A cidade das lavanderías

José Ramón Alonso de la Torre
J.R. Alonso da torre REDACCIÓN / LA VOZ

VILAGARCÍA DE AROUSA

MARTINA MISER

En Vilagarcía hai unha lavandería por cada 8.000 habitantes, e en Pontevedra, unha por 25.000

24 sep 2019 . Actualizado ás 21:34 h.

A relixión, ou sexa, a necesidade de entender o todo e a nada, impulsou ao home a escribir os seus primeiros textos. Así naceu a literatura. Tras a relixión, a guerra e os heroes foron o seguinte motivo de inspiración: o xénero épico cantando as grandes fazañas dos caudillos e os guerreiros. Despois da épica, a lírica, que desde as orixes bebeu dos sentimentos: isto é amor, quen o probou sábeo.

Pero a partir da guerra, a épica e a lírica, a literatura fíxose popular e apareceu o lavadoiro como impulso creativo. Alí ían as raparigas cos seus cestos de roupa a enjabonar, restregar, enjuagar e secar e alí atopábanse cos mozos e nacían conversacións, requiebros, seducións, paixóns, risos, cantos e comadreos. O lavadoiro como mentidero e convivencia, antecedente das redes sociais, do chat e do gústame.

En Galicia, ademais, os lavadoiros tiñan unha beleza única. A min gustoume sempre o de Vilaxoán, coas súas lanchas de pedra, a súa verdín, a súa tejadillo e o seu misterio, escondido nun recuncho, entre o campo de fútbol e o porto, un espazo singular onde lavar era, ademais de cousa de mulleres, un exercicio de liberdade: só alí se dicía o que se quería, amábase o que se desexaba e ríase sen que ningún marido reconviniera nin controlase.

En Vilagarcía, seguen existindo lavadoiros clásicos, de sempre, en cada parroquia e en cada lugar, lavadoiros tradicionais que son mesmo tema de «alta política», xa sexa desde o poder municipal, prometendo arranxos, xa sexa desde a oposición, esixindo lavadoiros dignos. Galicia debe de ser o único lugar do mundo onde os lavadoiros seguen sendo un arma política.

Cando se popularizaron as lavadoras, os lavadoiros perderon parte da súa graza e quedaron sos. De cando en vez, aparecían por alí veciñas con edredones, pero nada comparable aos cheos de outrora. Con todo, en Vilagarcía, os lavadoiros sempre tiveron unha clientela fiel.

Non se se este amor ás coadas colectivas é o que provocou que Vilagarcía de Arousa se converta na cidade das lavanderías. Nos últimos anos, abríronse ata cinco lavanderías automáticas con autoservicio. É dicir, unha por cada 8.000 habitantes. Toda unha marca se comparamos con cidades próximas como Pontevedra, onde hai unha lavandería por cada 25.000 habitantes, aínda que a media baixará a 20.000 en canto ábrase en Pasarón unha nova da franquía Ouso Blanco .

A túa Coada, Lavalux, Oso Blanco , Auga e Xabón, A Maroma... Cinco lavanderías onde o cliente chega coa súa bolsa de roupa sucia, escolle a lavadora de 12 quilos, introduce a roupa, bota tres euros e en media hora ten a coada feita. Despois, outros tres euros e en 20 minutos a secadora deixa a roupa preparada para vestila ou pasala o ferro.

Chama a atención que en Vilagarcía haxa tantas lavanderías, pero nunha localidade onde os lavadoiros tiñan tanto predicamento, é lóxico que os teñan as súas sucesoras, as lavanderías. Iso si, o público destes modernos lavadoiros xa non está formado unicamente por mulleres novas e maiores, os homes tamén acoden á chamada do lavado automático: desde novos estudantes de 18 ata viúvos solitarios de 88.

É verdade que as lavanderías modernas están preparadas para que os clientes non falen entre eles. Teñen todo o necesario para que sigas no teu mundo virtual mentres lavas: wifi, prensa, cargador de móbiles... Pero non se que ten o cheiro a suavizante cando se mestura co cheiro a deterxente que acaba provocando conversacións e axudando a establecer amizades de lavandería.

O outro día fun, como un turista máis, a lavar a roupa á lavandería de Rosalía De Castro, xunto ao Mercadona, e en media hora fíxome amigo dunha señora de Carril que me deu unha lección sobre edredones. «Os de pluma hai que levalos á tinturería porque se se lavan aquí, se apelmazan, pero os sintéticos e as mantas lávanse estupendamente nestas máquinas e saen secos», ilustroume.

Unha rapariga que lía un libro e escoitaba música mentres a súa máquina viraba e lavaba, interesouse pola charla, moito máis divertida que ningún wasap, e convenceunos para que nos baixásemos a aplicación da lavandería que hai xunto a Fexdega. A Maroma chámase e ten ata cartón prepagamento con descontos. Aínda que o que me entusiasmou foi esa App que che avisa se queda libre a lavadora de 12 quilos ou se a túa coada xa acabou e has de pasarche a retirala.

Isto das lavadoras de 12 quilos é un dos problemas das lavanderías autoservicio: só adoita haber unha, pero é a máis utilizada e as demais son de máis capacidade, pero tamén de máis prezo e hai que estar ao mollo para pillalas. Iso non pasaba no lavadoiro de Vilaxoán, alí daban o mesmo 12 quilos que 40. Polo demais, estimulan igual: o lavadoiro inspirou coplas e cancións de amor e a lavandería inspira pelis, curtos e series: Cara a cara, Vórtice Mortale, Paddington 2, American History X, Autoservicio de lavandería, A miña vida sen min, Mindhunter, A Ruela, Friends, The Big Bang Theory, Xogos secretos, A miña fermosa lavandería...