Moimenta, 900 anos de historia castrexa

a. parada RIBEIRA / LA VOZ

BARBANZA

CARMELA QUEIJEIRO

As últimas dataciones avalan o xacemento como un arquetipo ideal para comprender a evolución dos seus antigos poboadores

11 jul 2019 . Actualizado ás 19:12 h.

A primeira fase das intervencións arqueolóxicas nos xacementos boirenses de Moimenta , Coto do Espiño e Chans do Cerqueiro finalizou e os arqueólogos non actuarán este ano no que se configurou como un dos puntos históricos máis relevantes e prometedores de Galicia. As últimas dataciones chegadas do laboratorio estadounidense Beta Analytic confirmaron a principal hipótese acerca da ocupación humana no castro sobre a cima, determinando tres momentos separados por un longo período de tempo, que supoñen un percorrido perfecto por preto de 900 anos de desenvolvemento da poboación castrexa.

«Coto do Espiño ofrece unha visión do desenvolvemento da cultura castrexa ata o seu esplendor. Sumado a outros exemplos galegos, permítenos afianzar parte do que sabiamos e rastrexar as orixes do hábitat fortificado», explicou Carlos Rodríguez Rellán, quen estivo a cargo das intervencións realizadas na serra barbancesa polo Grupo de Estudos da Prehistoria para o Noroeste (GEPN-ATT) da Universidade de Santiago de Compostela (USC).

Estes vestixios constitúen un arquetipo de gran valor da historia deste colectivo, que rozaría a perfección se no futuro se certificase unha construción enmarcada na época da romanización, que supón, por exemplo, cambios relevantes no urbanismo dos castros.

O outro gran factor que achega a relevancia histórica de Moimenta é, precisamente, a diversidade das cinco dataciones que foron constatadas polo laboratorio con sede en Miami. Deste espazo estratéxico, pola súa posición elevada, confirmouse que estivo habitado entre os séculos X e IX a.C. -Bronce final-, cando tivo lugar a destrución dun dos elementos máis característicos do xacemento, a súa muralla milenaria -coetánea da de Troia-.

Incendio e derrumbe

Uns 400 anos despois de que este singular muro defensivo derrubásese a consecuencia dun feroz incendio, entre os séculos V e IV a.C. -primeira etapa da Idade de Hierro -, a maior das construcións localizadas no alto albergou moradores. Con todo, nun principio supúxose que esta cabana sería da mesma época que a adxacente, que guindara un contexto cronolóxico 200 anos máis recente, concretamente entre os séculos III e II a. C. -segunda fase da Idade do Hierro -.

Finalmente, as investigacións determinaron que se erixiu unha construción máis pequena sobre unha anterior, conformado dúas fases claras de ocupación. A aparición de fragmentos da cerámica coñecida como tipo Cíes -aparecida tamén en Neixón- permitiu confirmar que os últimos habitantes coñecidos de Coto do Espiño mantiveron contactos dalgún tipo con outras poboacións existentes na zona.

Chans do Cerqueiro

O xacemento que se atopa aos pés de Coto de Espiño, Chans do Cerqueiro, achega aínda máis importancia ao pasado de Moimenta, a pesar de enmarcarse no calcolítico precampaneiforme -Idade do Cobre- anterior aos castros. E é que entre a cabana pequena de Coto de Espiño e Chans de Cerqueiro hai a mesma distancia cronolóxica que entre esta e a actualidade.

En menos de 200 metros de intervención acháronse 15.000 restos, entre eles 200 puntas de frecha pétreas. Tal e como apuntou Rellán: «Nos xacementos deste tipo intervidos e publicados ata o momento atopáronse cantidades próximas ás 20 de puntas de frecha. Aquí certifícase claramente a existencia dun traballo artesanado ou especializado».