de como elas se quedaban a cargo de todo mentres eles ían traballar».

Formación. Paula Iglesias iniciou Xornalismo na USC e cursou o último curso en Bilbao, onde tamén se formou en cine.

Traxectoria. Tras formar parte, xunto a outras cinco mulleres, da produtora cultural Histeria Kolektiboa, a sonense fundou xunto a Ana Serna Ao Bordo Films.

---

---

---