Os forasteiros encomian Vilagarcía, pero a condición natural dos nativos é queixarse da cidade
18 may 2019 . Actualizado ás 18:30 h.A Vilagarcía que queremos e a Vilagarcía que temos. Velaí o gran debate. E non crean que ese tema polariza as conversacións só en campaña electoral. Vilagarcía como ideal é unha cuestión candente durante todo o ano. É coma se o proxecto de cidade estivese sempre no candelero, coma se vivísemos de xeito perpetuo na España do 98 ou naquela que tanto doía á xeración literaria do 14, pero cambiando o España dóeme polo Vilagarcía morre.
Se España adoita compararse cos tempos en que no seu territorio non se puña o sol e, polo tanto, calquera tempo pasado foi mellor porque desde hai 120 anos o sol sae cada mañá e ponse cada noite, Vilagarcía de Arousa compárase cos tempos en que a escuadra inglesa desembarcaba por aquí e a cidade estaba chea de cines, teatros, cafeterías luxosas, balnearios decadentes, clubs sociais nos que se xogaban millóns e alternábase a gran nivel, palacios de duques, illas de reis, casinos nos que tocaba o piano Rubinstein e tendas ás que chegaban as últimas novidades de París antes que a Madrid ou Barcelona.
Desde aqueles felices anos 20, Vilagarcía foi decaendo ata chegar á actualidade. E como está na actualidade? Pois depende de con quen fales. Como ves Vilagarcía?, preguntas. E enseguida diranche que está fatal ou que vai vento en popa segundo apoien a partidos que gobernan a cidade ou que están na oposición. Bo, esa adoita ser a resposta que se escoita na Baldosa á hora do café ou dos viños. Pero a Vilagarcía real é a que enche as rúas do centro os días de mercado, cando os autobuses urbanos chegan cargados desde Bamio, Faxilde ou as dúas Trabancas. Nas conversacións do mercado é onde se descobre de verdade o estado de Vilagarcía porque se valora a cidade con máis distancia.
Cando pedín Vilagarcía nun concurso de traslados, fíxeno sen coñecela. Quería vivir un tempo nun sitio que tivese unha lingua distinta, unha gastronomía singular, unha paisaxe atractiva, un mar bonito, que non fixese calor asfixiante no verán e que fose unha cidade con encanto. Hojeando un libro que tiña o meu pai titulado «Marabillas de España», descubrín un lugar chamado Vilagarcía de Arousa, cunha preciosa praia chamada Compostela, un balneario de madeira decadente e evocador e un peirao de ferro que parecía sacado dunha película inglesa de época. Así que escollín esa cidade e por aquí aparecín un mes de setembro, alá por 1981, para levarme tres chascos: a praia era estreita e desaparecía con marea alta, o balneario xa non existía e o peirao de ferro fora substituído por chairas e espigóns de terra e formigón.
Aquela non era a Vilagarcía que eu imaxinara e desde aquel primeiro choque e decepción, foi crecendo en min a mesma ilusión que en calquera vilagarcián a medida que a cidade me asimilaba, atrapábame e emocionábame: mellorala. E aos poucos, Vilagarcía foi evolucionando. Ao principio, foi unha evolución moi lenta, case unha involución. Lembro o tempo en que os lixos se botaban no Cavadelo, unha vergoña que marcou o anticlímax da historia da cidade; ou o esqueleto do edificio Lara presidindo a liña do ceo de xeito estrambótica, brutal e desesperante. Pero logo, todo foi mellorando aos poucos.
Volveu haber praia, que non era a soñada, pero ata conseguiu unha bandeira azul despois perdida, construíuse o paseo marítimo, urbanizouse o Cavadelo, habitouse o edificio Lara, fíxose o parque do porto e a chamada chaira TIR converteuse nun espazo lúdico e verde, creceu o porto, abríronse novos accesos, as comunicacións ferroviarias modernizáronse, a periferia non deixou de mellorar os seus servizos e as súas condicións de vida, e o parque da Xunqueira, e o pavillón de Fexdega (nese campo, o feiral, sufrimos un retroceso), e os novos barrios, e os centros comerciais, e dobrouse o número de institutos, e os xornais, con La Voz de Galicia como pioneira, crearon edicións centradas en Vilagarcía, e volvemos ter emisora local, e, en fin, o centro de Vilagarcía converteuse nun espazo peonil, paseable e habitable que provoca a admiración dos forasteiros que visitan a cidade ou veranean nela.
Recordo que cando comezaba o século XXI, os meus compañeiros de La Voz vacilábanme sacándome ao balcón da delegación, invitándome a calarme e dicíndome: «Escucha, escoita, non sentes como Vilagarcía se vai convertendo nunha gran cidade?». Era unha metáfora e unha broma, pero era verdade, a cidade se desperezaba e non tiña nada que ver coa que en 1981 defraudoume un pouco e atrapoume completamente.
Se volvese ter 23 anos e volvese sacar unhas oposicións, pediría Vilagarcía de Arousa sen dubidalo e non me levaría ningunha decepción. Xa non canta Rubinstein, pero canta Bonnie Tyler. De todas as maneiras, digo isto porque veño de visita. Cando me xubile e pase aquí medio ano, volverei ser un vilagarcián de toda a vida e a queixarme da cidade.